LIVE Solar Update (listopad 2014)

Uwaga Czytelniku! Poniższe informacje są archiwalne (listopad 2014) i nie dotyczą aktualnej aktywności słonecznej. Aby odczytywać bieżący komentarz >>przejdź do podstrony<<.

30.11.14
UPDATE Z 30.11 - ostatnie godziny miesiąca mijają pod znakiem nieustannie niskiej aktywności słonecznej bez rejestrowanych rozbłysków istotnej energii. Mimo dużej ilości plam nie doszło jak na razie do zwiększenia ilości silnych zjawisk i wyrzutów koronalnych, nie mówiąc już o ich kierowaniu w stronę Ziemi. Obszary 2221 i 2222 nadal posiadają pola magnetyczne czyniące je kandydatami do przerwania ciszy, ale nie korzystają ze swojego potencjału. Na początku grudnia ruch obrotowy Słońca przyniesie te grupy bliżej centrum tarczy, między 1 a 4 dniem miesiąca każdy silniejszy przejaw aktywności w obszarach 2221 i 2222 będzie potencjalnym zjawiskiem mogącym mieć wpływ na aktywność zórz polarnych. Tymczasem mimo szans na silniejsze rozbłyski - kontynuacja ciszy.

29.11.14
CISZA - aktywność plamotwórcza wciąż jest zauważalnie wyższa niż zwykle, mimo to nadal nie została przerwana cisza obserwowana przez większą część miesiąca. Najsilniejsze rozbłyski, choć nadal nieistotne dla Ziemi, wyemitowała dzisiaj grupa 2222, poza nią aktywność zwiększył też obszar 2219. Te dwa obszary oraz 2221 posiadają obecnie pola magnetyczne beta-gamma i zdolność emitowania umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M - w przypadku grup 2221 i 2222 kolejne dni będą dawały coraz korzystniejsze skierowanie plam na Ziemię. Czy wówczas doczekamy się zjawisk mogących przynieść rozległe zorze polarne? Wyż z chłodnym i suchym powietrzem dotarł rozpogadzając nam niebo, a Księżyc dopiero w I kwadrze - te okoliczności na najbliższe 3-4 dni zapowiadają się w miarę korzystnie, pytanie tylko czy którykolwiek z obszarów wytworzy silniejsze rozbłyski połączone z CME korzystając ze swojego potencjału.

27.11.14
WIĘCEJ PLAM - kolejny dzień aktywność słoneczna utrzymuje się na niskim poziomie, choć od kilku godzin rejestrowany jest stopniowy wzrost emisji rentgenowskiej za sprawą obszaru 2222, który być może rozwinie zdolność emitowania silnych rozbłysków. W chwili obecnej posiada on jeszcze proste pole magnetyczne, ale w przypadku dalszej rozbudowy sytuacja może się zmienić. Aktywność plamotwórcza jest wyraźniejsza niż przez większość miesiąca, ale na razie ze wzrostem ilości plam nie idzie większa ilość silnych zjawisk. Czy ciszę uda się przerwać jeszcze przed końcem miesiąca?

24-26.11.14
BETA-GAMMA-DELTA - obszar 2216 wykształcił już najbardziej niestabilne pole magnetyczne beta-gama-delta i zdolność emitowania rozbłysków klasy X. Ponieważ ruch obrotowy przynosi ten region w rejony bliskie centrum tarczy, każde takie zjawisko w przypadku wystąpienia razem z wyrzutami koronalnymi w ciągu najbliższych 4-5 dni będzie miało podwyższone szanse na kierowanie ku Ziemi. Obszar 2209 zbliża się do krawędzi zachodniej powoli kończąc swoją trzecią wędrówkę przez tarczę słoneczną i mimo, że nadal posiada zdolność emitowania rozbłysków klasy X, to w tym przejściu przez tarczę pozostaje wyjątkowo spokojny. Pozostałe grupy plam widoczne na tarczy są spokojne i takie też w najbliższym czasie powinny pozostać.

22.11.14
BETA-GAMMA 2216 - z kolejnym dniem wędrówki przez tarczę, obszar aktywny 2216 wykształcił nowa plamę typu gamma, sprawiając, że całą grupę możemy sklasyfikować teraz jako beta-gamma. W teorii oznacza to szanse na powstawanie rozbłysków klasy M w takich grupach, ale jak już niejednokrotnie się przekonaliśmy, praktyka lubi się nie pokrywać z teorią. Jak dotąd rzeczywiście obszar 2216 wciąż pozostaje spokojny - podobnie jak inne regiony widoczne na tarczy.

