Czytelniku, poniższe aktualizacje są archiwalne (sierpień 2017) i nie uwzględniają dzisiejszej aktywności słonecznej. W celu odczytu bieżącego komentarza przejdź do tej podstrony.
31.08.17
CHHSS DOCIERA - strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) uwalniany z dziury koronalnej wspomnianej w komentarzu z 28 sierpnia, zaczyna napływać na Ziemię. W ostatnich godzinach obserwowany jest systematyczny wzrost prędkości wiatru z 430 do 650 km/sek. - granica ta najpewniej będzie jeszcze ulegać przesuwaniu w górę, a także tradycyjny spadek gęstości z wcześniej nabranej na poziomie 70 protonów/cm3 do poniżej 10 protonów/cm3. Od godz. 07:00 CEST mamy słabą burzę magnetyczną kategorii G1, która jest kontynuowana w momencie pisania komentarza, ale wzburzenie pogody kosmicznej może być dziś obserwowane sporadycznie z okresowymi przerwami, w związku ze zmieniającym się skierowaniem pola magnetycznego (Bz) wiatru w napływającym strumieniu. Początkowo było ono południowe rzędu -21nT dzięki wyraźnemu potencjałowi strumienia (Bt w okolicach 30nT), co przy niewielkim wówczas wzroście prędkości pozwoliło na zaistnienie słabej burzy. Obecnie potencjał strumienia do wzburzania aktywności geomagnetycznej nadzwyczajnie szybko maleje, natężenie całkowite pola magnetycznego (Bt, krzywa biała) osłabło z rzadko widzianych w tym roku 30 do mniej niż 10nT, a skierowanie pola (Bz, krzywa czerwona) zbliżyło się do neutralnego i przeszło wręcz na wartości dodatnie (północne) blokujące rozwój sytuacji. Z tego właśnie względu mimo rosnącej prędkości wiatru w pierwszą dobę napływu CHHSS burza magnetyczna może mieć charakter przerywany i zachodzić tylko w okresach o południowym skierowaniu Bz, jednak nawet wówczas wydaje się mało prawdopodobnym zwiększanie jej aktywności ponad kategorię G1 przy tak wyraźnie i szybko słabnącym natężeniu pola magnetycznego wiatru słonecznego.
30.08.17
DWA NOWE OBSZARY AKTYWNE - zza wschodniej krawędzi tarczy wyłoniły się bez wcześniejszych oznak nadchodzącego wzejścia na tarczę dwa nowe obszary aktywne - 2673 i 2674, które charakteryzują się zwiększoną nieco budową. O ile rozbudowa będzie kontynuowana, w kolejnych dniach mogą one osiągnąć zdolność emisji istotnych zjawisk, a póki co uchronią nas one przed kolejnym wyzerowaniem liczby Wolfa do którego mogło dojść po nadchodzącym zachodzie obszaru 2672.
28.08.17
DZIURA KORONALNA - do centrum tarczy słonecznej zmierza kolejna dziura koronalna widoczna na zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów. Dotarcie strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) uwalnianego z tej formacji w kierunku Ziemi powinno nastąpić za około 3 dni, wówczas możliwy wzrost aktywności geomagnetycznej w przypadku sprzyjających cech wiatru w napływającym strumieniu.
OBSZAR 2672 ZANIKA - coraz mniej wskazuje na to, że ostatni widoczny na tarczy obszar aktywny 2672 zdoła przerwać ciszę w aktywności słonecznej w sposób bardziej znaczący poza sporadycznymi nieistotnymi rozbłyskami klasy C. Z dnia na dzień zaczął tracić on na rozmiarach, pole magnetyczne w jego strefie staje się słabsze, a szanse na silniejsze rozbłyski choć teoretycznie wciąż w niewielkim stopniu prawdopodobne, są malejące. Z tarczy zejdzie on za około 4-5 dni, na razie kończy się czas korzystnego skierowania tego regionu na Ziemię. Zdjęcia z SDO w długości fali 171 angstremów nie ukazują na dzień dzisiejszy pojaśnień i pętli magnetycznych za wschodnią krawędzią mogących zwiastować rychłe wstąpienie na tarczę nowych obszarów aktywnych.
