Pytanie czytelnika: wschód i zachód Słońca widoczny nad Morzem Bałtyckim z jednej lokalizacji w ciągu jednego dnia?

W maju w korespondencji od czytelników pojawiło się ciekawe z pewnych względów tytułowe pytanie, które na pozór powinno dawać (i jak się okazuje często daje!) szybką i jasną odpowiedź przeczącą - bo niby jak u licha coś takiego miałoby być w ogóle możliwe? Choć uproszczoną odpowiedź do autora problemu przesłałem już kilka tygodni temu, poruszone zagadnienie postanowiłem opisać teraz jeszcze szerzej w ramach całego tekstu na blogu, albowiem stanowi ono bardzo interesujące zadanie obserwacyjne, do wykonania którego chciałbym dziś zachęcić zwłaszcza tych z Was, którzy mieszkają nad Morzem Bałtyckim.

Burza magnetyczna kategorii G2-G3 (27-28.05.2017): silna aktywność zórz po bardzo słabym CME - opracowanie wydarzenia

Niedziela 28 maja zapisuje się jako drugi w kolejności z nadzwyczajnych dni w bieżącym 24. cyklu aktywności słonecznej. Tym pierwszym niezmiennie pozostaje i pozostanie chyba już 17 marca 2015 roku, kiedy to ze słabego koronalnego wyrzutu masy po rozbłysku zaledwie klasy C9.1 doszło do ciężkiej burzy magnetycznej kategorii G4 pozostającej do dziś największym wydarzeniem trwającego cyklu. Teraz znów można było się przekonać jak wielką loterią bywa pogoda kosmiczna w naszym najbliższym otoczeniu, którą kształtuje słabnąca z kwartału na kwartał aktywność słoneczna. Za nami najsilniejsza jak dotąd burza magnetyczna 2017 roku, którą poprzedził koronalny wyrzut masy jeszcze o kilka razy bardziej niepozorny od tego z 15 marca 2015, jaki poprzedził wspomnianą burzę kategorii G4. Pora na opracowanie czwartego wystąpienia zórz polarnych nad Polską w tym roku.

NIEBO NAD NAMI (6) - Czerwiec 2017 - Opozycja Saturna, przeloty ISS, maksimum Czerwcowych Bootydów i polowanie na obłoki srebrzyste w szczycie sezonu białych nocy

Same dobre nowiny w tej części dla wszystkich, którzy lubią gdy na dworze jest długo jasno i zarazem bardzo wcześnie świta. W tym roku chyba nawet wielu miłośników astronomii, którzy z zasady lubią długie i czarne noce nie narzeka tak bardzo na krótkie dni w związku z pochmurną zimą, długo i opornie rozwijającą się wiosną i w efekcie dużymi stratami w czerpaniu przyjemnego ciepła od niemal cały czas przebywającego nad horyzontem Słońca. Już niebawem chować się będzie ono na najkrótszy czas w roku w związku z początkiem astronomicznego lata, kiedy doświadczymy najkrótszych i najjaśniejszych nocy w całym roku. Te najkrótsze noce w roku urozmaicone będą obecnością Saturna przebywającego w tegorocznej opozycji, przelotami Międzynarodowej Stacji Kosmicznej o najwyższych w roku jasnościach, Czerwcowymi Bootydami, a jeśli dopisze nam nieco więcej szczęścia oczom naszym przynajmniej kilkukrotnie powinny ukazać się również spektakularne obłoki srebrzyste.

Widoczność ISS: maj - czerwiec 2017 - przeloty w białe noce (1/2)

Noce astronomiczne mają się ku końcowi, ale to nie znaczy, że żegnamy się z interesującymi wydarzeniami na niebie. Czas na jedną z największych atrakcji każdego sezonu najkrótszych i najjaśniejszych nocy w roku. Po blisko dziesięciu miesiącach przed nami pierwszy z dwóch takich okresów widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, który charakteryzować się będzie unikatowymi właściwościami na tle wszystkich pozostałych przelotów w miesiącach z nocami astronomicznymi. Nie bez przesady można rzec, że wkraczamy w jeden z dwóch najciekawszych okresów dostrzegalnych przelotów ISS w całym 2017 roku.

NIEBO NAD NAMI (5) - Maj 2017 - Maksimum eta-Akwarydów, bliskie koniunkcje, przeloty ISS i nowy sezon białych nocy

Dość dziwnie pisze mi się w tym roku o tym, że wchodzimy już w miesiąc otwierający sezon białych nocy. Dziwnie, bo przeważnie w ostatnich latach zanim nadchodziło pożegnanie z astronomicznymi nocami i druga dekada maja to człowiek miał już za sobą sporo nasiadówek w terenie (nie mylić z nasiadówkami w ujęciu medycznym) przy rozstawionym sprzęcie obserwacyjnym, a rosnący powoli z tygodnia na tydzień komfort termiczny związany z coraz bardziej wiosennymi temperaturami i rosnącą liczbą godzin ze Słońcem (jak i tysiącami odległych słońc w marcowo-kwietniowe noce) sprawiał, że zanim nadchodził kres najciemniejszych nocy, miało się poczucie doświadczenia wielu przyjemnych efektów rozpoczętej wiosny. Tymczasem w roku bieżącym większość kwietnia przypominała miesiące raczej jesienne i wolne od wiosennego ciepła, przez co tym razem przejście w sezon najkrótszych i najjaśniejszych nocy nastąpi dynamicznie po bardzo ubogiej w obserwacje i pogodne niebo pierwszej połowie wiosny. Nie zdążyliśmy pożegnać się z chłodem, a tu już nagle wkraczamy w białe noce.