21.11.14
CISZA - grupa plam 2216 w dobę po wschodzie pozostaje spokojna mimo wyróżniających się rozmiarów na tle innych obszarów aktywnych. Grupa 2209 (dawna 2192) w dalszym ciągu zmniejsza jest uśpiona, chociaż pole magnetyczne ją charakteryzujące (beta-gamma-delta) nadal stwarza możliwość wystąpienia rozbłysków klasy X - to już miesiąc, kiedy tak niestabilna magnetycznie grupa plam utrzymuje swoje właściwości do emitowania silnych rozbłysków, ale tym razem w odróżnieniu od swojej poprzedniej wędrówki jako grupa 2192, nie emituje silnych zjawisk. W tej sytuacji ogólna aktywność słoneczna pozostaje niska.

20.11.14
UPDATE Z 20.11 - aktywność słoneczna pozostaje niska, ale szanse na zmiany rosną. Wprawdzie grupa 2209, która podczas poprzedniej wędrówki przez tarczę (jako 2192) była największą grupą plam od 25 lat, jest obecnie wyciszona, to zza południowo-wschodniej krawędzi tarczy wyłania się potencjalne "wsparcie" - w postaci grupy 2216 (która najpewniej jest dawnym obszarem 2197). O godz. 07:41 CET wyemitowała ona słaby rozbłysk klasy C7.6, który jednak jest i tak najsilniejszym od kilku dni. Jeśli jego rozbudowa będzie postępować, być może w najbliższych dniach zaczną być ponownie rejestrowane przynajmniej umiarkowanie silne rozbłyski klasy M. Obszar 2209 mimo wciąż skomplikowanego pola magnetycznego pozostaje spokojny i jego aktywność nie może równać się z aktywnością podczas drugiego przejścia przez tarczę w ostatniej dekadzie października. Może to jednak lepiej dla osób spragnionych zórz polarnych - wszak silne rozbłyski i wyrzuty koronalne i tak obecnie nie zwiększałyby naszych szans na zorze biorąc pod uwagę utrzymujące się całymi dniami i nocami całkowite zachmurzenie nieba, tak bardzo typowe dla listopada.

18.11.14
WYCISZENIE GRUPY 2209 - po rozbłyskach z 16 listopada, aktywność grupy plam 2209 znacznie zmalała. Rozbłyski istotne ze względu na energię przestały być rejestrowane, ale nadal są one niewykluczone z uwagi na skomplikowane pole magnetyczne tego obszaru. Pozostałe regiony są stabilne i nie emitują silniejszych zjawisk. Aktywność słoneczna za ostatnie dwie doby pozostaje niska, z aktualnymi szansami na pojedyncze rozbłyski z grupy 2209.

16.11.14
KOLEJNE ROZBŁYSKI Z GRUPY 2209 - z niedzielą rozmiar grupy plam zwiększył się do 800 milionowych powierzchni (wzrost o 120 względem soboty). Grupa nadal posiada klasyfikację FKC według systemu McIntosha (tak jak przez dwa tygodnie wędrówki w drugiej połowie października jako grupa 2192) i pole magnetyczne typu beta-gamma-delta. Wciąż jest to zatem region o zdolności produkowania silnych zjawisk i poniekąd z tego korzysta: w sobotę poza rozbłyskiem klasy M3.2 napomkniętym we wcześniejszym komentarzu doszło jeszcze do rozbłysku M3.7 o godz. 21:46 CET. Dzisiaj z kolei miał miejsce najsilniejszy rozbłysk od momentu trzeciego wstąpienia na tarczę grupy 2209 - tym razem o sile M5.7 z maksimum o 18:48 CET. Rozbłysk wywołał blackout radiowy poziomu R2 na osłonecznionej części Ziemi, ale z uwagi na krótki charakter zjawiska najpewniej nie doszło do uwolnienia wyrzutu koronalnego (póki co wciąż brak kompletu danych z koronografów).

15.11.14
UPDATE Z 15.11 - aktywność słoneczna nadal utrzymuje się na niskim poziomie, a istotne rozbłyski nie są rejestrowane. Obszar aktywny 2209, który wstąpił po raz trzeci na tarczę dwa dni temu posiada wciąż skomplikowane pole magnetyczne beta-gamma-delta i zdolność wytwarzania rozbłysków klasy X. Póki co z tego przywileju nie korzysta, ale szanse na rozbłyski pozostają aktualne. Pozostałe grupy plam są stabilne magnetycznie i nie posiadają zdolności produkowania silniejszych zjawisk. Powierzchnia regionu 2209 wynosi obecnie 680 milionowych (dwa dni po drugim wstąpieniu na tarczę z 20.10 rozmiary wynosiły ponad 2000 milionowych).

