LIVE Solar Update (lipiec 2014)

Czytelniku! Poniższe wiadomości są archiwalne (czerwiec 2014) i nie dotyczą aktualnej aktywności słonecznej. Aby odczytywać bieżący komentarz >>przejdź do tej podstrony<<.

31.07.14
CISZA ZŁAMANA - obszar 2130 przy południowo-wschodniej krawędzi tarczy złamał najgłębszą ciszę od niemal trzech lat i wyemitował w ostatni dzień miesiąca umiarkowanie silny rozbłysk klasy M2.5. To pierwsze takie zjawisko od 10 lipca. Z obecnie dostępnych danych wygląda na to, że nie doszło do wyrzutu koronalnego, ale nawet gdyby, to z uwagi na położenie obszaru 2130 przy krawędzi, nie mógłby on mieć skierowania ku Ziemi. Czy to pojedyncze zjawisko czy wstęp do kilkudniowego okresu z rozbłyskami? Region 2130 posiada pole magnetyczne beta-gamma-delta i jest kandydatem do generowania rozbłysków najwyższej energii, które w przypadku wystąpienia, na kierowanie ku Ziemi będą miały większe szanse dopiero po weekendzie. Liczba Wolfa wynosi 145.


ERUPCJA FILAMENTU - 30 lipca doszło do erupcji filamentu w północnej części tarczy, której towarzyszył słaby wyrzut koronalny. Zaktualizowany model WSA-Enlil sugeruje słabe uderzenie niewielkiej części tego CME w ziemskie pole magnetyczne 2 sierpnia około godz. 02:00 UT. Wyrzut prawdopodobnie pozostanie niezauważony, możliwe zaburzenia na poziomie Kp3-4, z niewielką niestety szansą na słabą burzę magnetyczną kategorii G1 na okołobiegunowych szerokościach geograficznych.

30.07.14
"PLAMI SIĘ" - aktywność plamotwórcza idzie dalej ku górze, ale ogólny stan z aktywnością słoneczną niewiele się zmienia - wciąż jest ona niska a słabe nieistotne rozbłyski są rzadkością. Obecnie już trzy grupy plam posiadają teoretycznie potencjał do przerwania ciszy i wywołania rozbłysków klasy M - to obszary 2126, 2127 i 2130. Jak na razie żaden z nich nie wykorzystał swoich możliwości, ale być może zmieni się to w najbliższych dniach. Liczba Wolfa wynosi 160.

29.07.14
UPDATE Z 29.08 - aktywność słoneczna utrzymuje się na niskim poziomie. Produkcja plam uległa drobnemu podwyższeniu względem dnia wczorajszego i obecnie liczba Wolfa wynosi 143. Obszar aktywny 2126 w południowo-zachodniej części tarczy posiada pole magnetyczne typu beta-gamma i zdolność emitowania rozbłysków klasy M (z czego nie korzysta), podobnej siły rozbłyski może emitować nowy obszar 2127 (beta-delta) w części południowo-wschodniej tarczy. Szanse na złamanie ciszy uległy dzięki temu niewielkiemu podwyższeniu, jednak dominująca aktywność słoneczna w ostatnich 24 godzinach w niczym (poza ilością plam) nie różni się od tej, z którą mieliśmy do czynienia w połowie miesiąca.

28.07.14
WIĘCEJ PLAM - z nowym tygodniem aktywność plamotwórcza dalej pnie się do góry, liczba Wolfa przekroczyła próg 100 i wynosi 110. Niestety większość widocznych grup to obszary o prostej budowie magnetycznej, bez zdolności emitowania silniejszych zjawisk. Zgodnie z prognozami występują okresowe rozbłyski klasy C, nieistotne z punktu widzenia aktywności geomagnetycznej, ale ważne jako pierwsze zauważalne zjawiska od czasu najgłębszego wyciszenia Słońca z połowy miesiąca od trzech lat. O ile dalsza rozbudowa widocznych obszarów aktywnych będzie postępować, być może tydzień ten przyniesie pierwsze od niemal miesiąca umiarkowanie silne rozbłyski klasy M, ale póki co aktywność słoneczna pozostaje niska.

26.07.14
LICZBA WOLFA 65 - kolejne dni upływają pod znakiem niskiej aktywności słonecznej. Liczba Wolfa wzrosła do 65, ale plamy które za to odpowiadają są niewielkie i proste w swojej budowie, przez co szans na bardziej istotne zmiany w temacie nie widać. Szanse na silniejsze zjawiska w kolejnych 48 godzinach są maksymalnie obniżone, możliwe pojedyncze słabe rozbłyski klasy C bez wpływu na aktywność geomagnetyczną. Póki co - ciszy kontynuacja.

