Po dłuższym czasie doczekaliśmy się ciekawszego przejawu aktywności słonecznej po wystawionej ku Ziemi stronie naszej gwiazdy, choć wydaje się mało prawdopodobne, aby można zacierać ręce na większą aktywność geomagnetyczną z tego tytułu. We wtorkowe popołudnie o godz. 15:53 UTC obszar aktywny 4168 wytworzył umiarkowanie silny rozbłysk klasy M4.4 połączony z emisją radiową typu II i IV (865 km/sek.) oraz pociemnieniem koronalnym . Wszystkie te cechy mimo dość krótkotrwałego rozbłysku wskazywały od początku możliwość zaistnienia koronalnego wyrzutu masy (CME) i rzeczywiście tak też się stało.

Początek czerwca i jego połowa zaznaczyły się dwoma najciekawszymi jak dotąd okresami aktywności geomagnetycznej 2025 roku. Początek miesiąca związany z trzecią w tym roku ciężką burzą magnetyczną kategorii G4 - po noworocznej i tej z połowy kwietnia oraz połowa drugiej dekady z półtoradniową umiarkowaną burzą kategorii G2 miały zupełnie różne przyczyny, ale łączy je niespotykana w poprzednich miesiącach zdolność utrzymywania wzmożonej aktywności. Niestety burze magnetyczne w takim momencie roku - tuż przed szczytem sezonu białych nocy na północnej półkuli - to niemal gwarancja rozminięcia się najciekawszych okresów burzy z porą panowania jako-takiej ciemności nad Polską albo przegrana powstających wówczas zórz polarnych z najjaśniejszym niebem w ciągu roku. W efekcie pomimo dwóch najdłuższych burz magnetycznych tego roku, w tym ciężkiej G4 rozciągniętej na dwie noce z rzędu, łączna ilość relacji i materiałów jakie nadesłaliście są jednymi z najmniejszych w tym cyklu słonecznym, na c...

W dniach 26-27 marca 2025 r. doświadczyliśmy napływu strumienia wiatru słonecznego wysokiej prędkości z dziury koronalnej ( CHHSS ) posiadającej największe jak dotychczas gabaryty w 25. cyklu aktywności słonecznej. Podczas napływu strumienia na Ziemię doszło do kolejnego w ostatnim czasie wystąpienia zórz polarnych nad umiarkowanymi szerokościami geograficznymi, w tym Polską i krajami sąsiadującymi. Niestety nasz kraj nie licząc dosłownie paru rozpogodzeń na krańcach północno-zachodnich i południowo-wschodnich zalegał pod szczelną pierzyną zachmurzenia uniemożliwiającego obserwację i rejestrację zjawiska, które wówczas osiągnęło swoje maksimum w skali całego miesiąca.

W środę sonda Solar Orbiter (SolO) , która obecnie znajduje się znacznie bliżej Słońca od Ziemi, w odległości 0,6 AU, nieco powyżej połowy dystansu dzielącego nas od Dziennej Gwiazdy, zarejestrowała silne wzburzenie w warunkach wiatru słonecznego. Obecnie SolO znajduje się jedynie 11 stopni na wschód od linii Słońce-Ziemia będąc coraz lepiej "skalibrowaną" pod względem pozycji z naszą planetą, a za tydzień znajdzie się wręcz na linii Słońce-Ziemia, z biegiem tygodni przechodząc coraz dalej na zachód. W najbliższych tygodniach jesteśmy więc w bardzo dobrym okresie pod względem położenia SolO dla uzyskania kolejnego punktu odniesienia przed napływającym wiatrem słonecznym i z tej okazji zespół SolO przygotował nowe narzędzie mogące być pożytecznym dla miłośników tematu aktywności słonecznej i geomagnetycznej, do czego przejdę pod koniec wpisu.