Update 18:30 CET: A więc jednak grupa 2209 wciąż sprawna! O godz. 13:03 CET wytworzyła rozbłysk klasy M3.2, który wywołał krótki blackout radiowy poziomu R1 nad Europą i Atlantykiem. Zjawisko było krótkotrwałe i nie uwolniło wyrzutu koronalnego.

14.11.14
AR2192 ->> AR2209 - z 14 listopada dawna grupa plam 2192 (a jeszcze dawniej 2172) otrzymała numerację 2209. Zdjęcia ukazujące kolejne godziny trzeciego wstępowania na tarczę są znacznie bardziej optymistyczne niż w czwartek - o ile część postępująca grupy nie dawała nadziei na znaczne utrzymanie powierzchni całego obszaru, tak kolejne godziny przynoszą powolny wschód części następującej i tu zza krawędzi widać wyłanianie się znacznie większych plam. Oznacza to, że najpewniej że grupa 2209 jest nadal bardzo rozbudowana i dopiero za kilkanaście godzin ujrzymy ją w całości.

UPDATE 17:20 CET: Widzimy już pełny obraz tego, co pozostało po grupie 2192 - mimo, że plamy stanowiące część następującą w grupie są sporych gabarytów w porównaniu do reszty plam na tarczy, powierzchnia obszaru (już 2209) jest znacznie mniej imponująca niż podczas drugiego wstąpienia na tarczę z 18 października. Mimo to szanse na pojedyncze rozbłyski klasy M są nadal prawdopodobne, choć bez większego wpływu na aktywność geomagnetyczną z uwagi na niekorzystne położenie grupy względem Ziemi.

We wrześniu grupa 2172,w październiku 2192, w listopadzie 2209 - największa grupa plam od 25 lat zdaje się posiadać nadal spore gabaryty mimo, że to już jej trzecie wstąpienie na tarczę. (SDO)

ERUPCJA + CME - zdjęcia z koronografu LASCO C3 z godzin popołudniowych ukazują wąski wyrzut koronalny oddalający się na północ i wschód od tarczy słonecznej. Najpewniej jest on efektem erupcji protuberancji po drugiej stronie Słońca, albowiem po ziemskiej stronie nie zarejestrowano w ostatnich 24 godzinach ani rozbłysków ani erupcji protuberancji.

Wyrzut koronalny uwolniony znacznie na północ i wschód od tarczy słonecznej sugeruje wystąpienie erupcji protuberancji po niewidocznej z Ziemi półkuli Słońca. Po lewej, zmierzająca do skraju pola widzenia, jasna Wenus (LASCO)

13.11.14
POWRÓT AR2192 - największa od 25 lat grupa plam powraca na tarczę po blisko dwutygodniowej wędrówce przez półkulę Słońca niewidoczną z perspektywy Ziemi. Pierwsze godziny jej trzeciego już wstępowania na tarczę zdają się sugerować, że podczas ostatnich kilkunastu dni obszar ten zaczął zanikać i obecnie jest już zdecydowanie mniej imponujący swoją powierzchnią niż podczas drugiego wschodu, kiedy zaczął być dostrzegalny jako AR2192. Mimo to umiarkowanie silne rozbłyski w najbliższych dniach pozostają prawdopodobne, choć z uwagi na położenie tej grupy przy samej krawędzi, o dużym wpływie ewentualnych wyrzutów koronalnych na aktywność geomagnetyczną nie może być mowy. Pozostałe obszary są stabilne i nie emitują silnych rozbłysków. Aktywność słoneczna kolejne dni utrzymuje się na niskim poziomie.

Powrót grupy 2192 - znacznie mniejszej niż przy poprzednim wstąpieniu na tarczę 18 października.
(SDO)

11.11.14
CISZA Z SZANSĄ NA ROZBŁYSKI - od dwóch dni aktywność słoneczna pozostaje niska. Obszar aktywny 2205 przebywający w centrum tarczy nadal posiada pole magnetyczne skomplikowane na tyle, by dochodziło w jego strefie do silnych rozbłysków klasy X. Te w przypadku wystąpienia dziś lub jutro mają szanse na kierowanie ku Ziemi - niestety poza rozbłyskiem klasy X1.6 z 7 listopada, innych tak energetycznych zjawisk grupa 2205 jak dotąd nie wyemitowała. Niewielka część wyrzutu koronalnego z rozbłysku klasy X1.6 dotarła do Ziemi w poniedziałek wywołując słabą burzę magnetyczną kategorii G1 na okołobiegunowych szerokościach na czas krótszy od trzech godzin, po czym aktywność geomagnetyczna osłabła do stanu ciszy.