Powrót dziury koronalnej i jedynej (jak dotąd) aktywnej grupy plam w tym roku: szansa na rozbłyski z CME

Już od ponad dwóch lat rzadko kiedy mam okazję pisać tutaj kolejne teksty poświęcone silniejszym rozbłyskom słonecznym, które wraz z koronalnymi wyrzutami masy mogłyby stanowić źródło większych szans na wybuchy aktywności geomagnetycznej. Od nieco ponad dwóch dni jednak ruch obrotowy Słońca przyniósł na dostrzegalną z perspektywy Ziemi półkulę słoneczną dawny obszar aktywny 2644, który był i pozostaje jedyną w tym roku grupą plam, która ma na koncie emisję istotnych pod względem energii rozbłysków, często połączonych z wyrzutami koronalnymi. Powrót tego obszaru to dobry moment do wzmożenia uwagi wśród czytelników i wszystkich miłośników astronomii spragnionych silnych zjawisk na Słońcu, które mogłyby zaowocować większą aktywnością zórz polarnych, dlatego dziś parę słów o tym, czego obszar 2644 dokonał i czego - być może - moglibyśmy oczekiwać w najbliższych dniach o ile tylko plamy go tworzące nie spoczną na laurach.

"Obcy" + "Grawitacja" = "LIFE" - 7. pasażer ISS. Astronomiczna recenzja filmu

Od nieco ponad tygodnia w kinach grany jest nowy horror science fiction pt. "Życie" nie wiedzieć czemu przez polskiego dystrybutora nie tłumaczony i promowany po prostu jako "Life" - choć gdyby mieli znów popisać się tłumaczeniem na miarę wyśmiewanego ostatnio podtytułu piątej części "Piratów z Karaibów" to może i lepiej, że nie tłumaczono "Life" bo mielibyśmy w kinach "Kosmiczne przygody marsjańskiego stworka". Dziś garść słów, a nawet kilka garści więcej, o nowym filmie mogącym wydać się interesującą pozycją dla wszystkich lubiących kino grozy w kosmosie.

Burza magnetyczna kategorii G1-G2 (27/28.03.2017): subtelne zorze od Bałtyku po Słowację

Po zaledwie tygodniu od debiutu zorzy polarnej nad Polską w 2017 roku przyszła pora na powtórkę z rozrywki. Burza magnetyczna wywołana 27 marca przed kolejny strumień wiatru słonecznego z dziury koronalnej okazała się bardziej rozległa od poprzedniej i choć w ogólnym rozrachunku zorze bywały mniej intensywne, to ich zasięg widoczności poszerzył się ku południu w zauważalnie wyraźniejszym wydaniu od wydarzenia z 21 marca - relacje spłynęły nawet ze słowackich Tatr! Pora na opracowanie wydarzenia.

NIEBO NAD NAMI (4) - Kwiecień 2017 - Wiosenne szaleństwo: opozycja Jowisza, Mars przy Plejadach, odkrycie Aldebarana

Po zamknięciu pierwszego kwartału wkraczamy w pierwszy pełny miesiąc wiosny, przynoszący zwykle jeszcze więcej sprzyjającej aury w porównaniu do poprzednika. To jednocześnie ostatni pełny miesiąc z nocami astronomicznymi, które już w połowie maja pożegnamy aż do początku sierpnia. Z jednej strony z każdym tygodniem będziemy więc tracić szybko kolejne godziny z wygwieżdżonym niebem, z drugiej zyskiwać będziemy na komforcie termicznym podczas przebywania w terenie. W najbliższych tygodniach czeka nas niemałe wiosenne szaleństwo. Najlepsza widoczność Jowisza w roku w związku z opozycją - tym razem akurat słowo opozycja może kojarzyć się pozytywnie, bardzo bliskie, czasem rzędu 1 stopnia koniunkcje księżycowo-planetarne, maksimum roju Lirydów, widoczne w lornetkach przejście Marsa w pobliżu Plejad i wielka gratka dla miłośników zjawisk ulotnych - wieczorne odkrycie Aldebarana przez Księżyc. Jakby tego było mało do obserwacji pozostaje jeszcze kilkanaście efektownych przelotów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej o bardzo dogodnych wieczornych godzinach. Niech no tylko teraz ktoś mi powie, że szykuje się nudny miesiąc! Ale tradycyjnie - po kolei.