Przygotowania do ostatniej podróży promu Endeavour

Kolejna historyczna chwila - odlot najmłodszego z floty wahadłowców NASA do nowego domu - miała nastąpić już dzisiejszego popołudnia. Pogoda nad rejonem Centrum Kosmicznego Kennedy'ego nie chcąc się rozstawać z promem kosmicznym Endeavour, zadecydowała, aby pozostał on w swoim obecnym domu o jeden dzień dłużej niż zakładał plan.

Przejdź do: Ostatni rejs promu Endeavour: LIVE UPDATE.

Szanse na pożegnany lot do nowego domu - Kalifornijskiego Centrum Naukowego w Los Angeles, w Kalifornii były mizerne, jeśli chodzi o poniedziałek. Prognozy się ziściły i prom musi poczekać na ostatni rejs jeszcze jedną dobę. To drugi w kolejności wahadłowiec, jaki będzie transportowany do nowego miejsca spoczynku - na początku drugiej dekady kwietnia tego roku wspólnie oglądaliśmy podobną procedurę przy transporcie promu Discovery.

Teraz podczas procesu wycofywania ze służby promów kosmicznych, na grzbiecie zmodyfikowanego Boeinga-747 zasiądzie najmłodsza maszyna, która ostatnią kosmiczną wyprawę zrealizowała w maju ubiegłego roku. W ostatnich miesiącach trwały gorące prace związane z przygotowaniami do jutrzejszego dnia, kiedy to Endeavour już na zawsze pożegna się z Przylądkiem Canaveral i stanie się wyjątkowym eksponatem naukowego centrum w Kalifornii.

Endeavour na grzbiecie SCA czeka na ostatni rejs - choć już nie na orbitę. Credit: NASA/Dmitri Gerondidakis.  Kliknij w podpis by zobaczyć pełną rozdzielczość.

Film: Montaż promu Endeaour na grzbiet SCA (time-lapse). Credit: NASA TV/SpaceVidsNet

W ostatnich dniach Endeavour został wytoczony z hali montażowej VAB na płytę lądowiska SLF (Shuttle Landing Facility), gdzie oczekiwał na montaż na grzbiecie SCA. 11 września z wykorzystaniem platformy MDD wahadłowiec znalazł się na grzbiecie Boeinga, po czym został zabezpieczony i przygotowany do pożegnalnej podróży na przeciwległe wybrzeże Stanów Zjednoczonych. Wylot z Centrum Kosmicznego Kennedy'ego do Kalifornii zaplanowany jest obecnie na wtorek, około godz. 13:15 czasu polskiego. Przylot na Międzynarodowe Lotnisko Los Angeles spodziewany jest w czwartek, 20 września.

We wtorek, w ostatnich momentach przebywania promu kosmicznego Edneavour na Przylądku Canaveral, można spodziewać się bieżących aktualizacji wpisu.

UPDATE 18.09/12:30 CEST
NASA zadecydowała o kolejnym opóźnieniu transportu promu Endeavour do Kalifornii. Z powodu niepewnych warunków atmosferycznych mogących zagrozić bezpiecznej operacji przelotu, start SCA z załadowanym Endeavourem został odłożony do środy, 19 września, około godz. 13:15 CEST. Tym samym  do piątku 21 września, odłożony zostaje termin dotarcia promu kosmicznego na Międzynarodowe Lotnisko w Los Angeles.

UPDATE 18.09/21:45 CEST
Menadżerowie NASA wydali wstępnie zgodę na przeprowadzenie transportu Endeavoura ze startem z KSC w dniu jutrzejszym, około godz. 13:15 czasu polskiego. Specjalna transmisja na żywo z tego wydarzenia zostanie uruchomiona za pośrednictwem telewizji agencji około godz. 12:45. W czasie ostatnich chwil przed startem SCA z załadowanym promem, wpis zostanie uzupełniony o bieżące wiadomości.