Niemal każdego roku zarysowują się w aktywności geomagnetycznej okresy, kiedy ilość czy siła burz magnetycznych stają się największe. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat obserwacji burz magnetycznych dwa miesiące wykazują szczególną dominację, a wraz z nimi także miesiące sąsiadujące, w czasie których statystycznie mamy największą szansę na doświadczenie wydarzenia mogącego zaowocować widocznością zorzy polarnej z bardziej oddalonych od biegunów szerokości geograficznych - nie rzadko z uwzględnieniem Polski. U przyczyn tej zależności leży szeroko rozumiane zjawisko efektu równonocy, na który wpływają różne, odmienne i nie do końca poznane wciąż mechanizmy.

26 lutego około godz. 06:00 UTC doszło do erupcji filamentu nieco na zachód od centrum tarczy słonecznej. W rejonie tym nie ma obecnie żadnych obszarów aktywnych, toteż rozerwanie protuberancji nie było w żaden sposób powiązane z aktywnością rozbłyskową którejkolwiek z dostrzegalnych grup plam. Jest to najbliższe centrum tarczy zdarzenie erupcyjne od długiego czasu, ale niestety najpewniej niewiele z niego wyniknie w aktywności geomagnetycznej.

Pod koniec listopada doszło do awarii instalacji wodnej na Uniwersytecie Stanforda w Stanach Zjednoczonych. Wskutek usterki doszło do małej, lokalnej powodzi w obiekcie i zalania między innymi serwerowni, gdzie przetwarzane i archiwizowane są obrazy Słońca z sondy Solar Dynamics Observatory. Od 13 lat SDO dostarcza nam codzienne, aktualizowane co kwadrans obrazy tarczy słonecznej w świetle widzialnym, umożliwiając śledzenie obszarów aktywnych - plam na fotosferze, pochodni, granuli, jak i obrazując Słońce w dalekim ultrafiolecie w kilkunastu różnych długościach fal - co daje nam dokładny widok na rozbłyski, protuberancje, dziury koronalne i szereg innych zjawisk widocznych mniej lub bardziej wyraźnie zależnie od długości fali.

Nie pierwszy raz w ostatnich latach obserwowana aktywność geomagnetyczna okazuje się korzystniejsza, niż mogłoby wynikać z wydarzeń ją poprzedzających. Wprawdzie do rekordowych zaskoczeń nadal niniejszej burzy było bardzo daleko, ale nie ulega wątpliwości, że zorze polarne nad 35. stopniem szerokości geograficznych po uderzeniu słabego wyrzutu koronalnego niepoprzedzonego żadnym silniejszym rozbłyskiem, stanowić mogą jedno z przyjemniejszych zaskoczeń, jakie temat pogody kosmicznej potrafi nam od czasu do czasu przynieść.

W ostatnim czasie mieliśmy do czynienia z dwoma rozbłyskami ocierającymi się o najwyższą energię - odpowiednio klasy M8.2 20 września i M8.7 21 września, oba z regionu aktywnego 3435, który w bieżącym weekendzie osiąga centralne położenie na tarczy będąc wprost ukierunkowany na Ziemię. Obu rozbłyskom towarzyszyły koronalne wyrzuty masy (CME), z których jeden powinien minąć naszą planetę całkowicie, drugi po silniejszym rozbłysku klasy M8.7 ma szansę co najmniej bokiem zawadzić o Ziemię po około dwóch dobach (23 września), a być może główną częścią.

Ciężką artylerię Słońce wytoczyło ziemskiej magnetosferze. Na szczęście nauczeni doświadczeniem z minionego cyklu nie musieliśmy tym razem odczuwać takiego zaskoczenia, co w marcu 2015 roku, choć tym razem znacznie trudniej było pod względem zachmurzenia. W konsekwencji ogłoszona wcześniej gotowość zorzowa i tak przez wielu nie mogła zostać spożytkowana, bo aura ziemska uniemożliwiła w sporej części kraju nocne obserwacje. To już jednak za nami i nie ma co płakać tym, którym się nie powiodło, bo to wciąż dopiero pierwsze poważniejsze kroki Dziennej Gwiazdy w drodze do Słonecznego Maksimum. Za nami pierwsza w 25. cyklu aktywności słonecznej ciężka burza magnetyczna kategorii G4 i jednocześnie pierwsza o takiej aktywności od blisko sześciu lat. Ostatnim razem, gdy aktywność burzy magnetycznej osiągała prawie najwyższy poziom w skali cieszyliśmy się we wrześniu 2017 roku. Gdy w noc z 7 na 8 września 2017 roku Ziemia przyjęła uderzenie koronalnego wyrzutu masy z rozbłysku klasy X9.3 na po...