25.08.17
CISZA Z TEORETYCZNYMI SZANSAMI NA PRZEŁAMANIE - oba obszary aktywne 2671 i 2672 posiadają w dalszym ciągu pola magnetyczne skomplikowane na tyle, by mogły w nich zachodzić umiarkowanie silne rozbłyski klasy M. Niezmiennie jednak pozostają one wyciszone i nie korzystają ze swojego potencjału, a rozbłysk klasy M1.1 z 20 sierpnia pozotaje jak dotąd zjawiskiem pojedynczym. Z dniem dzisiejszym rozpoczyna się okres przejścia obszaru 2672 przez centrum tarczy i bezpośredniego skierowania na Ziemię. O ile doszłoby do przełamania ciszy przez ten region w najbliższych 4 dniach, wszelkie rozbłyski i zjawiska im towarzyszące miałyby szanse na uwalnianie wprost ku naszej planecie, pozostaje więc trzymać kciuki za geoefektywne zjawiska mogące przynieść rozwój aktywności geomagnetycznej.
20.08.17
ROZBŁYSK M1.1 - w końcu doczekaliśmy się istotnego pod względem energii zjawiska na Słońcu. W noc z soboty na niedzielę o godz. 03:52 CEST doszło do rozbłysku klasy M1.1, jednak jego sprawcą nie był rozbudowany obszar aktywny 2671 widoczny w centrum tarczy, ale nowy region 2672 wyłaniający się dopiero zza wschodniej krawędzi. Nie jest to dobra wieść dla osób oczekujących geoefektywnych zjawisk z obszaru 2671 idealnie skierowanego obecnie na Zimię, który wciąż pozostaje wyciszony, ale być może właśnie obszar 2672 zdoła aktywność słoneczną krótkotrwale podwyższyć. Dzisiejszemu rozbłyskowi nie towarzyszył koronalny wyrzut masy, co nie jest dużą stratą z uwagi na fakt, że region ten dopiero wstępuje na tarczę, a jego korzystniejsze skierowanie względem Ziemi nastąpi dopiero za 5-6 dni.
19.08.17
WYCISZONY AR2671 - z kolejnymi dniami przetaczania się przez tarczę słoneczną rozbudowany obszar aktywny 2671 pozostaje kandydatem do emisji umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M, z czego jednak nie korzysta. Wszelkie rozbłyski w najbliższych 3-4 dniach mają szansę być geoefektywnymi, a czy do nich dojdzie pozostaje jak zawsze loterią. W minionych trzech dobach zarysowało się kilka epizodów ze słabą burzą magnetyczną kategorii G1 w związku z napływem strumienia wiatru słonecznego z dziury koronalnej zbliżającej się już obecnie ku zachodniej krawędzi. Z kolejnymi 24 godzinami warunki aktywności geomagnetycznej powinny coraz częściej utrzymywać się już na niskim poiomie, choć w dalszym ciągu istnieją szanse na zjawiska geoefektywne za sprawą obszaru 2671, o ile zdoła się on w najbliższych dniach "przełamać" i wykorzystać posiadany potencjał.
15.08.17
NOWY OBSZAR AKTYWNY - zza wschodniej krawędzi tarczy słoncznej wyłonił się nowy obszar aktywny 2671. Emituje on do czasu słabe rozbłyski klasy C, ale na razie nie wykształcił on jeszcze zdolności wytwarzania istotnych zjawisk dla aktywności geomagnetycznej. Ta może wzrosnąć około 17 sierpnia (+/-1 dzień) w związku z napływem czwartego sierpniowego strumienia wiatru podwyższonej prędkości z dziury koronalnej znajdującej się obecnie w centrum tarczy na ółnoc od słonecznego równika. Nie jest ona jednak w samym centrum, przez co większość CHHSS może ominąć Ziemię od północy. Niewielki wzrost aktywności geomagnetycznej będzie zależny w największej mierze od tego, czy siła i skierowanie pola magnetycznego będą posiadać korzystne cechy dla wzburzania pogody kosmicznej.