---

OSTATNI REJS - LIVE UPDATE - 19-21.09.2012

22:00 Wraz z pomyślnym wylądowaniem w Los Angeles, zakończył się ostatni kilkuetapowy przelot boeinga-747 SCA z załadowanym na grzbiet promem kosmicznym. Endeavour w najbliższych dniach zostanie przygotowany do transportu w Los Angeles, by w ciągu następnych kilkunastu dni znaleźć się w swoim nowym domu - Kalifornijskim Centrum Nauki. To tam najmłodszy wahadłowiec spędzi swoją emeryturę, stając się niezwykłym eksponatem centrum, jaki zobaczą w przyszłości miliony Amerykanów i turystów z całego świata.

25 zrealizowanych misji. 4677 okrążeń Ziemi. 299 dni w przestrzeni kosmicznej. Od 1992 do 2011 roku w czynnej służbie Programu Promów Kosmicznych, Endeavour zakończył swoją ostatnią podniebną podróż.

(CNN)

21:53 TOUCHDOWN! SCA ląduje w Międzynarodowym Lotnisku Los Angeles kończąc ostatni taki rejs w historii. Prom kosmiczny Endeavour już na zawsze - na Ziemi.

(CNN)

21:52 Endeavour na grzbcie SCA na ostatniej prostej do lotniska w Los Angeles.

(CNN)

21:40 SCA i Endeavour przelatują wg czasu nad okolicami Los Angeles. Możliwe, że ostateczne lądowanie nieco się opóźni.

21:15 Za około pół godziny spodziewane jest dotarcie SCA do LAX. Transmisja telewizji NASA powinna się rozpocząć około godz. 21:30 CEST.

17:20 Dotarcie do Międzynarodowego Lotniska Los Angeles (LAX) spodziewane jest około godz. 21:45 CEST, po wykonaniu serii oblotów na niskich wysokościach w rejonach Los Angeles.

17:18 Endeavour na grzbiecie SCA po raz ostatni w powietrzu! Rozpoczął się trwający 4,5 godziny ostatni etap pożegnalnego rejsu najmłodszego promu kosmicznego.

17:17 SCA na właściwym końcu pasa startowego. Gotowość do lotu.

17:03 Przygotowywanie do wznowienia lotu rozpoczęte. Start SCA lada moment.

16:45 Wydano zgodę na wznowienie rejsu z bazy Edwards w stronę Los Angeles.

10:30 Trzeci, ostatni dzień pożegnalnego lotu promu Endeavour. Od kilku godzin SCA z załadowanym wahadłowcem przebywa w Edwards. Na godz. 17:15 CEST (08:15 czasu lokalnego) zaplanowano ostatni wylot z bazy w kierunku Los Angeles. Transmisja telewizji NASA powinna rozpocząć się o godz. 17:00 CEST.

CZWARTEK, 20.09.2012
22:00 SCA zostanie w najbliższych godzinach ponownie zatankowany przed wznowieniem pożegnalnego rejsu. Najbliższą noc obie maszyny spędzą w Edwards, by wraz ze wschodem Słońca nad bazą, rozpocząć ostatni etap podróży (około godz. 16:00 CEST). Zakończenie ostatniej podniebnej podróży Endeavoura i dotarcie do Międzynarodowego Lotniska Los Angeles powinno nastąpić jutrzejszego wieczoru, około godziny 21:00 CEST.

21:51 SCA wylądował w Edwards. Prom kosmiczny Endeavour powrócił w miejsce, w którym zakończył 7 ze swoich 25 kosmicznych wypraw, włączając pierwszy lot tego wahadłowca, przeprowadzony w 1992 roku.

21:49 Nastąpiło wysunięcie podwozia, lądowanie lada moment.

21:40 SCA z Endeavourem wlatują nad rejon Bazy Powietrznej Edwards. Przyziemienie nastąpić powinno w ciągu kilkunastu minut.

21:26 Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych deklarują dotarcie SCA do Edwards około 21:40 CEST.

21:23 Z Edwards na powitanie SCA wystartował T-38. Dodatkowo wykona on rekonesans pogodowy dla lądującego SCA w celu uzupełnienia informacji o aktualnie panujących warunkach pogodowych.

