Geminidy 2011

Przed nami widoczność ostatniego już tak aktywnego roju meteorów w kalendarzowym roku. Rozpoczyna się okres występowania meteorów należących do roju Geminidów. Od 7 grudnia przez kolejnych 10 nocy spoglądając na nocne niebo możemy podziwiać te zjawiska, jednak w tym roku nasze zmagania skutecznie będzie utrudniał Księżyc będący już w okolicach pełni. Jakie są prognozy na ten rok?

Geminidy to rój bardzo stabilny i zawsze aktywny pod względem ilości zjawisk. Podczas normalnego maksimum, które najczęściej przypada w nocy z 13 na 14 grudnia, zenitalna liczba godzinna (ZHR) waha się zazwyczaj na poziomie 120-140 zjawisk. Taką ilość meteorów możemy oczywiście dostrzec tylko wtedy, gdy znajdujemy się w ciemnym miejscu obserwacyjnym, noc jest bezksiężycowa, niebo jest nie tylko bezchmurne, ale i możliwie przejrzyste, a radiant roju znajduje się najwyżej nad horyzontem. Ile z tych warunków zostanie spełnionych podczas najbliższego maksimum? Niestety niewiele.

10 grudnia przypada pełnia Księżyca, wyjątkowa ze względu na całkowite zaćmienie, o czym wspomniałem w najnowszym "Niebie nad nami". Podczas maksimum Geminidów, ponad 80% tarczy Srebrnego Globu będzie oświetlone, a sam satelita przebywać będzie tuż pod gwiazdozbiorem Bliźniąt, w którym znajduje się radiant roju. Niebo będzie więc skutecznie rozświetlane. Wiadomo, jaki będzie skutek naszych zmagań, jeśli dodatkowo obserwacje przeprowadzimy z terenów miejskich, gdzie ciemne niebo jest pojęciem abstrakcyjnym.

Radiant roju Gemindów od 5 do 20 grudnia. (IMO)

Dla obserwatorów z Polski, radiant roju położony nieopodal Kastora, najwyżej na niebie przebywać będzie pomiędzy godziną 02:00, a 04:00. W tym okresie sam gwiazdozbiór Bliźniąt, ale przede wszystkim radiant Geminidów znajdywać się będzie na wysokości nawet ponad 70 stopni kątowych. Gdyby nie Księżyc, świecący zaledwie kilkanaście stopni niżej, byłby to dobry zwiastun dużej ilości widocznych zjawisk. Niestety, nie w tym roku. Wg prognoz mówiących o kolejnym "zwykłym" maksimum z ZHR do 140, tylko pewna część meteorów będzie dla nas dostrzegalna. Szacuje się, że sam Księżyc zredukuje ilość widocznych Geminidów nawet o ponad 50%. Najprawdopodobniej dostrzegalne będzie do 40-50 zjawisk w ciągu godziny podczas maksimum (w doskonałych warunkach obserwacyjnych). Przewidywania mówią o wysokiej aktywności meteorów nie tylko w nocy z 13/14 grudnia, ale także 14 grudnia, około godz. 17:00 UT (18:00 czasu polskiego). W tym czasie jednak radiant roju znajdywać się będzie jeszcze pod horyzontem.

Jeżeli dopisze pogoda, oczywiście warto podjąć się obserwacji tego roju. Warunki obserwacyjne w tym roku pozostawać będą wiele do życzenia, dlatego do prognoz o wysokiej liczbie zjawisk trzeba podejść z dużym dystansem, mając na uwadze czynniki, o których wspomniałem powyżej. Ciemne miejsce obserwacyjne, bezchmurne i czyste niebo, notes, ołówek, ciepłe ubranie, kawa w termos... i powodzenia!