Czytelniku, poniższe aktualizacje są archiwalne (sierpień 2016) i nie uwzględniają dzisiejszej aktywności słonecznej. W celu odczytu bieżącego komentarza przejdź do tej podstrony.
31.08.16
GARŚĆ OPTYMIZMU U KRESU SIERPNIA - wprawdzie aktywność słoneczna pozostaje niska, a napływ wiatru słonecznego z dziury koronalnej trwający od ponad doby przyczynił się do jedynie słabych zaburzeń w aktywności geomagnetycznej nad szerokościami okołobiegunowymi, to jednak kilka-kilkanaście nadchodzących dni może nam minąć w nieco odmiennym tonie. Nie myślę tu co prawda zaraz o licznych i silnych rozbłyskach, ale o atrakcji dla obserwatorów aktywności naszej Dziennej Gwiazdy.
Oto na tarczę zza północno-wschodniej krawędzi wstępuje dość rozbudowany obszar aktywny, zbudowany co najmniej z pięciu wyraźnych plam, który może stać się świetnym celem w obserwacjach podczas jego wędrówki przez tarczę w następnych dwóch tygodniach. W minionym dniu wygenerował on koronalny wyrzut masy, który jednak z uwagi na położenie obszaru, w całości został uwolniony na wschód od linii Słońce-Ziemia. Warto mieć na uwadze ten region, gdyż w razie dalszej rozbudowy może on osiągnąć zdolność emisji istotnych rozbłysków - o ile towarzyszyłyby im wyrzuty koronalne spragnieni zorzowych emocji amatorzy z pewnością czuliby się uradowani takim chwilowym przerwaniem ciszy.
Zza południowo-wschodniej krawędzi wyłonił się mniejszy obszar aktywny, który jest zbudowany z kilku niewielkich rozmiarów plam, bez zdolności emitowania silnych zjawisk. Trzy pozostałe obszary 2580, 2581 i 2583 zmierzają ku zachodniej krawędzi i niewykazują aktywności rozbłyskowej.
W najbliższych 2-4 dniach nadal istnieją szanse na sporadyczne okresy wzmożonej aktywności geomagnetycznej wraz z kontynuacją napływu strumienia wiatru z dziur koronalnych wspomnianych przed trzema dniami. Na razie szczytem możliwości CHHSS były trzy epizody z niestabilnymi warunkami geomagnetycznymi Kp=4 na szerokościach okołobiegunowych, ale w razie dłuższego utrzymywania się południowego skierowania pola magnetycznego wiatru słonecznego, przybierającego wyraźniejsze natężenie, sytuacja będzie miała szansę się rozwinąć.
Póki co trzymajmy kciuki za rozwój nowego obszaru przy północno-wschodniej krawędzi, aby wraz ze zbliżaniem się do centrum tarczy zaczął wykazywać aktywność rozbłyskową połączoną z wyrzutami CME, tak bardzo pożądanymi przez miłośników obserwacji zórz polarnych.
28.08.16
DZIURY KORONALNE - na zdjęciach z SDO wykonywanych w długości fali 211 angstremów zauważyć możemy aż trzy dziury koronalne. Jedna, niewielkiej rozpiętości jest już w południowo-zachodniej części tarczy i porcja słabego strumienia wiatru podwyższonej prędkości może dotrzeć do Ziemi 29-30 siepnia. Druga, znacznie większa widoczna jest w północno-wschodniej części tarczy i dopiero rozpoczyna emisję wiatru słonecznego ku naszej planecie. Strumień CHHSS z tej dziury koronalnej powinien zacząć napływać za około 4-5 dni. Trzecia, posiadająca niewielką rozpiętość znajduje się w części południowo-wschodniej i jest jeszcze zbyt blisko wschodniej krawędzi by emitować wiatr ku Ziemi. Jej pozycja poprawi się za 3 dni, wówczas i ona rozpocznie kierowanie CHHSS, przeważnie potrzebującego 3-4 dni na osiągnięcie Ziemi. Okresowe wzrosty aktywności zórz polarnych do poziomu burz magnetycznych włącznie są w nowym tygodniu bardzo prawdopodobne.
24.08.16
SŁABY ROZWÓJ AR2579 - w centrum tarczy uformował się nowy obszar aktywny 2579. Jego pojawienie się (jak i późniejsze uformowanie 2580) zapobiegło w ostatnim momencie przed kolejnym wyzerowaniem liczby Wolfa, jednak nie ma to większego znaczenia dla aktywności słonecznej, która była i pozostaje bardzo niska. W perspektywie nadchodzących dni nie widać szans na jakiekolwiek zmiany.
