NIEBO NAD NAMI (3): Czas Merkurego

Rozpoczyna się kolejny miesiąc Roku Jana Heweliusza w Polsce. W marcu będziemy świdkami kilku ciekawych zakryć gwiazd przez Księżyc oraz najlepszej widoczności wieczornej Merkurego w całym 2011 roku. O szczegółach jednak nieco później.

W marcu dni stają się coraz dłuższe, by 21 marca ich długość zrównała się w nocami, wczasie równonocy wiosennej. Od tego dnia noce będa już krótsze od dni. Pierwszego dnia miesiąca Słońce wschodzi o 06:37, wznosząc się maksymalnie na wysokość 27 stopni kątowych w czasie górowania i zachodząc o 17:15. 31 marca wschód następuje o 06:24, deklinacja wzrasta do 40 stopni kątowych, a zachód następuje dopiero o 19:10. Bezksiężycowe noce czekają nas na początku i pod koniec miesiąca, bowiem kolejność faz Księżyca będzie w marcu następująca: nów 4 marca, I kwadra 13 marca, pełnia 19 marca i III kwadra 26 marca. 27 marca przechodzimy również na czas letni, przestawiając zegarki z umownej godziny 02:00 na 03:00 - śpimy więc godzinę krócej. I z dnia na dzień mamy dzięki temu o godzinę mniej czasu na nocne obserwacje...

Widoczność planet w styczniu:

MERKURY - na obserwację tej planety będzie to z pewnościa najlepszy miesiąc w tym roku, co nie jest z resztą niczym nadzwyczjanym (początek wiosny zawsze wiąże się z dogonym położeniem Merkurego na niebie wieczornym, początek jesieni - na niebie porannym). choc maksymalna elongacja wschodnia Merkurego nastapi dopiero 26 marca i wyniesie ona aż 18,6 stopnia, jego obserwacje można zaczynać po 10 marca. W okolicach jego maksymalnej jasności będzie on świecił na tyle jsno, że bez trudu dostrzeżemy do gołym okiem, dośc nisko nad zachodnim horyzontem. Obserwacje teleksopowe planety sa dość trudne, ale jeżeli dosyponujemy odpowiednim sprzętem można się pokusic o proby dostrzeżenia fazy Merkurego, która jest widoczne lepiej wraz ze wzrostem powiększenia instrumentu. W czasie maksymalnej elongacji wschodniej planeta będzie zachodzić dopiero dwie godziny po Słońcu, co czyni ją łatwym obiektem do zlokalizowania na jeszcze jasnym niebie.
WENUS - warunki obserwacyjne tej planety z każdym dniem pogarszają się. 1 marca planeta w momencie wschodu Słońca znajduje się na wysokości dopiero 9 stopni kątowych z faza bliżającą się do pełni, ostatniego dnia miesiąca wartość ta maleje do 5 stopni wraz z malejąca jasnościa i rozmairami kątowymi planety.
MARS - planeta przebywa na niebie w poblizu Słońca i jest praktycznie niewidoczna.
JOWISZ - największa z planet zakończyła okres swojej najlepszej widoczności. 1 marca w momencie zachodu Słońca Król Planet znajduje się na wysokości 16 stopni kątowych i zachodzi przed godziną 20:00. Pod koniec miesiąca planeta przebywa na niebie na tyle blisko Słońca, że jej obserwacja staje się praktycznie niemożliwa. Jowisz zmierza do koniunkcji ze Słońcem, która nastąpi 6 kwietnia i planeta przejdzie na niebo poranne.
SATURN - planeta, która już w marcu może być wielkim hitem dla obserwatorów. Już tylko miesiąc dzieli nas od opozycji Saturna, która przypada 3 kwietnia. Planeta wschodzi już około 20:30 i od początku marca jest obiektem łatwo dostępnym dla amatorów. Jasność i rozmiary kątowe zwiększają się wraz z kątem nachylenia pierścieni planety, które możemy obserwować już w silnej lornetce (minimum 15x70) na statywie. Bez wątpienia rozpcząl się najlepszy okres na osberwację szóstej planety naszego Układu Słonecznego.
URAN - planetę coraz trudniej dostrzec na niezbyt ciemnym niebie krótko po zachodzie Słońca. Na początku miesiąca już jest to trudne wyzwanie dla obserwatora, a pod koniec marca zadanie to staje się niemal niewykonalne.
NEPTUN - planeta przebywa na niebie wciąż zbyt blisko Słońca, by jej obserwacja była możliwa.

