Czytelniku, poniższe aktualizacje są archiwalne (lipiec 2017) i nie uwzględniają dzisiejszej aktywności słonecznej. W celu odczytu bieżącego komentarza przejdź do tej podstrony.
31.07.17
OCZEKIWANIE NA CHHSS - z dniem dzisiejszym rozpoczyna się dwudniowe okienko, podczas którego powinniśmy zaobserwować napływ strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) z niewielkiej dziury koronalnej przemierzającej centralne rejony tarczy nieco na południe od słonecznego równika, o której wspominałem w poprzednim komentarzu. Napływ tego CHHSS nie powinien być imponujący, nie mniej gdyby sprzyjające okazały się główne składowe wiatru decydujące o rozwoju aktywności geomagnetycznej - na czele z natężeniem pola magnetycznego i jego południowym skierowaniem, niewykluczone, że zarejestrowane zostaną pojedyncze epizody ze słabą burzą magnetyczną. Obecnie warunki pogody kosmicznej są dalekie od burzowych i plasują się w wybitnie spokojnych wartościach - prędkość wiatru docierającego do Ziemi waha się w przedziale 300-340 km/sek., gęstość około 1 protona/cm3, przy słabym natężeniu całkowitym pola Bt~5nT i północnym jego skierowaniu Bz około +3, +4nT.
NIEWIELKA PLAMA - ostatni kolejny epizod ze stanem całkowicie czystej tarczy słonecznej został przerwany uformowaniem się nowego obszaru aktywnego 2669 w północno-zachodnim kwadrancie tarczy. Jest to na razie niewielkich rozmiarów region, który zdecydowanie nie jest kandydatem do przerwania ciszy i wzmożenia aktywności słonecznej, zapobiega on co najwyżej dalszemu wzrostowi liczby dni z pustym Słońcem, których jak dotąd w 2017 roku zaobserwowaliśmy 54. Wzrost aktywności słonecznej i ewentualne rozbłyski możliwe są za około 4-5 dni wraz z powrotem na tarczę dawnego obszaru aktywnego 2665, który w połowie miesiąca uwolnił silny rozbłysk klasy M2.3 z koronalnym wyrzutem masy skierowanym częściowo ku Ziemi. Ponowne wstąpienia na tarczę tego obszaru nie będzie jeszcze wiązać się z wywoływaniem zjawisk geoefektywnych - na to będziemy musieli poczekać do końca pierwszego tygodnia sierpnia by obszar 2665 zdołał osiągnąć bardziej centralne położenie na tarczy - o ile oczywiście do tego czasu nie zaniknie, wszak będzie to już jego drugie przejście przez dostrzegalną z perspektywy Ziemi półkulę słoneczną.
26.07.17
DZIURA KORONALNA - w południowo-wschodniej części tarczy znalazła się nowa dziura koronalna widoczna na zdjęciach z sondy SDO w długości fali 211 angstremów. Nie posiada ona zbyt dużej rozpiętości, ale znajduje się na szerokościach heliograficznych bliskich równikowi. Wiązać się to będzie z korzystnym jej skierowaniem na Ziemię w dni przechodzenia przez centrum tarczy, a zatem uwalniany przez nią strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) nie będzie miał problemu z dotarciem do Ziemi. Pierwsze porcje CHHSS z tej dziury koronalnej powinny zacząć napływać na Ziemię około przełomu lipca i sierpnia, wówczas można oczekiwać będzie wzmożenia aktywności geomagnetycznej, o ile cechy wiatru w docierającm strumieniu okażą się korzystne dla wzburzania pogody kosmicznej.
NOWA PLAMA... KTÓREJ JUŻ NIE MA - po siedmiu dniach stanu czystej tarczy powstał nowy obszar aktywny 2668. Niestety był on tak drobny, że aktualne zdjęcia fotosfery nawet w maksymalnej rozdzielczości nie ujawniają śladu po plamie, jedynie nieco pochodni fotosferycznych. Tym samym przerwanie wzrastania sumy dni z liczbą Wolfa na poziomie zera miało charakter kilkugodzinny i od jutra w przypadku braku wyraźniejszych zmian, na które się nie zanosi, rozpocznie się kolejny okres z całkowicie pozbawioną plam tarczą słoneczną.
24.07.17
PUSTKA PO RAZ PIĘĆDZIESIĄTY - 24 lipca stał się już 50. dniem z całkowicie pozbawioną plam tarczą słoneczną w 2017 roku. Obecny okres z liczbą Wolfa na poziomie zera rozpoczęty 19 lipca na razie podwyższa całościowy wynik o 6, jednak w dniu dzisiejszym nic nie zapowiada aby miał on zostać przerwany. Najbliższy powrót ostatnio widocznego obszaru aktywnego - 2665 - ruch obrotowy Słońca przyniesie dopiero za około 10 dni. Do tego czasu można liczyć jedynie na uformowanie się nowych plam po dostrzegalnej stronie Słońca - lub co bardziej prawdopodobne na kontynuację okresu z całkowicie oczyszczoną z plam tarczą słoneczną.