W związku z wystosowaniem przez SWPC prognozy umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2 na 24-25 marca, na blogu zostaje ogłoszony stan gotowości zorzowej dla polskich obserwatorów na najbliższy piątek z możliwością przedłużenia na sobotę o ile sytuacja będzie rozwijać się korzystnie dla obserwatorów. Burza magnetyczna kategorii G2 wiąże się z 50% prawdopodobieństwem wystąpienia zórz polarnych rozległych na tyle, by ich obserwacje - przynajmniej fotograficzne - możliwe były z terenu Polski. Uzasadnienie:

Nadszedł czas by przyjrzeć się zmianom w aktywności słonecznej po pierwszym kwartale 2021 roku. Jak bardzo nowy cykl słoneczny dał się nam we znaki w pierwszych trzech miesiącach tego roku? Jak wypadł na tle poprzedniego kwartału, a jak na tle analogicznego okresu rok temu? Zapraszam na kolejne kwartalne podsumowanie postępu 25. cyklu aktywności słonecznej.

7 października rozpoczął się napływ na Ziemię strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS). Strumień ten zdołał wywołać słabą burzę magnetyczną, która przyniosła zjawisko zorzy polarnej nad północne województwa Polski po raz ósmy w tym roku, a drugi jeśliby patrzeć na źródło strumienia i podstawową przyczynę zaistnienia burzy. Wraz z zakończeniem tego napływu zapraszam na tradycyjne podsumowanie kolejnych zorzowych emocji, jakie w ubiegły weekend mieliśmy szansę przeżyć.

Do centrum tarczy słonecznej powróciła dziura koronalna, którą możemy obserwować na bieżących zdjęciach z Solar Dynamics Observatory. Jest to ta sama struktura w koronie słonecznej, z którą mieliśmy do czynienia w poprzednim miesiącu, kiedy to uwolniony przez nią strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) napływając na Ziemię zdołał wywołać umiarkowaną burzę magnetyczną kategorii G2. W trakcie tej burzy zorze polarne poszerzyły swój zasięg widoczności po umiarkowane szerokości geograficzne, łącznie z północnym pasem województw Polski. Teraz po kolejnych czterech tygodniach za sprawą ruchu obrotowego Słońca możemy na nowo przywitać się ze znajomą już nam strukturą i oczekiwać zorzowych emocji.

Początek drugiej dekady września drugi rok z rzędu przyniósł więcej emocji miłośnikom polowania na zorze polarne w naszym kraju, choć w porównaniu z rokiem ubiegłym emocji tych było nieporównywalnie mniej. W przeciwieństwie do zeszłorocznego września, nie mieliśmy do czynienia z wysoką aktywnością słoneczną, silnymi rozbłyskami klasy X czy koronalnymi wyrzutami masy. Pojawiła się jednak kolejna, jedna z wielu które się formują w ostatnich latach, dziura koronalna emitująca także ku Ziemi strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS), co poskutkowało siódmym w tym roku wystąpieniem zorzy polarnej nad Polską i umiarkowaną burzą magnetyczną - krótkotrwałą, choć pomyślną.

