GOTOWOŚĆ ZORZOWA 01-02.09.2025: Prognozowana silna burza magnetyczna kategorii G3

W sobotni wieczór 30.08 doszło do umiarkowanie silnego rozbłysku klasy M2.7 w niemal centralnie położonej grupie plam AR4199. Zjawisko nie należało do najsilniejszych w tym roku, ale było długotrwałe i jak często bywa w takich sytuacjach rozbłyskowi towarzyszył koronalny wyrzut masy (CME).

Z uwagi na bardzo korzystne położenie obszaru 4199 na wprost naszej planety, uwolniony CME przybrał strukturę full-halo, co gwarantuje uderzenie w Ziemię. Średnia prędkość erupcji wyniosła nieco ponad 1200 km/sek. Model WSA-Enlil sugeruje uderzenie centralne CME w Ziemię pod koniec poniedziałku, 01.09 około godz. 21:00 UTC (23:00 CEST) +/-6 godzin. Wyrzut koronalny nie wygląda na gęsty i nie ma żadnego porównania do CME uwolnionego najpewniej z tej samej grupy plam w poprzednim tygodniu gdy przebywała ona po niewidocznej z Ziemi części Słońca. Mimo to dzięki bezpośredniemu skierowaniu ku naszej planecie istnieje duża szansa na dotarcie do nas magnetycznego rdzenia CME kilka godzin po pierwszym impakcie, co nawet bez ewentualnego natychmiastowego rozwoju sytuacji może obrodzić późniejszą aktywnością geomagnetyczną kilka do kilkunastu godzin po uderzeniu wyrzutu.

To czy i na ile rdzeń zdoła wywołać aktywność geomagnetyczną jak zawsze będzie zależne od siły (IMF/Bt) pola magnetycznego wiatru słonecznego oraz kierunku jego składowej Bz (w układzie północ-południe) decydującej o tym czy ewentualny zwiększony potencjał wiatru jest wykorzystywany na korzyść aktywności zorzy polarnej (południowy, ujemny Bz) czy zupełnie blokowany (północny, dodatni Bz). W pierwszych godzinach od uderzenia CME oczekujmy raczej częstych i silnych wahań tej składowej, ponieważ jej ustabilizowanie dotyczy zwykle samego rdzenia CME, a nie pierwszych zewnętrznych warstw jakie docierają do Ziemi w pierwszej kolejności, nie rzadko wiele godzin przed rdzeniem. Mimo to jeśli siła pola magnetycznego okaże się wysoka, to nawet krótkotrwałe okresy południowego Bz mogą obrodzić silniejszą zorzą, uwagę wzmożoną powinniśmy zatem mieć od pierwszych chwil po dotarciu CME do naszej planety. O tym kiedy to nastąpi dowiemy się jak zwykle dzięki danym z ACE w punkcie Lagrange'a L1 na linii Słońce-Ziemia, stanowiącej ostatni przystanek przed uderzeniem 15-45 minut później.

Od góry: rozbłysk klasy M2.7 w centralnie położonej grupie AR4199. Długość fali: 131 angstremy. Credit: SDO. Po środku: koronalny wyrzut masy typu full-halo uwolniony bezpośrednio ku Ziemi. Wyrzut jest w dużym stopniu rozrzedzony, ale posiadając centralne skierowanie możemy otrzymać napływ magnetycznego rdzenia CME do kilkunastu godzin po impakcie, co w razie korzystnego kierunku pola magnetycznego wiatru słonecznego w tym CME może obrodzić silniejszą aktywnością geomagnetyczną. Credit: SOHO. Na dole: zaktualizowany model WSA-ENLIL agencji SWPC wylicza moment uderzenia CME w Ziemię 01.09 około godz. 21:00 UTC +/-6 godzin. Credit: SWPC 

Agencja SWPC w związku z tym CME wystosowała prognozę umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2 na 1 września, z jej intensyfikacja do silnej kategorii G3 we wtorek 2 września. Ewentualne zaistnienie silnej burzy wiązać się będzie z gwarancją poszerzenia zasięgu widoczności zorzy polarnej nad umiarkowane szerokości geograficzne, w tym Polskę. Wobec powyższego na blogu zostaje wprowadzony stan gotowości zorzowej.

Co ciekawe, gdyby prognoza się urzeczywistniła, byłby to trzeci w tym roku przypadek, kiedy największą aktywność geomagnetyczną obserwujemy na sam początek miesiąca - poprzednim razem taka zbieżność zachodziła 1 stycznia i 1 czerwca. Bliskość równonocy jesiennej może z kolei być czynnikiem sprzyjającym silniejszemu rozwojowi aktywności burzy, nawet jeśli wizualnie na zobrazowaniach koronografu CME sprawia wrażenie bardzo rozrzedzonego i niepozornego. Silniejszy efekt równonocy zwykle dotyczy października, ale wrzesień to wciąż czołówka wśród czterech miesięcy o statystycznie najczęstszej aktywności geomagnetycznej. Z kolei Księżyc bliski I kwadry jeszcze nie jest zbyt poważnym utrudnieniem.

Ewentualne aktualizacje w razie rozwoju sytuacji (uwaga: mogą być bardzo ograniczone, obecnie przebywam w bardzo kapryśnym miejscu pod względem możliwości dostępu do internetu).