12.08.17
CHHSS PO RAZ TRZECI - rozpoczął się napływ trzeciego sierpniowego strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości. Po raz kolejny mamy do czynienia ze strumieniem, który może pozostać bez większego znaczenia dla aktywności geomagnetycznej. Prędkość wiatru docierającego do Ziemi wzrosła do około 550 km/sek., przy niskiej gęstości poniżej 10 protonów/cm3, a kluczowe składowe wiatru - natężenie całkowite (Bt) pola magnetycznego i jego kierunek (Bz) układają się niekorzystnie. Bt wzrosło nieznacznie z 6-7 do około 10nT, a skierowanie Bz praktycznie bezustannie jest północne, rzędu +8, +10nT bez oznak choćby sporadycznego skierowania południowego wzbudzającego aktywność geomagnetyczną. Przy takich okolicznościach na próżno oczekiwać tu burzowej pogody kosmicznej.
11.08.17
PRZED KOLEJNYM WYZEROWANIEM - ostatni widoczny na tarczy słonecznej obszar aktywny 2670 (dawny 2665) niebawem zakończy drugie przejście przez tarczę i znajdzie się za zachodnią krawędzią - najpewniej już go więcej nie zobaczymy z uwagi na fakt, że poza jego zbliżaniem się do krawędzi traci on na swojej powierzchni będąc w późnym etapie zaniku. Po jego zejściu z tarczy, dostrzegalna z Ziemi półkula słoneczna najpewniej ponownie stanie się całkowicie pozbawiona plam. Do tej pory mieliśmy 56 dni z zerową liczbą Wolfa w 2017 roku. Ponieważ zdjęcia z SDO wykonywane w długości fali 171 angstremów nie ukazują jakichkolwiek pętli i pojaśnień za wschodnią krawędzią mogących zwiastować szybkie wyłonienie się nowych plam, nowy okres z czystym Słońcem wydaje się być w najbliższych dniach bardzo prawdopodobny.
08.08.17
DRUGI CHHSS TAKŻE ZAWIÓDŁ, TRZECI W DRODZE - zakończył się definitywnie okres napływu strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości z dziury koronalnej. Był to pierwszy z kilkunastu strumieni w tym roku, który mimo bardzo obiecujących cech wiatru na początku napływu, ostatecznie nie przyczynił się do zaistnienia nawet słabej burzy magnetycznej, tracąc potencjał jeszcze w trakcie pierwszej doby oddziaływania na Ziemię.
Trzeci sierpniowy strumień CHHSS jest w drodze z kolejnej dziury koronalnej widocznej na zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów - formacja ta jednak posiada niewielką rozpiętość i porcja wiatru uwalniana ku Ziemi nie powinna być imponująca i trudno tu oczekiwać burzowej pogody kosmicznej. Nieznaczna zmiana warunków wiatru słonecznego może się uwidocznić około 12 sierpnia (+/- 1 dzień), jednak wpływ na aktywność geomagnetyczną tego niewielkiego CHHSS powinien być bardzo znikomy.
05.08.17
DRUGI DZIEŃ NAPŁYWU CHHSS - niefortunnie dla miłośników astronomii spragnionych debiutu zorzy polarnej w sezonie 2017/2018 nad Polską, drugi dzień napływu strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości mija bez większych zmian, z tą różnicą, że potencjał strumienia uległ kolejnemu obniżeniu i obecnie nawet niestabilność (Kp=4) zachodzi znacznie rzadziej niż wczoraj przy większym początkowo potencjale, a zaczynają dominować wartości zarezerwowane dla spokojnej pogody kosmicznej. Natężenie całkowite pola magnetycznego wiatru słonecznego (Bt) uległo następnemu osłabieniu do 4nT, skierowanie pola (Bz) wprawdzie dominująco południowe, ale przy tak słabym natężeniu nie ma co myśleć o burzy magnetycznej nawet biorąc pod uwagę wciąż podwyższoną prędkość rzędu 670-680 km/sek. (obniżenie o około 50-70 km/sek. względem piątku). O ile wpływ strumieni CHSSS na aktywność geomagnetyczną kończy się przeważnie po 3-4, niekiedy 5 dobach, tak tym razem jak rzadko kiedy mamy do czynienia z niemal całkowitym "wypaleniem" jeszcze przed upływem pierwszej doby od momentu dotarcia wiatru do Ziemi. W związku z utrzymującym się słabnącym Bt i brakiem oznak w cechach wiatru słonecznego mogących sugerować rychłą zmianę sytuacji na korzyść obserwatorów wygląda na to, że z tym strumieniem CHHSS nic większego "nie ugramy".