Wraz z nowym sezonem obserwacyjnym 2018/2019 na Polskim AstroBlogerze, który może być ostatnim - lub przedostatnim w trakcie kończącego się 24. cyklu aktywności słonecznej, testowo uruchomione zostają dodatkowe powiadomienia o spodziewanych gotowościach zorzowych dla Polaków w formie krótkich komunikatów tekstowych na samym blogu, jako dodatkowej formie sugerowanego zwiększenia czujności wśród obserwatorów poza komentarzem na podstronie ➨ Solar Update . Powiadomienia w tej formie publikowane będą w sytuacji, gdy oficjalne predykcje agencji SWPC obejmować będą możliwość wystąpienia umiarkowanych burz magnetycznych kategorii G2 lub silniejszych i mimo zwięzłego charakteru stanowić będą rozwiniętą formę skrótowych komentarzy Solar Update. Pora na pierwszy tego typu tekst, jako, że właśnie stajemy przed szansą doświadczenia kolejnych zorzowych emocji.

Z początkiem ostatniego weekendu, podczas którego w całej jeszcze Polsce zachodziły noce astronomiczne, rozwinęła się słaba do umiarkowanej burza magnetyczna będąca efektem spodziewanego od początku miesiąca napływu strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości, emitowanego przez jedną z kolejnych dziur koronalnych na Słońcu. Podczas długotrwałego napływu strumienia w aktywności geomagnetycznej zdołały zaistnieć wzburzenia na tyle istotne, by także Polacy otrzymali szansę zaobserwowania subtelnych zórz polarnych. Przez dwie noce z rzędu zjawisko to występowało okresowo nad umiarkowanymi szerokościami geograficznymi, a niektórym czytelnikom dane było je uwiecznić.

W noc z 18 na 19 marca doszło do pierwszego w tym roku wystąpienia zorzy polarnej nad Polską. To debiut o trzy doby szybszy względem roku poprzedniego, gdy zorzami mogli cieszyć się mieszkańcy północnych województw dopiero w dobę po rozpoczęciu astronomicznej wiosny. Dlaczego więc w tytule słowo "opóźniony"? Jaki był przebieg burzy i co do niej doprowadziło? Dokąd zorze zdołały się uwidocznić? Pora na nową serię tegorocznych opracowań pomyślnych dla Polaków burz magnetycznych - serię oby równie wieloodcinkową niczym w poprzednich latach.

Za nami dziesiąte w tym roku wystąpienie zorzy polarnej nad naszym krajem. Nie tak silne jak pod koniec września, lecz wyraźniejsze niż w połowie października, wzmożenie aktywności geomagnetycznej pokryło się niestety z dominacją pochmurnej aury nad większością województw, przez co relacji z tego jubileuszowego wystąpienia barwnego zjawiska na północnym niebie, było jak na lekarstwo - i wielka szkoda, bowiem nieliczne zdjęcia jakie napłynęły świadczą o stosunkowo sporej jak na kategorię burzy intensywności zorzy polarnej, której zarówno w Polsce jak też innych zakątkach nie przeszkodził nawet blask Srebrnego Globu przebywającego zaledwie 3 doby po pełni.

Przez wszystkie ostatnie lata w trakcie burz magnetycznych lub podwyższonego prawdopodobieństwa ich wystąpienia, na fejsbukowym profilu bloga, w dyskusjach pod tekstami bądź poprzez maila czytelnicy, zwłaszcza początkujący w tym temacie, niemal za każdym razem zadają pytania o wydźwięku "o której godzinie / lub między którą a którą godziną będzie widoczna zorza polarna nad Polską" , albo zwracają uwagę na słynne wykresy słupkowe SWPC podające globalny indeks Kp i na jego podstawie decydują czy podjąć próbę obserwacji czy jeszcze nie teraz; zdarza się też mnóstwo sytuacji z rezygnowaniem z prób obserwacji tylko dlatego, że burza nie osiąga tej zawsze upragnionej przez nas minimalnej kategorii G3. Zamiast poświęcać tym zagadnieniom wąski akapit w jednym z którychś opracowań burz magnetycznych postanowiłem stworzyć coś w rodzaju zbioru odpowiedzi do najczęściej zadawanych pytań w trakcie podwyższonej gotowości na występowanie zórz polarnych nad naszymi szerokościami geograficzn...