24.07.14
OPORNIE DO PRZODU - aktywność słoneczna utrzymuje się wciąż na bardzo niskim poziomie. Liczba Wolfa uległa nieznacznemu podwyższeniu do 55 za sprawą wstąpienia na tarczę obszarów 2121 i 2122 przy wschodniej krawędzi - są to jednak proste w budowie grupy plam o niewielkich powierzchniach i na razie nie są one kandydatami do przerwania obecnie trwającej najgłębszej od trzech lat ciszy. W najbliższej perspektywie, szans na zmianę tego trendu niestety nie widać.

22.07.14
UPDATE Z 22.07 - aktywność słoneczna pozostaje bardzo niska. Niewielkie plamy widoczne na tarczy są proste w budowie, posiadają niewielkie powierzchnie i ze względu na budowę nie są kandydatami do emitowania silniejszych a nawet słabych rozbłysków w kolejnych dniach - bardziej prawdopodobne, że zaczną zanikać. Zza północno-wschodniej tarczy wyłoniła się nieco większa od reszty grupa plam, która być może stanie się nieco bardziej interesująca za kilka dni - na razie nie można ocenić jej pola magnetycznego, ze względu na bliskość od krawędzi tarczy. Liczba Wolfa wynosi 16. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja głębokiej ciszy.

21.07.14
LICZBA WOLFA 17 - kolejny dzień aktywność słoneczna przypomina tę znaną z okresów minimum pomiędzy cyklami. Tarcza pozostaje niemal czysta, widoczne są jedynie niewielkie proste w budowie plamy nie tworzące skomplikowanych grup. Liczba Wolfa wynosi zaledwie 17 i póki co nie zanosi się by miała ulec bardziej odczuwalnemu podwyższeniu. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja bardzo niskiej aktywności słonecznej.

19-20.07.14
GŁĘBOKIEJ CISZY KONTYNUACJA - z kolejnym dniem sytuacja niewiele się zmienia. Na tarczy sklasyfikowane są dwie grupy plam - 2118 w części północno-zachodniej i 2119 niemal w centrum na południowej półkuli. Żadna z nich nie wykazuje skłonności do większego rozwoju, pierwsza uległa nawet pewnemu zanikowi względem dnia wczorajszego, druga drobnemu rozwojowi, który jednak jest mało zauważalny. Poziom emisji rentgenowskiej spadł niemal do najniższej klasy A i w najbliższej przyszłości o zmianie tego trendu nie ma co myśleć. Liczba Wolfa wynosi 26. Dzień 17 lipca jak na razie jest jedynym, który przyniósł całkowicie wolną od obszarów aktywnych tarczę, ale przy obecnej kontynuacji głębokiej ciszy, możliwe, że wystąpią kolejne. Tarcza pozostaje niemal pusta, w kolejnych 48 godzinach kontynuacja bardzo niskiej aktywności słonecznej.

18.07.14
R=0: CZYSTA TARCZA! - a więc jednak - stało się. Po 2 latach, 11 miesiącach i 3 dniach, tarcza słoneczna widoczna od ziemskiej strony uznana jest oficjalnie za całkowicie wolną od obszarów aktywnych. Co istotne: stan ten dotyczy już wczorajszego dnia, 17 lipca. Nowe plamy, czy bardziej "plamki" widoczne od kilku godzin w północno-zachodniej części tarczy ulegają powolnej rozbudowie, ale jeszcze przez najbliższych kilkanaście godzin nie będą posiadały oficjalnej numeracji. Po dzisiejszym dniu z pewnością liczba Wolfa za ich sprawą ulegnie drobnemu podwyższeniu, ale 17 lipca 2014 roku ostatecznie uznany został za dzień z czystą tarczą. Pełny tekst z tej okazji pod poniższym linkiem.

17.07.14
ODLICZANIE - ostatni moment oczekiwania przed dniem, który może przynieść pierwsze od trzech lat wyzerowanie liczby Wolfa zaczyna ukazywać drobne skupisko trzech niewielkich plam wielkości pojedynczych granuli na fotosferze w centralnych rejonach tarczy. Przy tak nikłej wielkości tych tworów, trudno prognozować ich dalszy los - być może za kilka godzin nie będą one już istnieć, a być może rozwiną się na tyle, że w piątek zostanie przypisana im oficjalna numeracja. Czy w ostatniej chwili, dosłownie jak na filmie akcji, Słońce ruszy w choć niewielkim stopniu z produkcją plam, by dzień z czystą tarczą jednak jeszcze nie wystąpił? Zachęcam do monitorowania aktualizowanych co kwadrans zdjęć z SDO w świetle białym w standardowej rozdzielczości 1024px i maksymalnej 4096px - wypatrujmy nowych plam wspólnie, a może trwająca od 14 sierpnia 2011 roku passa nie zostanie przerwana!