09.11.14
CME UPDATE - zaktualizowany model WSA-Enlil prognozujący ruch CME sugeruje, iż w rozbłysku klasy X1.6 mogła zostać uwolniona ku Ziemi drobna składowa wyrzutu koronalnego, który okazał się wyrzutem typu full-halo. Główna, największa część zdecydowanie nas ominie, ale niewykluczone, że słaby fragment który posiada skierowanie ku Ziemi zdoła wywołać burzę magnetyczną kategorii G1 (Kp5) na wysokich szerokościach geograficznych - jego uderzenie model wylicza na godz. 10:00 UT 10 listopada (jutro) z błędem czasu rzędu +/- 7 godzin.

08.11.14
UPDATE Z 08.11 - aktywność słoneczna po rozbłysku klasy X1.6 uległa zauważalnemu obniżeniu - nie doszło do żadnego istotnego zjawiska. Koronalny wyrzut masy uwolniony w efekcie rozbłysku X1.6 został skierowany na północ i wschód od linii Słońce-Ziemia, co nie dziwi przy pozycji grupy 2205 na tarczy. W dalszym ciągu obszar ten pozostaje kandydatem do silnych rozbłysków, a od jutra jego skierowanie na Ziemię stanie się korzystniejsze niż przed weekendem. Za ostatnią dobę aktywność słoneczna pozostaje niska.

07.11.14
ROZBŁYSK KLASY X1.6 - obszar 2205 wyemitował swój pierwszy po wstąpieniu na tarczę rozbłysk najwyższej energii - klasy X1.6 z maksimum o godz. 18:26 CET. Zjawisku towarzyszyła emisja radiowa typu II i typu IV, zaistnienie CME potwierdzają pierwsze zdjęcia z korongorafu LASCO C2. Póki co brak kompletu danych, by stwierdzić, czy choć jakaś część wyrzutu posiada skierowanie ku Ziemi (musiałby mieć dużą rozległość), ale sądząc po pozycji grupy 2205 na tarczy bardziej prawdopodobne wydaje się skierowanie CME na wschód od linii Słońce-Ziemia.

Początkowe etapy uwolnienia CME potwierdzają zdjęcia z LASCO C2. Do określenia kierunku uwolnienia potrzeba jednak pełnego kompletu danych, które jeszcze przez następne godziny będą zbierane, a następnie przesłane na Ziemię.
(SOHO)

AR2205 NADAL AKTYWNA - grupa plam 2205 nie przestaje emitować umiarkowanie silnych rozbłysków, którym w wielu przypadkach towarzyszą koronalne wyrzuty masy. Już do dzisiejszego popołudnia wytworzyła ona trzy rozbłyski klasy M - o godz. 03:49 CET (M2.7), 05:25 (M2.0) i 11:22 (M1.0). Rozwój grupy w dalszym ciągu postępuje, rozmiary wzrosły z 250 do 360 milionowych powierzchni, pole magnetyczne nadal typu beta-gamma-delta niepozwalające wykluczać rozbłysków klasy X. Z uwagi na położenie obszaru 2205 przy krawędzi tarczy słonecznej, na razie emitowane przez niego zjawiska są kierowane daleko od linii Słońce-Ziemia - korzystniejsze położenie do produkowania zjawisk geoefektywnych rozpocznie się pod koniec weekendu.

06.11.14
KOLEJNE ROZBŁYSKI - grupa plam 2205 w dalszym ciągu pozostaje aktywna. Dziś wyemitowała już dwa rozbłyski klasy M: o godz. 02:39 M3.2 i o godz. 04:46 M5.4. Temu drugiemu towarzyszyła emisja radiowa typu II i typu IV, zjawisku towarzyszył wyrzut koronalny, ale z uwagi na położenie grupy 2205, CME nie jest skierowane ku Ziemi. Z dzisiejszym dniem rozmiary tego obszaru wzrosły o 150 milionowych i wynoszą obecnie 250 milionowych powierzchni. Skomplikowało się też pole magnetyczne w jego obrębie - jest ono już typu beta-gamma-delta, co czyn i region 2205 kandydatem do silnych rozbłysków klasy X. Aktywność słoneczna pozostaje umiarkowanie silna.