Ważniejsze zjawiska astronomiczne przypadające w marcu widoczne z terenow Polski:

- 01.03 - koniunkcja Księżyca i Wenus - dystans, jaki będzie dzielił oba obiekty wyniesie nie cały stopień kątowy - to mniej niż średnica dwóch tarcz Księżyca w pełni. Im szybciej dostrzeżemy tę jasną parę, tym mniejszy dystans będzie ją dzielił. Wraz ze  wschodem Słońca nie musimu kończyć naszych łowów. Bliskośc Księżyca sprawi, że Wenus będzie latwa do zlokalizowania nawet w pełbym blasku Słońca.
- 06.03 - koniunkcja Księżyca i Jowisza - okazja do wykonania wspaniałych fotografii. Tego wieczoru będziemy świadkami pięknej koniunkcji młodego Księżyca będącego zaledwie dwie doby po nowiu z Jowiszem. W momencie zachodu Słońca cieniutki sierp Księżyca widoczny będzie na wysokości niemal 20 stopni kątowych, a zatem wraz z upłwem czasu mogą zaistnieć wyborne warunki do obserwacji światła popielatego. Gdy niebo stanie się odpowiednio ciemne by móc to światło dostrzec, sam Księżyc wciąż widoczny będzie na zadowalającej wysokości, co powinno ulatwić uwiecznienie koniunkcji wraz z nieoświetloną powierzchnią Srebrnego Globu. Oczywiście... o ile dopisze pogoda.
- 12.03 - zakrycie gwiazdy nTau przez Księżyc - około 23:10 widoczne będzie zakrycie stosunkowo jasnej gwiazdy nTau (4,9 mag) przez Księżyc będący kilka godzin przed I kwadrą. Zakrycie anstąpi jeszcze przy ciemnym brzegu tarczy Księżyca, ale niemal już na samej linii terminatora. Jasność gwiazdy sprawia, że jest ona śiwtnie widocznym obiektem w lornetce, ale do obserwacji zakrycia dobrze umieścić przyrząd na stabilnym statywie, aby móc dokładnie dostrzec moment zakrycia. Odkrycie gwiazdy nastąpi przy jasnym brzegu Księżyca niemal godzinę po zakryciu. Zjawisko widoczne w gwiazdozbiorze Byka.
- 26.03 - maksymalna elongacja wschodnia Merkurego - tego wieczoru pierwsza planeta naszego Układu Słonecznego zajdzie aż 2 godziny po Słońcu, a w momencie zachodu Dziennej Gwiazdy świecić będzie na wysokości niemal 20 stopni kątowych. To najdogodniejszy okres obserwacji Merkurego w całym 2011 roku.
- 31.03 - koniunkcja Księżyca i Wenus - pdobnie jak na początku, tak i na końcu miesiąca mamy możliwość osberwacji jasnej pary. Tym razem jednak separacja będzie większa - wyniesie niemal 4 stopnie, a zjawisko dostrzegalne będzie trudniej, Księżyc bowiem widoczny będzie na wysokości 7 stopni kątowych, Wenus jeszcze niżej. Polowanie utrudniać będzie złocista poranna zorza lub co bardziej możliwe - zachmurzenie nieba. Jeśli jednak pogoda będzie sprzyjac, warto podjąć próbę obserwacji. Może się uda?








Linki:

W razie chęci zasięgnięcia porady, podzielenia się wynikami własnych obserwacji czy fotografiami nieba lub ochoty porozmawiani z ludźmi dzielącymi tę samą pasję serdecznie zapraszam na Forum Astronomiczno Meteorologiczne zachęcając do założenia konta i współpracowania z innymi miłośnikami nocnego nieba. 

Komentarze