21.07.17
CHHSS DOCIERA - od kilkunastu godzin na Ziemię zaczyna napływać strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości uwalniany z północnej dziury koronalnej wspomnianej w poniedziałkowym komentarzu. Podobnie jak przed miesiącem zmiana warunków pogody kosmicznej w wyniku napływu CHHSS z tej dziury koronalnej nie jest imponująca i poza wzrostem prędkości wiatru z około 500 do niemal 700 km/sek. nie są rejestrowane zmiany świadczące o dużym potencjale tego strumienia do wzburzenia aktywności geomagnetycznej. Natężenie pola magnetycznego (Bt) strumienia jest słabe i wynosi poniżej 8nT, a skierowanie pola (Bz) nieustannie zmienne z dominacją północnego nie sprzyjającego rozwojowi sytuacji. Po niemal 24 godzinach napływu zarejestrował się tylko jeden epizod ze stanem niestabilności w ziemskim polu magnetycznym (Kp=4), ale poza nim dominuje cisza. W chwilach sporadycznej dominacji skierowania południowego przy wspomnianych wartościach słabszych od około 8nT mogą występować epizody z nieznacznie wzburzoną aktywnością geomagnetyczną (Kp=4) nad biegunami, ale stan burzy magnetycznej wydaje się tak jak przy czerwcowym napływie wiatru mało prawdopodobny. Do słabej burzy kategorii G1 mogłoby dojść w najbliższych 24 godzinach o ile natężenie pola magnetycznego uległoby zwiększeniu do około 10nT, a skierowanie pola długotrwale ustabilizowało się przy południowych (ujemnych) wartościach Bz.
19.07.17
PUSTA TARCZA - z dniem 19 lipca rozpoczęliśmy nowy okres z całkowicie pozbawioną plam tarczą słoneczną. Dzisiejsze wyzerowanie liczby Wolfa nastąpiło dokładnie w dwa tygodnie od zamknięcia poprzedniego okresu z czystą tarczą, który trwał wówczas dwie doby. To jednocześnie 45. dzień w roku z taką sytuacją. Z tarczą wolną od obszarów aktywnych oczekujmy w najbliższych dniach kontynuacji jedynie bardzo niskiej aktywności słonecznej.
17.07.17
DZIURA KORONALNA - do centrum tarczy powoli zmierza dziura koronalna - patrz dzisiejsze zdjęcia z SDO w długości fali 211 angstremów, z którą widzieliśmy się już w czerwcu, ale której pozycja nieopodal okołobiegunowych szerokości heliograficznych nie czyni jej korzystnie skierowaną na Ziemię. Pierwsze porcje strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości uwolnione w niewielkiej części ku Ziemi powinny dotrzeć przed weekendem, ale zmiana warunków aktywności geomagnetycznej nie powinna być istotna.
PO BURZY - aktywność geomagnetyczna po burzy kategorii G1-G2 z 16 lipca uległa wyciszeniu i ogranicza się już tylko do szerokości okołobiegunowych. Kolejne 24 godziny mogą przynieść sporadyczne wzrosty aktywności do kategorii G1 o ile skierowanie pola magnetycznego wiatru słonecznego stanie się wyraźniej południowe. Stan ciszy za kilkanaście godzin powinien jednak zacząć dominować coraz wyraźniej - pełna aktualizacja.
16.07.17
UDERZENIE CME - koronalny wyrzut masy uwolniony w czasie rozbłysku klasy M2.4 uderzył w Ziemię po godz. 07:020 CEST w niedzielny poranek. Jak dotychczas stan burzy magnetycznej nie zaistniał, ale cechy wiatru w CME kształtują się bardzo obiecująco - pełna aktualizacja.
15.07.17
ROZBŁYSK M2.4 Z CME FULL-HALO - w piątek 14 lipca obszar aktywny 2665 wspomniany w poprzednim komentarzu wyemitował silny rozbłysk klasy M2.4 połączony z koronalnym wyrzutem masy o częściowym skierowaniu ku Ziemi. Dotarcie CME powinno nastąpić w drugiej połowie niedzieli 16 lipca lub na początku 17 lipca. Pełne opracowanie zjawiska na blogu.
