Posty

NIEBO NAD NAMI (11) - Listopad 2024: Seria koniunkcji, rojów meteorów i lornetkowa C/2023 A3 na początek najtrudniejszego okresu dla obserwatorów

W końcu musiało to nastąpić - jak co roku o tej porze. Niestety wchodzimy w najgorszy okres z całego jesienno-zimowego półrocza, który po paru poprzednich miesiącach może szczególnie dać się nam we znaki kiedy mimo zmiennej jak zawsze pogody odwykliśmy już od okresów wielodniowego - czy jak w gorszych sezonach - wielotygodniowego zalegania "szarego betonu" na firmamencie.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 29.10.2024 r.

Najnowsze oceny jasności sugerują zejście poniżej zasięgu widzenia okiem nieuzbrojonym spoza obszarów miejskich, a więc nawet w dogodnej lokalizacji z niebem wolnym od zaświetlenia lornetka staje się już koniecznością. Oceny jasności za minione 3 dni wahają się między 5,8 a 6,2 mag. Dobra nowina jednak jest taka, że wciąż wystarczają niewielkie instrumenty - choć im większych średnic w lornetce czy teleskopie użyjemy tym lepiej.

Postęp 25. cyklu aktywności słonecznej: stan po III kwartale 2024 roku

Za nami drugi najbardziej aktywny geomagnetycznie kwartał w dotychczasowej historii 25. cyklu słonecznego. Mimo, że to nie w nim doszło do najsilniejszej jak dotąd burzy tego cyklu, to ilością takich wydarzeń niemal dorównał swojemu poprzednikowi. Żadna z tych burz na obecnym etapie cyklu nie byłaby jednak możliwa bez aktywności plamotwórczej, która wspięła się na niemal rekordowe w XXI wieku poziomy, a od której to tradycyjnie zaczniemy spoglądać na to jak minął nam kolejny kwartał.

Rozbłyski klasy X3.3 i X1.8 z CME z AR3869 (ex-3844) na wschodniej krawędzi (24.10 ;26.10.2024)

24 października powracający po dwutygodniowej przerwie obszar aktywny 3844 - przemianowany na 2869 - wytworzył silny rozbłysk klasy X3.3 z maksimum o godz. 03:57 UTC. Zjawisko wygenerowało silny blackout radiowy poziomu R3 na osłonecznionej półkuli oraz emisję radiową typu II i IV o prędkości 610 km/sek. Rozbłysk był erupcyjny i wyzwolił imponującej rozpiętości koronalny wyrzut masy (CME), który pomimo umiejscowienia źródła zjawiska na krawędzi tarczy słonecznej zarysował strukturę full-halo sugerującą możliwość podążania ku Ziemi skrajnie zachodniej flanki CME.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 21.10.2024 r.

Zakończył się czas najlepszej widoczności komety, druga dekada miesiąca przyniosła mnóstwo obserwacji z Polski, podczas których udało się rejestrować okazałej długości warkocz pyłowy komety oraz przez pewien czas także jej antywarkocz, trudno dostrzegalny wizualnie, za to łatwiej wykrywalny na zdjęciach. Obecnie jasność komety wg raportów COBS opadła do 4,5-5 mag., zatem nawet w miejscach wolnych od zaświetlenia kometa zbliża się do zejścia pod próg dostrzegalności gołym okiem. Nadal jest dość oczywistym celem dla lornetki, jednak obserwując ją bez dodatkowej optyki jest trudnym obiektem nawet poza miastem.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 12.10.2024 r.

Dziś perygeum komety C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) i pierwsza dobra okazja na obserwacje z Polski. Niebo się wyklarowało nad całym krajem i zapowiada się ekscytujący wieczór. Parę wskazówek w telegraficznym skrócie: 1. Zapewnijcie sobie dostęp do możliwie odsłoniętego horyzontu zachodniego - najlepiej jak najbardziej zbliżony do czystego horyzontu jak na mapkach - bez zabudowań i wszelkich przeszkód.