21:19 Samoloty Pathfinder z personelem pracującym przy rejsie SCA/Endeavoura wylądowały w Edwards. Transmisja została uruchomiona.

21:15 Endeavour zbliża się do Kalifornii. Transmisja rozpocząć się powinna w ciągu kilku minut.

20:45 Transmisja telewizji NASA zostanie uruchomiona około godz. 21:00-21:15.

20:30 Pod poniższym linkiem można zobaczyć nagranie startu SCA z Ellington Field, gdzie wczoraj nastąpiło pierwsze międzyądowanie.

20:00 Rejs jest kontynuowany bez problemów technicznych. Po godz. 21:00 CEST SCA i Endeavour zbliżą się do północnej Kalifornii, na terenach której spodziewane jest międzylądowanie w Bazie Powietrznej Edwards, a konkretnie w rejonie Dryden Flight Research Center. Obecnie czas dotarcia do bazy szacuje się na okolice godz. 21:35 CEST, ale pora ta może ulegać pewnym zmianom - trajektorię lotu dyktować będą warunki pogodowe w okolicach lądowiska.

15:50 Na fejsbukowym profilu bloga - wybrane fotografie w wysokiej rozdzielczości, wykonane podczas pierwszego dnia ostatniego rejsu najmłodszego promu kosmicznego.

15:00 Porankiem 21 września zaplanowany jest wylot z Bazy Edwards, połączony z serią niskich oblotów nad północnymi rejonami Kalifornii oraz nad większymi miastami półwyspu, z Sacramento i San Francisco na czele. Przed ostatnim lądowaniem, wykonane zostaną również niskie obloty na licznymi okolicami Los Angeles. Dotarcie do końca trasy, a więc na Międzynarodowe Lotnisko Los Angeles (LAX) spodziewane jest jutro około godz. 20:00 CEST (12:00 czasu lokalnego).

13:00 Ostatni rejs Endeavoura trwa. Po środowym wylądowaniu SCA w Houston, rejs został wznowiony. Około godz. 21:20 CEST samolot z załadowanym promem powinien dotrzeć do Bazy Powietrznej Edwardsa. Transmisja z tego międzylądowania za pośrednictwem telewizji NASA zostanie uruchomiona kilkanaście minut wcześniej. Po uzupełnieniu paliwa, w dniu jutrzejszym SCA wystartuje w ostatni etap podróży, którego zakończeniem będzie Międzynarodowe Lotnisko Los Angeles.

ŚRODA, 19.09.2012
18:45 SCA z załadowanym Endeavourem dotarł bezpiecznie do Houston, gdzie nastąpiło pierwsze z zaplanowanych na ten rejs międzylądowań. W dniu jutrzejszym zaplanowana jest kontynuacja transportu promu. SCA wyruszy z Houston w kierunku Bazy Powietrznej Edwards w Kalifornii. Po wylądowaniu w Edwards rozpoczną się przygotowania do ostatniego etapu podróży (piątek), kiedy to SCA wyruszy w stronę Międzynarodowego Lotniska Los Angeles (LAX). Dotarcie do LAX powinno nastąpić około godz. 20-21:00 CEST w piątkowy wieczór.

Początek pożegnalnego rejsu. Endeavour opuszcza na zawsze KSC. Oblot nad Florida Space Coast. (Credit: NASA TV/SpaceVidsNet)

13:40 Wykonany został ostatni oblot na niskiej wysokości nad pasem SLF-33 w KSC. Jak usłyszeliśmy od Mike'a Curie, komentatora transmisji - Centrum Kosmiczne Kennedy'ego mówi -  Żegnaj Endeavour! SCA z załadowanym promem rozpoczął lot w kierunku Houston, gdzie około godz. 17:45 nastąpi pierwsze międzylądowanie.

Po spędzeniu 21 lat w Centrum Kosmciznym Kennedy'ego, Endeavour rozpoczął ostatnią podniebną podróż, której zakończeniem będzie dotarcie do Centrum Naukowego w Kalifornii, planowane na piątek, 21 września.