09.07.17
CHHSS DOCIERA - strumień wiatru podwyższonej prędkości uwalniany z dziury koronalnej wspomnianej w poprzednim komentarzu z dzisiejszym dniem zaczął napływać na Ziemię i przyczynił się do niewielkiego wzrostu aktywności geomagnetycznej (burza kategorii G1) na okołobiegunowych szerokościach geograficznych, który po trzech godzinach osłabł i został wznowiony około godz. 11:00 CEST. Zmiana parametrów wiatru słonecznego nie była i nie jest jak dotąd imponująca, wzrost prędkości z 370-400 do 450-500 km/sek. nastąpił po standardowym wzroście gęstości obserwowanym sobotniego popołudnia z 10 do około 40 protonów/cm3. Kluczowa składowa decydująca o stopniu ewentualnego rozwoju aktywności geomagnetycznej - natężenie i skierowanie pola magnetycznego w strumieniu wiatru (Bt, Bz) zmienia się nieustannie przez cały czas napływu i nie przybiera długotrwałego skierowania południowego mogącego utrzymywać stan burzowej pogody kosmicznej w sposób nieprzerwany. Jako, że pierwsza doba napływu CHHSS najczęściej bywa dobą najbardziej istotnych zmian w warunkach geomagnetycznych, można oczekiwać kontynuacji dotychczas obserwowanych zaburzeń występujących sporadycznie w chwilach południowego skierowania Bz na wcześniejszym lub słabszym poziomie.
ROZWÓJ AR2665 - obszar aktywny, który po wstąpieniu na tarczę przed dwoma dniami przerwał dwudniowy epizod stanu czystej tarczy, ulega ciągłej ewolucji i osiągnął już zdolność emisji istotnych rozbłysków. Dzisiejszego dnia wygenerował on rozbłysk klasy M1.3 z maksimum o godz. 05:18 CEST, który był pierwszym takim rozbłyskiem od 3 lipca (obserwowanego wówczas już za zachodnią krawędzią w innej grupie plam), mogącym świadczyć o nadejściu kolejnych istotnych rozbłysków w najbliższych dniach. Temu dzisiejszemu zjawisku niestety nie towarzyszył koronalny wyrzut masy, ale jeszcze nic straconego. W najbliższych dniach pozycja obszaru aktywnego 2665 na tarczy stawać się będzie coraz korzystniejsza względem Ziemi i jego ewentualna aktywność rozbłyskowa może mieć znaczenie dla aktywności geomagnetycznej, o ile ewentualne rozbłyski będą uwalniały także koronalne wyrzuty masy. W oczekiwaniu na potencjalne zjawiska mogące zaowocować wzrostami aktywności zórz polarnych warto wypełnić czas podziwianiem tych rozbudowanych plam. Region 2665 jest bardzo wdzięcznym celem dla amatorskich obserwacji, a że jego wędrówka przez tarczę zaczęła się dopiero przed weekendem, przed nami kilkanaście dni z jego idealną widocznością, której miejmy nadzieję będą towarzyszyć silniejsze zjawiska połączone z CME, które mogłyby obrodzić w nieco więcej zorzowych emocji.
05.07.17
DZIURA KORONALNA - do centrum tarczy zbliża się nowa dziura koronalna, widoczna na dzisiejszych zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów. Wiatr z niej uwalniany powinien dotrzeć do Ziemi około 9 lipca (+/- 1 dzień) wywołując wzrost aktywności geomagnetycznej, o ile właściwości strumienia będą układały się korzystnie.
04.07.17
ROZBŁYSK I... CZYSTA TARCZA - często, o ile nie mamy do czynienia ze zjawiskami sporadycznymi, rozbłysk, zwłaszcza istotny pod względem energii, bywał zwiastunem wejścia w kilku-kilkunasto dniowy okres podwyższonej aktywności słonecznej. Tym razem paradoksalnie - zjawisko takie poprzedziło wejście w stan całkowicie pozbawionej plam taczy słonecznej. O godz. 18:15 CEST poniedziałkowego popołudnia doszło do rozbłysku klasy M1.3 za zachodnią krawędzią - zjawisko pozostanie zatem bez jakiegokolwiek wpływu na aktywność geomagnetyczną. Dziś z kolei jesteśmy świadkami kolejnego wyzerowania liczby Wolfa - to już 43. dzień z oczyszczoną z plam tarczą Dziennej Gwiazdy.
01.07.17
OSTATNIA PLAMA ZANIKA - lipiec otwierający trzeci kwartał i drugą połowę 2017 roku rozpoczynamy z nieustannym zanikaniem obszaru aktywnego 2664, będącego ostatnią na ten moment widoczną plamą, dodatkowo zbliżającą się do zachodniej krawędzi. W przypadku braku produkcji nowych plam w przeciągu kolejnych 3 dni, po pierwszym lipcowym weekendzie możemy szybko wejść w kolejny okres z całkowicie oczyszczoną tarczą słoneczną. W aktywności geomagnetycznej także bez istotnych zmian. Krótko pisząc - wszelkiej ciszy kontynuacja.
Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* komentarze są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.