Rozbłysk klasy X1.8 z energetycznym CME typu full-halo bezpośrednio w kierunku Ziemi (09.10.2024) | Prognozowana ciężka burza magnetyczna kategorii G4 (10-11.10)

W środę nad ranem obszar aktywny 3848 w centrum tarczy słonecznej wytworzył silny rozbłysk klasy X1.8 z maksimum o godz. 01:56 UTC. Rozbłysk miał długotrwały charakter , co zwykle zwiastuje zdarzenia erupcyjne i tym razem nie było inaczej. Rozbłyskowi towarzyszyła także emisja radiowa typu II i IV o nieobserwowanej od 23. cyklu słonecznego prędkości 5176 km/sek. Zjawisku towarzyszył blackout radiowy poziomu R3 na osłonecznionej części Ziemi oraz emisja strumienia protonów, które dotarłszy do Ziemi już od godz. 05:00 UTC zainicjowały słabą, a od około 12:30 UTC silną burzę radiacyjną poziomu S3 , która może jeszcze się nasilić wraz z napływem dalszej części strumienia przed zbliżającym się koronalnym wyrzutem masy (CME).

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 07.10.2024 r.

Od kilku godzin kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) zgodnie z oczekiwaniami wchodzi w pole widzenia koronografu LASCO C3 na pokładzie sondy SOHO. W polu widzenia C3 kometa pozostawać będzie do 11 października, opuszczając zasięg koronografu około dobę przed pierwszym kluczowym wieczorem z perspektywy Polski - 12 października, kiedy może stanowić już bardzo atrakcyjny cel około zmierzchu cywilnego. Wejście w pole widzenia LASCO C3, którego zdjęcia na co dzień wykorzystujemy do obserwacji koronalnych wyrzutów masy oznacza kres widoczności komety w okienku porannym, jakie trwało na przestrzeni ostatnich kilkunastu dni i zbliżenie kątowe do Słońca na odległość czyniącą kometę obiektem ekstremalnie niebezpiecznym w obserwacji.

Rozbłyski klasy X7.1, X9.0, X2.1 i X1.0 z AR3842/AR3844 (01-03.10 + 07.10.2024)

W pierwszy dzień października o godz. 22:20 UTC obszar aktywny 3842 w południowo-wschodniej części tarczy słonecznej wyzwolił silny rozbłysk klasy X7.1 połączony z emisją radiową typu II (1246 km/sek.). Na chwilę obecną jest to drugi najsilniejszy rozbłysk w dotychczasowym przebiegu 25. cyklu słonecznego (po rozbłysku klasy X8.7 z 14 maja br. w obszarze aktywnym 3664).

NIEBO NAD NAMI (10) - Październik 2024: Spotkanie z kometarną królową jesieni

Przed nami najbardziej wyczekiwany miesiąc Anno Domini 2024, który może okazać się wieńczącą cały rok wisienką na torcie. Wprawdzie październik nie kończy całego roku, ale trudno oprzeć się wrażeniu, że po zakończeniu tego miesiąca nic spośród zjawisk przewidywalnych, jakie można z góry pozakreślać w kalendarzu, nie dorówna widokom i emocjom, jakich możemy doświadczyć w najbliższych kilkunastu dniach. Wszystko za sprawą nadejścia najbardziej kluczowego etapu widoczności komety C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS), która po odkryciu na początku roku ubiegłego ma przed sobą bliskie już perygeum i szansę stania się dla nas najatrakcyjniejszym tego typu obiektem od czasu wakacyjnej C/2020 F3 (NEOWISE) z lipca 2020 roku.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 28.09.2024 r.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) przetrwała przejście przez peryhelium. Dzięki dość dużej odległości, w jakiej minęła Słońce oraz swojej dużej średnicy, udało jej się uniknąć dezintegracji i podzielenia losu wielu komet przybywających z Obłoku Oorta, co stanowi najważniejszą dla nas wiadomość w całym dotychczasowym "kalendarium" komety począwszy od jej odkrycia - mamy dzięki temu szansę na jasną kometę w połowie następnego miesiąca.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 24.09.2024 r.