Obszar aktywny 2205 i CME po rozbłysku klasy M5.4 z 06.11.2014 r.
(SDO/SOHO)

05.11.14
ROZBŁYSK M7.9 - nowa grupa plam, już o oficjalnej numeracji 2205 przy północno-wschodniej krawędzi, wygenerowała o godz. 10:47 CET silny rozbłysk klasy M7.9. Zjawisko miało charakter krótkotrwały i możliwe, że nie uwolniło wyrzutu koronalnego, chociaż z drugiej strony zjawisku towarzyszyła emisja radiowa typu II (816 km/sek.) mogąca oznaczać zaistnienie CME. Kolejne istotne zjawiska, których źródłem będzie obszar 2205 są bardzo prawdopodobne. Korzystne skierowanie tej grupy na Ziemię rozpocznie się około 10 listopada.

UPDATE 23:50 CET: O godz. 20:44 CET doszło do rozbłysku klasy M2.9 w grupie 2205, który posiadał większą rozpiętość czasową i uwolnił dość gęsty wyrzut koronalny (nie w kierunku Ziemi). To jednak daje nadzieję na występowanie kolejnych rozbłysków z CME w nadchodzących dniach, wówczas być może znajdziemy się "na celowniku" i obserwatorzy zórz polarnych dostaną więcej emocji niż za sprawą największej grupy plam 24. cyklu - 2192, która mimo licznych rozbłysków, ani razu nie uwolniła ku Ziemi wyrzutów koronalnych.

04.11.14
SZANSA NA WZROST AKTYWNOŚCI - rozpoczął się wschód nowej grupy plam zza północno-wschodniej krawędzi tarczy, wspomnianej we wczorajszym komentarzu. Wraz z jej pojawieniem się rośnie ilość umiarkowanie silnych rozbłysków, których od wczoraj wystąpiło ich już trzy (03.11 - M2.2, 12:53 CET, 23:40 CET - M6.5, i już dziś, 04.11 - 09:38 CET - M2.6 ). Kolejne rozbłyski z tej grupy są bardzo prawdopodobne. Na zdjęciach z koronografów z ostatniej doby można dostrzec kilka wyrzutów koronalnych, z których dwa były efektem rozbłysków klasy M2.2 i M2.6 (z uwagi na wystąpienie na krawędzi tarczy, żaden nie został uwolniony w kierunku Ziemi), a jeszcze inny w następstwie silnego rozbłysku po drugiej stronie Słońca, być może w strefie grupy plam 2192, która w następny weekend może po raz trzeci wstąpić na tarczę jeśli nie zacznie w najbliższych dniach zanikać. W środę nowa grupa plam powinna już w całości być widoczna przy krawędzi, wówczas możliwe będzie wstępne ocenienie jej pola magnetycznego, ale sądząc po jej aktywności w ostatnich dniach, będzie ona bez wątpienia kandydatką do podniesienia aktywności, która spadła wraz z pożegnaniem grupy 2192.

03.11.14
UPDATE Z 03.11  - aktywność słoneczna pozostaje niska. W ostatnim czasie doszło do erupcji dwóch filamentów przy wschodniej i zachodniej krawędzi, którym towarzyszyły niezbyt rozległe wyrzuty koronalne, i które nie zostały uwolnione ku Ziemi. Na tarczy nadal brak obszarów o skomplikowanej budowie, mogących emitować silne rozbłyski. Największa grupa plam - 2203 - posiada rozmiar 150 milionowych powierzchni, co jest wzrostem o 120 milionowych względem wczorajszego dnia. Pozostałe grupy plam są niemal niezauważalne. Liczba Wolfa wynosi 91. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja niskiej aktywności słonecznej, z niewielką szansą na pojedyncze rozbłyski klasy M za sprawą zbliżającej się do wschodniej krawędzi nowej grupy plam, którą zobaczymy w pełnej krasie za około 2-3 dni. W niedzielę wyemitowała ona rozbłysk klasy C9.4, ale z uwagi, że była jeszcze głęboko ukryta za wschodnią krawędzią, nie będąc wystawioną na widoku sondy GOES, nie ulega wątpliwości że zjawisko musiało mieć silniejszy charakter.

01.11.14
CICHY POCZĄTEK LISTOPADA - aktywność słoneczna wraz z zachodem obszaru aktywnego 2192 spadła do niskich poziomów. Rozbłyski istotnej energii przestały być rejestrowane, a widoczne na tarczy grupy plam są bardzo niewielkich rozmiarów, o prostych polach magnetycznych, teoretycznie bez zdolności do emitowania silnych rozbłysków. W kolejnych dniach kontynuacja ciszy.

>>Archiwum LIVE Solar Update (październik 2014)

---

Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* "apdejty" są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:

jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.

* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.