BURZA G1 - minionej nocy nastąpił napływ strumienia wiatru podwyższonej prędkości z niewielkiej dziury koronalnej. W wyniku uderzenia CHHSS, które cechowało się korzystnym południowym skierowaniem pola magnetycznego, zaistniała słaba burza magnetyczna kategorii G1, podczas której doszło do rozwoju aktywności zórz polarnych aż do naszego kraju. Fotografie zjawiska na fejsbukowym profilu bloga jak i w napływającej korespondencji wskazują, że mimo najniższej w skali aktywności burzy zorze okazały się zaskakująco fotogeniczne - ich obecność na polskim niebie w noc z 23 na 24 sierpnia była już jedenastą w bieżącym roku. Napływ strumienia CHHSS będzie trwał jeszcze około dwie doby, w tym czasie w razie utrzymywania się wyraźnie południowego skierowania pola magnetycznego wiatru słonecznego (Bz, krzywa czerwona) możliwe są powtórne okresy sporadycznie wzmożonej aktywności geomagnetycznej. Opracowanie burzy wraz z fotografiami zórz wykonanymi przez czytelników zostanie ujęte w przyszłym miesiącu w szerszym podsumowaniu zbiorczym za sierpień (wraz z burzą G1 z 2-3 sierpnia i ewentualnymi innymi wydarzeniami, jakie wciąż mogą w tym miesiącu zaistnieć).
Czytelników, którym udało się podczas burzy kategorii G1 23/24.08 zarejestrować występujące nad Polską subtelne zorze polarne, a którzy chcieliby przedstawić efekty swoich obserwacji szerszemu gronu odbiorców w najbliższym opracowaniu tej burzy, zapraszam do nadsyłania zdjęć na kontakt@polskiastrobloger.pl lub ich zamieszczania na fejsbukowym profilu bloga, koniecznie z lokalizacją, z której obserwacja została przeprowadzona.
20.08.16
PRAWIE CZYSTA TARCZA - dni mijają, a w temacie aktywności słonecznej bez zmian. Z weekendem tarcza stała się niemal kompletnie pozbawiona obszarów aktywnych, ostatni widoczny w centrum - 2578 jest w fazie zanikania i niebawem może przestać być dostrzegalny. Zdjęcia w długości fali 171 angstremów ukazują pojaśnienia i pętle magnetyczne za południowo-wschodnią krawędzią, co być może zwiastuje powrót dawniej widocznych obszarów aktywnych - o tym czy coś z nich zostało przekonamy się po weekendzie. W następnych dniach kontynuacja bardzo niskiej aktywności słonecznej.
15.08.16
CISZA - aktywność słoneczna w dalszym ciągu pozostaje niska. Zza północno-wschodniej krawędzi wyłonił się nowy obszar aktywny, który jak na razie nie wykazuje skłonności do rozbłysków. We wtorek możliwy jest napływ strumienia wiatru podwyższonej prędkości z niewielkiej dziury koronalnej, która przed kilkoma dniami mogła uwolnić częściowo w kierunku Ziemi pewną porcję wiatru. Jej pozycja była znacznie odchylona od słonecznego równika na południe, przez co w trakcie przechodzenia przez tarczę nie znajdywała się ona na wprost Ziemi, ale mimo to, SWPC wystosowała prognozę zakładającą możliwość zaistnienia słabej burzy magnetycznej kategorii G1 po napływie strumienia. Jak na razie warunki pogody kosmicznej pozostają wyciszone, prędkość wiatru docierającego do Ziemi na poziomie 310-330 km/sek., przy gęstości 2-5 protonów/cm3 i neutralnym skierowaniu pola magnetycznego z dominacją północnego, blokującego rozwój aktywności geomagnetycznej.
13.08.16
DUŻO PLAM, DUŻO CISZY - choć od pewnego już czasu ilość obszarów aktywnych jest dość satysfakcjonująca jak na etap cyklu słonecznego, w którym się znajdujemy, to w parze z tą produkcją plam nie idzie niestety produkcja istotnych rozbłysków. Widoczne obecnie na tarczy cztery obszary 2574 do 2577 znajdują się coraz bliżej centrum tarczy i tym samym w coraz dogodniejszej pozycji dla wywoływania zjawisk geoefektywnych, ale bez odpowiedniego rozbudowania się nie są one w stanie wytwarzać silniejszych zjawisk. Aktywność słoneczna pozostaje niska.