13:35 O godz. 17:20 spodziewane jest wznowienie transmisji podczas dotarcia Endeavoura do Houston.

13:30 Niskie chmury utrudniają śledzenie SCA z załadowanym promem.

13:26 747 kieruje się w stronę Florida Space Coast. Okrążenie na tym rejonem nastąpi zaledwie około 1.500 stóp nad ziemią.

13:22 Boeing-747 w powietrzu. Prom kosmiczny Endeavour na zawsze opuszcza Centrum Kosmiczne Kennedy'ego, miejsce rozpoczęcia wszystkich misji Programu STS. Ostatni taki rejs w ramach Programu Promów Kosmicznych właśnie się rozpoczął!

13:21 Rozpoczyna się rozpędzanie samolotu w kierunku południowym.

13:20 SCA na właściwym końcu pasa SLF-15. Gotowość do rozpoczęcia lotu.

13:14 Nastąpi kilkuminutowe opóźnienie startu.

13:10 5 minut do rozpoczęcia ostatniego rejsu promu Endeavour.

13:05 Pozostało 10 ostatnich minut pobytu Endeavoura na Przylądku Canaveral. 747 kieruje się północny koniec pasa SLF-15, by rozpoczęty rejs postępował najpierw w kierunku południowym.

13:01 747 kieruje się na pas SLF-15.

13:00 Ostatnią misją Endeavoura był lot STS-134, odbyty w maju ubiegłego roku. Lądowanie i tym samym powrót z ostatniej kosmicznej wyprawy najmłodszego promu kosmicznego nastąpiło 1 czerwca 2011 roku.

12:55 W najbliższych minutach rozpocznie się kołowanie SCA i przygotowywanie do ostatecznego rozpędzenia na pasie SLF-15, na którym zakończyło się wiele misji Programu Promów Kosmicznych.

12:50 Start wyznaczony został na okolice wschodu Słońca nad KSC. Po wykonaniu ostatnich okrążeń nad Florydą, samolot zacznie się kierować w kierunku północno-zachodnim. Wykonane zostaną również niskie obloty na południowo-zachodnimi rejonami Mississipi i wschodnimi okolicami Nowego Orleanu. Dotarcie do Houston spodziewane jest około godz. 17:00 CEST. Także tam wykonane zostaną obloty na wysokości 1.500 stóp nad rejonami zamieszkanymi. Około godz. 17:45 CEST powinno nastąpić lądowanie w Ellington Field. Warunki w rejonach pierwszego lądowania podczas rejsu są sprzyjające.

12:42 Po wystartowaniu, Endeavour przelecie nad wybrzeżem Florida Space Coast na wysokości zaledwie 1.500 stóp. Wykonane zostanie wówczas pożegnalne okrążenie tego rejonu, następnie SCA skieruje się w stronę KSC Visitor Complex i Patrick Air Force Base.

12:35 747 z załadowanym Endeavourem rozpędzanie na pasie SLF przeprowadzi w kierunku południowym. Po wzniesieniu się przez kilkanaście minut samolot przeprowadzać będzie serie oblotów na bardzo niskich wysokościach nad KSC i Przylądkiem Canaveral w celu umożliwienia dokładnego pamiątkowego udokumentowania pożegnania wahadłowca Endeavour z Florydą.

12:25 W chwili obecnej status "GO" zostaje podtrzymany. Ostatni transport promu kosmicznego powinien się rozpocząć za około 50 minut. Wszystko wskazuje na akceptowalne warunki pogodowe dla przeprowadzenia transportu.

12:20 Uruchomienie transmisji telewizji NASA spodziewane jest około godz. 12:45, na 30 minut przed planowanym odlotem.

12:15 NASA z ostatnim głosowaniu sprzed kilkudziesięciu minut wydała zgodę na start samolotu z załadowanym Endeavourem. W okolicy Centrum Kosmicznego Kennedy'ego występują jednak słabe opady deszczu i warunki pogodowe wciąż są na bieżąco analizowane. W chwili obecnej status "GO" zostaje podtrzymany.