LICZBA WOLFA 11 - Słońce stopniuje napięcie - obszar 2113 przy zachodniej krawędzi jest w swoich ostatnich chwilach istnienia i praktycznie przestał być dostrzegalny - jedyne co po nim pozostało to drobniutka plama przypominająca pojedynczy granul na fotosferze i pochodnia fotosferyczna - potrzeba jednak zdjęcia w maksymalnej rozdzielczości by to dostrzec. Taki stan rzeczy pozwala jeszcze na moment uniknąć wyzerowania liczby Wolfa, która wynosi dzisiaj 11 i jest najniższa od blisko trzech lat. To ostatnie kilkanaście godzin nadziei na to, by na tarczy szybko wykształciła się nowa grupa plam - jeśli taka nie powstanie do dzisiaj do godz. 23:59, 18 lipca 2014 roku może być pierwszym po maksimum cyklu dniem, jaki przyniesie całkowicie czystą tarczę słoneczną. O wzmożeniu aktywności i szansach na jakiekolwiek, choćby najsłabsze rozbłyski, oczywiście mowy być nie może i w najbliższej przyszłości zmian nie należy oczekiwać. Teraz liczy się już tylko to, aby aktywność plamotwórcza nie osłabła do zera - nasza gwiazda ma już na to mniej niż 12 godzin.

Obszar 2113 na schyłku istnienia - widoczne pochodnie i pojedyncza plamka wielkości granula, oddalająca jeszcze trochę w czasie wyzerowanie liczby Wolfa.
(SDO).

16.07.14
LICZBA WOLFA 25 - niepokojących wieści ciąg dalszy. Z dniem 16 lipca jeszcze bardziej zbliżyliśmy się do stanu czystej tarczy słonecznej. Aktywność plamotwórcza jak w ostatnich kilkudziesięciu godzinach nie zachodziła, tak nadal nie zachodzi. Obszar 2113 niemal całkowicie już zanikł. Liczba Wolfa wynosi 25. Aktywność słoneczna pozostaje bardzo niska, tło promieniowania rentgenowskiego spało do dolnych poziomów niskiej klasy B. Jeśli produkcja plam w najbliższych godzinach nie ruszy, to wszystko wskazuje na to, że jutro, 17 lipca (lub najdalej w piątek 18 lipca) czeka nas jeden z najważniejszych momentów tego cyklu - pierwszy dzień z wyzerowaną liczbą Wolfa od sierpnia 2011 roku, zanim jeszcze nadeszło maksimum cyklu.

15.07.14
PRAWIE CZYSTA TARCZA - zmian w temacie niskiej aktywności słonecznej nie widać. Może poza jedną - z dniem 15 lipca tarcza stała się niemal wolna od obszarów aktywnych i jeśli aktywność plamotwórcza szybko nie ruszy, być może czeka nas w najbliższych dniach stan czystej tarczy z wyzerowaną liczbą Wolfa. Na razie mimo, że na pierwszy rzut oka wydaje się, że taki stan już zaistniał, pozostają jeszcze widoczne w dużych powiększeniach drobniutkie plamy z obszaru aktywnego 2113 - one jednak także zanikają i w ciągu 48 godzin mogą przestać być widoczne. Liczba Wolfa mimo to wynosi 70, ale jeśli zza wschodniej krawędzi nie wyłonią się czym prędzej nowe grupy plam (lub nie powstaną nowe na tarczy), wskaźnik ten gwałtownie zacznie zbliżać się do zera - przypominam, że od 14 sierpnia 2011 roku taki stan nie miał miejsca, i jeśli czeka nas taka ewentualność w tym tygodniu, to będzie to jeden z pierwszych poważniejszych dowodów powolnego spadku aktywności słonecznej, choć o zakończeniu maksimum cyklu jeszcze nie może być mowy. Szanse na silniejsze rozbłyski w takiej sytuacji oczywiście są maksymalnie zredukowane na czas nieznany - aż do momentu powstania grup plam mogących przerwać tę ciszę.