10.08.16
CHHSS DOTARŁ - wspomniany 7 sierpnia strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) z dziury koronalnej dotarł do Ziemi, wywołując wzrost prędkości wiatru do około 650 km/sek., jednak natężenie pola magnetycznego wiatru jest słabe, w okolicach 5nT, przez co nawet południowe skierowanie pola (Bz) nie pomaga jak dotąd w rozwoju aktywności geomagnetycznej. Napływ CHHSS trwać będzie jeszcze dwie doby, w tym czasie w przypadku wyraźniejszego południowego skierowania składowej Bz możliwe okresowe wzrosty aktywności na biegunach i wysokich szerokościach geograficznych.
Z widocznych pięciu obszarów aktywnych, tylko zachodzący 2571 posiada zdolność emisji umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M, z czego jak dotąd nie korzysta pozostałe cztery obszary przy wschodzie - 2573-2576 pozostają wyciszone i wykazują skłonności do większej rozbudowy.
08.08.16
BETA-GAMMA AR2571, POWRÓT AR2567 - zgodnie ze wczorajszym komentarzem, dalszy rozwój obszaru akywnego 2571 pozwolił mu wykształcić pole magnetyczne typu beta-gamma i tym samym osiągnąć zdolność emisji rozbłysków klasy M. Na razie takich zjawisk jeszcze nie wyprodukował, ale umiarkowanie silny rozbłysk klasy M1.3 miał za to miejsce za północno-wschodnią krawędzią 7 sierpnia o godz. 16.44 CEST.
Wiele się też "zaplamiło" przy wschodniej krawędzi. Powrócił bowiem dawny obszar aktywny 2567 - sprawca kilku silniejszych rozbłysków klasy M z trzeciej dekady lipca, który już dał o swoim powrocie znać w postaci słabego rozbłysku klasy C8.5, i któremu nie wiele już brakowało do umiarkowanie silnej energii. 2573 to nowe oznaczenie obszaru 2567, który niniejszym rozpoczął drugie przejście przez tarczę słoneczną. Oprócz niego, w niedalekiej odległości uformował się także obszar 2574, w nieco większym dystansie z kolei za północno-wschodnią i południowo-wschodnią krawędzią mamy dwa nowe obszary aktywne. Co prawda z widocznych pięciu grup plam jedynie 2571 ma potencjał do emisji istotnych zjawisk, ale warto mieć na uwadze w kolejnych dniach również obszar 2573 niemal na samym równiku, który w razie powtórki swojej aktywności jako obszar 2567, może niebawem stać się źródłem zjawisk geoefektywnych, o ile oczywiście zechce on powtorzyć swoje wyczyny z trzeciej dekady lipca.
07.08.16
POWOLNY ROZWÓJ AR2571 - z końcem tygodnia obszar aktywny 2571 uległ dalszej rozbudowie i wykształcił pole magnetyczne typu beta. To nadal prosta konfiguracja magnetyczna, ale stanowi ona dobry punkt wyjścia do osiągnięcia zdolności emitowania rozbłysków klasy M w przypadku kontynuacji rozwoju takiej grupy plam. Obszar 2572 zmierza ku krawędzi i za około dwie doby przejdzie na niewidoczną z pespektywy Ziemi półkulę. Aktywność słoneczna pozostaje bardzo niska.
Zakończył się też napływ strumienia CHHSS, który z 2 na 3 sierpnia wywołał słabą burzę magnetyczną kategorii G1. 8-9 sierpnia możliwy jest z kolei napływ nowego strumienia wiatru z dziury koronalnej, choć o mniejszej rozpiętości, jaka skończyła przemierzać centralne rejony tarczy na południe od równika. O ile pole magnetyczne w nowym CHHSS będzie korzystnie skierowane południowo tak jak przed paroma dniami, ponownie można będzie liczyć na rozwój aktywności geomagnetycznej.
Czytelników, którym udało się podczas burzy kategorii G1 02/03.08 zarejestrować występujące nad Polską subtelne zorze polarne, a którzy chcieliby przedstawić efekty swoich obserwacji szerszemu gronu odbiorców w najbliższym opracowaniu tej burzy (publikacja po połowie miesiąca), zapraszam do nadsyłania zdjęć na kontakt@polskiastrobloger.pl lub ich zamieszczania na fejsbukowym profilu bloga, koniecznie z lokalizacją, z której obserwacja została przeprowadzona.