Trzy dni do peryhelium. Oddziaływanie Słońca na kometę coraz silniej wzrasta, ale na razie utrzymuje ona swoją dobrą kondycję i zachwyca fotografów na niższych szerokościach geograficznych północnej półkuli, z której jest już obserwowana. Od początku ostatniego weekendu C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) około trzykrotnie zwiększyła jasność i obecnie jest już raportowana do bazy COBS jako obiekt około 3,1-3,3 mag.

Kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) - stan na 20.09.2024 r.

Tydzień do peryhelium. Powoli dobiega końca oczekiwanie na widoczność komety C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) w jej najważniejszym okresie, którym z perspektywy naszych szerokości geograficznych będzie druga dekada października. Kometa nadal pozostaje dostępna dla amatorów wyłącznie z południowej półkuli będąc widoczną w niewielkiej, 20-stopniowej elongacji, która maleje z każdym dniem. Jest więc położona tylko nieco dalej względem Słońca, niż z perspektywy obserwatora na Ziemi może być względem Dziennej Gwiazdy położony Merkury.

GOTOWOŚĆ ZORZOWA 16.09.2024: Rozbłysk klasy X4.5 z CME o asymetrycznym halo (14.09.2024) | Prognozowana silna burza magnetyczna kategorii G3

W sobotę 14.09 o godz. 15:29 UTC doszło do silnego rozbłysku klasy X4.5 w regionie aktywnym 3825 nieopodal południowo-wschodniej krawędzi tarczy słonecznej. Zjawisko było dość rozciągnięte w czasie , poniżej klasy X rozbłysk opadł o godz. 16:11 UTC, a w maksimum było na tyle wysokiej energii, że uplasowało się ex aequo na 5. miejscu najsilniejszych rozbłysków całego 25. cyklu słonecznego w jego dotychczasowym przebiegu od grudnia 2019 roku - podobnej siły zjawisko miało miejsce 6 maja br. w obszarze aktywnym 3663.

Erupcja filamentu (08.09) i rozbłysk klasy M1.2 z CME (10.09.2024). Prognozowana umiarkowana burza magnetyczna kategorii G2

We wczesnych niedzielnych godzinach na Słońcu doszło do erupcji filamentu ulokowanego dość blisko względem centrum tarczy (N15W23), któremu towarzyszył koronalny wyrzut masy. Pomimo nieodległej pozycji protuberancji od środka tarczy słonecznej, sam wyrzut koronalny w dużej mierze został skierowany na zachód względem układu Słońce-Ziemia i nie ulega wątpliwości, że jego najgęstsza centralna część wyraźnie minie naszą planetę. Prawdopodobny jednak jest napływ bocznej, wschodniej flanki tego CME, który - jeśli szczęście by nam dopisało - mógłby okazać się wystarczający dla wzniecenia aktywności geomagnetycznej.

Ciężka burza magnetyczna kategorii G4 podczas maksimum Perseidów (11-13.08.2024): opracowanie wydarzenia

Po zaledwie nieco ponad tygodniowej przerwie od czasu silnej burzy magnetycznej kategorii G3 z 4 sierpnia, początek drugiej dekady miesiąca przyniósł nam kontynuację emocji. Seria trzech koronalnych wyrzutów masy uwolnionych ku Ziemi i przynajmniej trzech dodatkowych o minimum prawdopodobnym skierowaniu częściowym sprawiła, że przez kilka dni z rzędu obowiązywała prognoza umiarkowanej burzy magnetycznej i drugi po sezonie białych nocy stan gotowości zorzowej wartej zastosowania przez miłośników astronomii z Polski. Kiedy przez blisko dwie doby aktywność geomagnetyczna nie chciała ruszyć lub startowała z dużym oporem na krótkotrwałą i niewielką skalę, 11 sierpnia na dwie główne noce aktywności meteorów z roju Perseidów - jak na zawołanie - zaczęły postępować upragnione zmiany.