12-14.07.14
SPADEK AKTYWNOŚCI - rozbłysk klasy M6.5 z 8 lipca okazał się być zjawiskiem pojedynczym, a nie pierwszym z serii która mogła zaistnieć za sprawą korzystnej budowy kilku obszarów aktywnych. Od tamtej pory rejestrowana jest niska aktywność słoneczna, z okresowymi słabymi rozbłyskami klasy C. Wszystkie grupy plam o niestabilnych polach magnetycznych zbliżyły się do zachodniej krawędzi i zaczynają zachodzić, obszar 2113 - sprawca rozbłysku klasy M6.5 jest na etapie zanikania, a sama tarcza ponownie staje się opustoszała mimo wciąż dość wysokiej jak na ten cykl liczby Wolfa na poziomie 166. Szanse na wzrost aktywności w najbliższych dniach są obniżone. W niedzielę 13 lipca możliwy okresowy wzrost zaburzeń magnetosfery za sprawą niewykluczonego słabego uderzenia skrajnej części CME uwolnionego 9 lipca w wyniku erupcji protuberancji. Model WSA-Enlil przewiduje wzrost gęstości wiatru słonecznego do 15 protonów cm/³, ale niewielka prędkość uwolnienia i tym samym ewentualnego uderzenia w ziemskie pole magnetyczne sprawia, że nawet na najsłabszą burzę magnetyczną kategorii G1 (Kp5) nie należy liczyć - prawdopodobnie wyrzut przejdzie niezauważony, choć możliwe epizody z niestabilnymi warunkami na poziomie Kp4.

08.07.14
ROZBŁYSK M6.5 - o godz. 18:20 CEST wystąpił dość silny rozbłysk klasy M6.5 - źródłem był nowopowstający obszar aktywny 2113 przy wschodniej krawędzi tarczy. Na razie zbudowany jest on z niewielkich, ale licznych plam, i o ile jego rozbudowa nadal będzie postępować, może on być sprawcą podobnych zjawisk w następnych 24 godzinach. Ponieważ zjawisko miało miejsce przy krawędzi, rozbłysk nie będzie geoefektywny. W przypadku wystąpienia CME, także nie należy oczekiwać korzystnego skierowania wyrzutu - o ile w ogóle do niego doszło. Pozostałe obszary pozostają spokojne, choć 2108 i 2109 nadal posiadają zdolność emitowania silnych rozbłysków klasy X. Liczba Wolfa wynosi 197. Opracowanie zjawiska pod tym linkiem.

07.07.14
NA CELOWNIKU - obszary aktywne 2108 i 2109 wykształciły najbardziej niestabilny typ pola magnetycznego beta-gamma-delta osiągając zdolność do emitowania silnych rozbłysków klasy X. Ze względu na położenie tych grup plam w centrum tarczy, są one skierowane bezpośrednio na Ziemię i każdy wyrzut koronalny po silnych rozbłyskach w poniedziałek, wtorek lub środę ma szansę być kierowany prosto w naszym kierunku. Najpierw jednak obszary te musiałyby się przebudzić, albowiem mimo teoretycznej zdolności do produkowania silnych zjawisk, aktywność słoneczna kolejny dzień utrzymuje się na niskim poziomie. Szanse na złamanie ciszy są jednak podwyższone, a liczba Wolfa osiąga ponownie wysokie poziomy jak na ten cykl - dziś wynosi 256.

TEST #1 STEREO-A - z dniem wczorajszym nastąpiło testowe odchylenie anten sondy STEREO-A przeciwnie niż ku Ziemi, skutkiem czego nie możliwe będzie przesyłanie danych na temat aktywności słonecznej na Ziemię. Powrót do normalnego trybu pracy sondy STEREO powinien nastąpić w najbliższy weekend. To pierwszy z dwóch testów będących wstępem do ponad rocznej przerwy w dopływie danych ze STEREO-A i STEREO-B w związku z nadchodzącą z ich perspektywy koniunkcją Słońca i Ziemi.

05.07.14
2104+2107 - obszary aktywne 2104 i 2107 dotarły z ruchem obrotowym do centrum tarczy i są skierowane bezpośrednio na Ziemię. Pierwsza z grup posiada pole magnetyczne czyniące ją potencjalnym źródłem silnych rozbłysków klasy X, druga 2107 posiada zdolność emitowania umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M. Każde takie zjawisko w ten weekend może być kierowane w stronę Ziemi za sprawą korzystnej pozycji wspomnianych obszarów na tarczy słonecznej - o ile któryś z nich przebudzi się. Na razie mimo skomplikowanej budowy grupy te są spokojne i nie emitują istotnych zjawisk. Aktywność plamotwórcza wyraźnie ruszyła, ale nie wiąże się to niestety z ilością silnych rozbłysków. Liczba Wolfa wynosi 199.