03.08.16
NAPŁYW CHHSS, BURZA G1, POLSKIE ZORZE PO RAZ 10! - spodziewany strumień wiatru słonecznego podwyższonej prędkości napłynął na Ziemię zgodnie z prognozą w drugiej połowie 2 sierpnia i trwać będzie przez najbliższe 3 doby. Za sprawą dominacji południowego skierowania pola magnetycznego (Bz) udało się rozwinąć aktywności geomagnetycznej i zaistniała słaba burza kategorii G1, która jest kontynuowana do chwili obecnej z krótkimi przerwami. W noc z 2/3 sierpnia zorze polarne w subtelnym wydaniu uwidoczniły się nad północnymi regionami kraju i jest to ich jubileuszowe, dziesiąte wystąpienie nad Polską w 2016 roku. Niestety w wielu lokalizacjach dominowało zachmurzenie lub zamglenie nieba i relacje z obserwacji zjawiska nie są jak dotychczas zbyt liczne. Niewykluczone, że w najbliższych 48-72 godzinach zorze ponownie dotrą nad umiarkowane szerokości geograficzne - napływ strumienia CHHSS trwać będzie w sumie minimum trzy doby, jedną mamy już za sobą, i w trakcie tego napływu przy dominacji południowego (ujemnego) skierowania Bz aktywność geomagnetyczna zawsze może stać się podwyższona.
02.08.16
OCZEKIWANIE NA CHHSS - rozpoczęło się dwudniowe okno czasowe prognozy, w trakcie którego może nastąpić napływ strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS) uwalnianego z dziury koronalnej w centrum tarczy. Na razie warunki pogody kosmicznej pozostają wyciszone, prędkość wiatru rejestrowana teraz przez sondę ACE wynosi obecnie około 375 km/sek., gęstość około 10 protonów/cm3, przy neutralnym skierowaniu Bz (+2nT) i ogólnym słabym natężeniu siły pola magnetycznego około 10nT. Napływ CHHSS powinien być poprzedzony stopniowym wzrostem gęstości, po którym dopiero powinna zacząć wzrastać prędkość -w chwili obecnej takich oznak w warunkach wiatru słonecznego docierającego do Ziemi nie obserwujemy. Po napływie CHHSS możliwy wzrost aktywności geomagnetycznej, o ile skierowanie pola magnetycznego wiatru (Bz) przybierze długotrwale wyraźniejsze ujemne wartości.
Na Słońcu bez zmian; obszar aktywny 2370 na pierwszy rzut oka niemal niedostrzegalny wciąż pozostaje dostatecznie wyraźny w największej rozdzielczości zdjęciach z SDO, by nadal był oficjalnie klasyfikowany jako dostrzegalna grupa plam. Przy tak skrajnie jego niewielkiej strukturze i przy braku formowania się innych nowych obszarów aktywnych, każdy najbliższy dzień może otworzyć czwarty w tym roku okres z kompletnie pustą tarczą.
01.08.16
TUŻ PRZED KOLEJNĄ CZYSTKĄ - rozpoczęcie ósmego miesiąca roku wygląda niemalże identycznie jak początek lipca. Tarcza słoneczna jest prawie idealnie pusta; jedynie w największej rozdzielczości 4096px na zdjęciach z SDO w świetle białym można dostrzec ostatnie bardzo drobne resztki obszaru aktywnego 2570, który w związku z trwającym zanikaniem jutro najpewniej przestanie istnieć. W okolicach zachodniej krawędzi i jednocześnie nieco na północ od słonecznego równika, wspomniane w poprzednim komentarzu pory nie uległy na razie rozbudowie, nie stały się więc oficjalnie nowym obszarem aktywnym. O ile taka sytuacja się utrzyma jeszcze kilkanaście godzin, 2 sierpnia może rozpocząć się czwarty w tym roku okres z wyzerowaną liczbą Wolfa.
Jednocześnie 2 lub 3 sierpnia możemy doświadczyć słabej bądź umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G1-G2. W tym dwudniowym okienku czasowym spodziewany jest napływ strumienia wiatru słonecznego podwyższonej prędkości (CHHSS), uwalnianego z rozległej dziury koronalnej przemierzającej obecnie centralne rejony tarczy. Aktywność geomagnetyczna będzie mogła wzrosnąć tylko w przypadku korzystnego, południowego skierowania pola magnetycznego wiatru w napływającym strumieniu; w przeciwnym razie sytuacja zakończy się brakiem rozwoju aktywności tak jak w przypadku dwóch poprzednich CHHSS.
Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* komentarze są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.