NIEBO NAD NAMI (10) - Październik 2022: Zaćmienie Słońca, poranny Merkury i kilka maksimów meteorowych rojów

Przed nami pierwszy pełny miesiąc w ramach półrocza z dominacją nocy nad dniem na północnej półkuli. Po niedawnej równonocy jesiennej będącej swego rodzaju krokiem milowym w procesie skracających się dni, następnym takim krokiem przynoszącym jeszcze wyraźniejszy ubytek jasności i towarzystwa Słońca na niebie będzie oczywiście "uwielbiana" przez wszystkich zmiana czasu na zimowy, dzięki której pośpimy godzinę dłużej, by za ten prezent zostać zmuszonymi do jeszcze większych kosztów za energię, dłuższego oświetlania ulic i pomieszczeń z powodu zmroku przyspieszonego o godzinę. Są też i dobre strony, jak dłuższy dostęp do gwiaździstego nieba, ale w tym oczywiście też kryje się szkopuł w postaci faktu, iż miesiące z najdłuższymi nocami na naszych szerokościach geograficznych najczęściej są jednocześnie najbardziej pochmurne i to nad wyraz chętnie w stopniu przewlekłym. Wrzesień od samego początku przyniósł radykalne cięcie w dostępie do letniej pogody, przyjemnych temperatur i wielu słonecznych dni, stając się miesiącem, w której jesienne klimaty rozsiadły się w naszym kraju chyba zbyt wygodnie i zbyt łatwo. Oby to nie był zwiastun naprawdę paskudnego półrocza w pogodzie. Czy październik przyniesie nam jeszcze ostatnie tchnienia bardziej komfortowej pogody w postaci babiego lata i pięknej polskiej złotej jesieni jak zwykle ma to w swoim zwyczaju? Miejmy nadzieję, bo gdyby tej dobrej tradycji z babim latem stało się zadość, czekają nas największe astronomiczne emocje w ciągu roku, zwłaszcza za sprawą nadchodzącego zaćmienia Słońca o najgłębszej fazie częściowej od ponad siedmiu lat, jak też najlepszego okresu widoczności Merkurego o porze porannej. Zapraszam na dziesiątą, przez wielu najbardziej wyczekiwaną odsłonę tegorocznego "Nieba nad nami", tym razem z dodatkiem poświęconym kilku maksimom interesujących rojów meteorowych w październiku.

Bluewalker 3 - pierwsza rejestracja z Polski (28.09.2022)

Po kilkunastu dniach od wystrzelenia i pierwszych od dawna rozpogodzeniach nad naszym krajem wreszcie udało mi się złapać prototypowego satelitę Bluewalker 3. To prawdopodobnie pierwszy zarejestrowany przelot z Polski (choć wiem, że wizualne obserwacje już się pojawiły)  ponieważ od czasu startu 11 września wraz z paczką Starlink G4-2 satelita był praktycznie niewykrywalnym, prawie nieuchwytnym obiektem. Dopiero po 24 września satelita odebrał komendy dokonujące rozłożenia jego wielkiej anteny o powierzchni 64m2, która według części szacunków uczynić miała z BW3 najjaśniejszy obiekt nocnego nieba po Księżycu i przewyższyć lub co najmniej mocno konkurować z jasnością Wenus. Także globalnie nie zauważyłem wielu zarejestrowanych przelotów, właściwie tylko dwa z 21 i 25 września, o czym w końcowej części tekstu. Jeśli są tu osoby chcące poznać odpowiedź na pytanie jak jest z tą jasnością po rozłożeniu anteny to nieco spróbuję odpowiedzieć, a przede wszystkim ukazać materiał z przelotu.

Miesiąc do zaćmienia. Mecz chmury - pogodne niebo: pogoda z 25 października w ostatnich latach

Zegar tyka nieubłaganie. W tym momencie dzieli nas już tylko jeden miesiąc od nadchodzącego częściowego zaćmienia Słońca o najgłębszej fazie maksymalnej od 20 marca 2015 roku. Przed dwoma dniami rozpoczęliśmy astronomiczną jesień, która otwiera nam to lepsze pod względem dostępności ciemnego nieba półrocze, ale zdecydowanie gorsze w kwestii warunków pogodowych, które często tej długiej nocy nie pozwalają wykorzystać tak, jakbyśmy tego chcieli. W przypadku pory dziennej sprawa ma się niestety niewiele lepiej, pomijając okresy pięknej polskiej złotej jesieni, jednak te następują zwykle w pierwszej połowie października, a nie przed samym listopadem.

SLS testowo zatankowany, certyfikacja na FTS uzyskana, a na horyzoncie huragan [aktualizacja 27 IX]

W ostatnią środę lata, 21 września na stanowisku startowym LC-39B w Centrum Kosmicznym Kennedy'ego na Przylądku Canaveral na Florydzie NASA przeprowadziła zapowiadany od kilkunastu dni test napełniania członu centralnego rakiety SLS materiałami pędnymi po serii napraw, które zostały dokonane na skutek wycieków ciekłego wodoru podczas tankowania w pierwszej i drugiej próbie startu misji Artemis 1 29 sierpnia i 3 września.

Widoczność ISS (wrzesień - październik 2022)

Po powrocie do nocy astronomicznych z początkiem sierpnia teraz czeka nas pierwszy okres widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej o porze wieczornej. Po ponad czterech miesiącach wracamy znowu do obserwacji ISS w typowych okolicznościach, różniących się wyraźnie od tych znanych z sezonu białych nocy. Przed nami standardowa widoczność wieczorna ograniczająca się do pół miesiąca, przynosząca zwykle po 2 okazje na dostrzeżenie ISS na wieczór. Obserwacje możliwe będą od 15 września i potrwają do 5 października.

Naprawy SLS; wkrótce testowe (znowu) tankowanie

Prace związane z wymianą wadliwych elementów w obszarze szybkiego złącza linii doprowadzającej ciekły wodór do członu centralnego zostały zakończone. Teraz technicy ponownie podłączą przewody transferujące materiały pędne do zbiorników rakiety SLS i przeprowadzą inspekcje przed załadowaniem paliwa. W sobotę 17 września NASA planuje testowe tankowanie członu centralnego w warunkach kriogenicznych tak jak podczas rzeczywistej próby startu. Ten test ma umożliwić technikom zweryfikowanie sukcesu dokonanych napraw i szczelności połączeń między liniami transferującymi paliwo a rakietą SLS.

BW3 (BlueWalker 3) - testowy satelita konstelacji BlueBirds

Kto się stęsknił za polowaniami na flary Iridium zastąpione drugą generacją tych satelitów o mniejszych zdolnościach "puszczania zajączków" być może nie będzie musiał wiele tej tęsknoty wciąż znosić. Z naciskiem na "być może". Na najbliższą noc o godz. 03:10 CEST (uwolnienie 05:14 CEST) zaplanowano start kolejnej paczki satelitów Starlink G4-2, które tym razem polecą w najmniejszej z dotychczasowych startów liczbie. Zaledwie 34 sztuki w porównaniu do zwykle 50 i więcej sztuk to zasługa faktu, iż w tym locie Falcon 9 wynieść ma nie tylko satelity globalnej satelitarnej sieci internetowej budowanej przez SpaceX, ale także satelitę BW3 (BlueWalker 3). Stanowi on testowy egzemplarz konstelacji satelitarnej budowanej przez AST SpaceMobile, która ma umożliwić szerokopasmową transmisję danych w technologii 4G-5G z wykorzystaniem tychże satelitów łączących się bezpośrednio z urządzeniami mobilnymi na Ziemi.