03.07.14
PLAM PRZYBYWA, ROZBŁYSKÓW NIE - wschodnia część tarczy słonecznej wzbogacona staje się z każdym dniem rosnącą ilością obszarów aktywnych. Aktywność plamotwórcza jest obecnie najwyższa od kilku tygodni, ale niestety w parzę z nią nie idzie ilość silnych rozbłysków. W każdej chwili może się to zmienić za sprawą przede wszystkim obszaru 2104 posiadającego pole magnetyczne czyniące go kandydatem do emitowania rozbłysków klasy X oraz obszarów 2107 i 2109 będących potencjalnymi kandydatami do nieco słabszych, choć także silnych rozbłysków klasy M. Na razie grupy te znajdują się bliżej krawędzi wschodniej aniżeli centralnych części tarczy, stąd ich skierowanie na Ziemię jeszcze nie jest korzystne. Lepsza sytuacja na kierowanie ewentualnych wyrzutów koronalnych po silnych rozbłyskach nastąpi pod koniec weekendu i w pierwszej połowie następnego tygodnia, kiedy ruch obrotowy Słońca przyniesie wspomniane grupy plam bliżej centralnych części tarczy. Wówczas obszary te będą skierowane na wprost Ziemi i każdy przejaw ich aktywności będzie mógł mieć znaczenie dla pogody kosmicznej i aktywności zórz polarnych. Na razie aktywność słoneczna pozostaje niska, liczba Wolfa wynosi 180.

01.07.14
ROZBŁYSK M1.4 - zgodnie z prognozami doszło do pewnego podniesienia aktywności słonecznej, ale nie za sprawą obszaru 2104, jaki przytaczałem w poprzednim komentarzu z 30.06. W pierwszy dzień lipca po ciszy ciągnącej się przez większość poprzedniego miesiąca, aktywność słoneczna wzrosła do umiarkowanego poziomu za sprawą rozbłysku klasy M1.4. Źródłem pierwszego takiego zjawiska od 15 czerwca był obszar 2106 - to nowa grupa plam wykształcająca się od kilkunastu godzin przy północno-wschodniej krawędzi tarczy. Zjawisko ze względu na położenie regionu 2106 z dala od centrum tarczy, nie będzie miało wpływu na aktywność geomagnetyczną.

Z pozostałych grup poza 2106 najbardziej interesująca pozostaje 2104 posiadająca zdolność do emitowania silnych rozbłysków klasy X, które ze względu na plamę typu delta w jej budowie, nie mogą być wykluczone. Obszar 2107 sąsiadujący z grupą 2104 posiada pole typu beta-gamma i zdolność emitowania umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M. Razem z nowopowstającą 2106 mamy zatem trzy grupy plam zmierzające z każdym dniem w stronę centrum tarczy, co w weekend zapoczątkuje okres na występowanie zjawisk geoefektywnych, kierowanych w stronę Ziemi. Pytanie tylko, czy te grupy pozostaną do tego czasu zdolne do wytwarzania takich zjawisk. W kolejnych 24 godzinach kontynuacja umiarkowanej aktywności, z szansą na podniesienie do wysokich poziomów za sprawą niewykluczonych rozbłysków klasy X z obszaru 2104, oraz nieco słabszych choć także istotnych ze względu na energię ze strony obszarów 2106 i 2107. Liczba Wolfa wynosi 124.

30.06.14
OBSZAR 2104 - z ostatnim dniem czerwca na tarczy mamy interesującą pod względem budowy grupę plam 2104. Od kilku godzin charakteryzuje się ona polem magnetycznym typu beta-gamma-delta co w teorii oznacza możliwość emitowania rozbłysków klasy X. Jak na razie aktywność kończy się w przypadku tej grupy na słabych rozbłyskach klasy C, ale pojedyncze umiarkowanie silne zjawiska klasy M w kolejnych 24 godzinach są bardziej możliwe niż przez wiele ostatnich dni. Ze względu na istniejącą w tej grupie plamę typu delta nie można także wykluczyć prawdopodobieństwa silnych rozbłysków klasy X, ale póki co położenie obszaru 2104 na tarczy przy południowo-wschodniej krawędzi jest i tak zbyt niekorzystne, by takie zjawiska były kierowane bezpośrednio w stronę Ziemi. W lepszym położeniu na tarczy obszar ten znajdzie się przed weekendem. Aktywność słoneczna pozostaje niska, z szansą na wzrost za sprawą obszaru 2104. Liczba Wolfa wynosi 112.

(SDO).

>>Archiwum LIVE Solar Update (czerwiec 2014)

---

Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* "apdejty" są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:

jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.

* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.