04.08.17
CHHSS DOCIERA - od kilku godzin obserwujemy początek napływu strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) uwalnianego z dziury koronalnej wspomnianej w poprzednim komentarzu. Choć w chwili pisania dzisiejszego komentarza stan burzy magnetycznej jeszcze nie ma miejsca, wiele wskazuje na to, że zmieni się to niebawem w nadchodzących godzinach z uwagi na fakt korzystnych cech wiatru. Już w tym momencie widać wyraźnie, że mamy do czynienia ze strumieniem o stosunkowo wyraźnym potencjale do wywołania wzrostu aktywności geomagnetycznej co wnioskować można z napływających danych z ACE - natężenie całkowite pola magnetycznego (Bt, krzywa biała) w napływającym CHHSS wzrosło z około 3-5 do 15-17nT, a skierowanie pola magnetycznego wiatru (Bz, krzywa czerwona) bywa dominująco południowe w okolicach maksymalnego potencjału jaki może ono wykorzystać (dominują wartości rzędu -10 do -15nT) co jest bardzo obiecującym zwiastunem dla zaistnienia słabej (G1) lub umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2 w najbliższych kilkunastu godzinach dopóki wartości Bt i Bz kształtują się tak jak wyżej. Dodatkowo mamy do czynienia z obiecującym wzrostem prędkości wiatru z dotychczasowych ~420 do 570-600 km/sek., choć przy niskiej jak zwykle w sytuacji napływu CHHSS gęstości poniżej 10 protonów/cm3. Wspomniane połączenie wyraźnego Bt i wykorzystywanego niemal w całości potencjału przez korzystne południowe skierowanie pola magnetycznego oraz obserwowanego nabierania prędkości (co zapewne jeszcze się nie zakończyło) może obrodzić burzową pogodą kosmiczną w nadchodzących godzinach i być może szansami na pierwsze po letniej przerwie zorzowe emocje dla Polaków. Z uwagi na wspomniane w komentarzu okoliczności na najbliższą noc na blogu zaczyna obowiązywać stan gotowości zorzowej.
Update 23:30 CEST: Niestety potencjał CHHSS bardzo wyraźnie zmalał w porównaniu do godzin południowych, przez co w dalszym ciągu nie doszło do burzy magnetycznej - globalny indeks Kp ukazuje niezmiennie jedynie "niestabilność" w ziemskim polu magnetycznym (Kp=4) a więc stan pomiędzy ciszą a burzą, gdy aktywność geomagnetyczna ogranicza się wyłącznie do szerokości okołobiegunowych. Natężenie całkowite (Bt) pola magnetycznego w napływającym wietrze zmalało z obiecującego 15-17nT do około 5-7nT, co nawet przy dalszej dominacji południowego skierowania (Bz) nie pozwala na zaistnienie burzy przez zbyt niewielkie wartości obu wspomnianych składowych. Przy wyraźnie i sukcesywnie słabnącym Bt szczególnie widocznym na zbiorze danych za ostatnie 24 godziny bez znaczenia pozostaje także dalszy wzrost prędkości wiatru, która obecnie przekracza 720 km/sek. choć rano wynosiła jeszcze nieco ponad 400 km/sek. Przy utrzymywaniu się w dalszym ciągu słabego potencjału Bt bardziej znaczący rozwój sytuacji nie będzie możliwy - można będzie oczekiwać co najwyżej kontynuacji bardzo ograniczonej aktywności geomagnetycznej nad biegunami, może pojedynczych epizodów ze słabą burzą o ile składowe Bt i Bz przybrałyby większe niż obecnie wartości - na razie jednak wygląda na to, że pierwsze zorzowe emocje po letniej przerwie jeszcze "nie tym razem". To pierwszy z licznych w tym roku strumieni CHHSS, który w zaledwie 12 godzin od dotarcia do Ziemi wykazującego od początku tak obiecujące cechy ulega jednocześnie tak wyraźnemu osłabieniu jeszcze w trakcie pierwszego dnia napływu. Pocieszający jest jednak fakt znaczącego wzrostu prędkości powyżej granicy 700 km/sek. - w razie ewentulnych korzystniejszych zmian z wartościami Bt i Bz w kolejnych 24 godzinach burza magnetyczna w dalszym ciągu będzie prawdopodobna podczas drugiego dnia napływu CHHSS - warto więc obserwować warunki wiatru również w sobotę.
03.08.17
NOWY CHHSS W DRODZE DO ZIEMI - choć pierwszy sierpniowy strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości nie przyczynił się do nawet krótkotrwałego wzrostu aktywności geomagnetycznej, w najbliższych 2 dniach może czekać nas szansa na ponowienie wzburzenia pogody kosmicznej za sprawą następnego strumienia CHHSS uwalnianego z rozległej dziury koronalnej widocznej na zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów. Dotarcie tego strumienia powinno nastąpić 5 sierpnia (+/- 1 dzień) - o ile tym razem właściwości wiatru okażą się bardziej sprzyjające, możliwe będą okresy z burzą magnetyczną po dotarciu strumienia. Z uwagi na powrót nocy astronomicznych - mimo, że na razie na niezbyt dużą skalę - ewentualny rozwój sytuacji może zaowocować pierwszymi szansami na zorzowe emocje po przerwie w letnim sezonie, choć niestety przy nieodległym już od pełni Księżycu znacząco rozświetlającym niebo. O tym z jak wyraźnym potencjałem do wzburzenia pogody kosmicznej będziemy mieć do czynienia po stronie tego strumienia wiatru słonecznego, przekonamy się w pierwszej części weekendu.
JEDEN CHHSS ZAWIÓDŁ - strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości uwalniany z niewielkiej dziury koronalnej mający dotrzeć do nas 31 lipca osiągnął Ziemię niemal dwie doby później nie przyczyniając się do wzrostu aktywności geomagnetycznej. Zmiana warunków prędkości i gęstości była niewielka, a natężenie pola magnetycznego słabe, przy dominacji północnego skierowania uniemożliwiającego rozwój sytuacji.
POWRÓT OBSZARU 2665 (AR2670) - na tarczę słoneczną powrócił dawny obszar aktywny 2665, który wyemitował w połowie lipca silny rozbłysk klasy M2.3 połączony z koronalnym wyrzutem masy skierowanym częściowo ku Ziemi. Obszar ten pozostawał aktywny również w trakcie ostatniej dwutygodniowej wędrówki przez niedostrzegalną z Ziemi półkulę słoneczną emitując od czasu do czasu istotne pod względem energii rozbłyski i towarzyszące im rozległe koronalne wyrzuty masy, dlatego jego powrót wiąże się z pewnymi nadziejami na wzrost aktywności słonecznej w najbliższych dniach. Niestety nadzieje te są przygaszane samym wyglądem tego obszaru - obecnie na zdjęciach wykonywanych w świetle białym widać wyraźnie, że znacząco stracił on na rozmiarach i stanowi obecnie około 1/5 tego, czym nas uraczył podczas pierwszego przetaczania się przez tarczę słoneczną. Faza zanikania tego obszaru postępuje, dlatego szanse na jego dalsze "wybuchowe harce" mogą okazać się w rzeczywistości bardzo małe - nie mniej warto uważnie obserwować jego poczynania w najbliższym czasie. Z rozpoczęciem drugiego przejścia przez tarczę słoneczną po dostrzegalnej stronie obszar ten uzyskał nową numerację 2670.
01.08.17
CZYSTA TARCZA - początek sierpnia to 55. dzień w 2017 roku ze stanem całkowicie pozbawionej plam tarczy słonecznej. Stan ten nie powinien jednak teraz utrzymać się zbyt długo, gdyż w ciągu 1-2 dni powinniśmy zaobserwować na wschodniej krawędzi powrót dawnego obszaru aktywnego 2665, który może podnieść nam aktywność słoneczną w pierwszym tygodniu sierpnia. Spodziewany wczoraj strumień wiatru słonecznego z dziury koronalnej na razie nie dotarł - być może okaże się on zbyt słaby do wywołania zauważalnego wzrostu aktywności geomagnetycznej. Okienko czasowe, w którym można się spodziewać dotarcia tego CHHSS zamknie się po dzisiejszej nocy.
Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* komentarze są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
Komentarze