LIVE Solar Update (marzec 2013)

Poniższe aktualizacje nie są aktualne. Aby odczytywać bieżące informacje związane z aktywnością słoneczną, >>przejdź do tej podstrony<<.

30-31.03.13
ANIMACJA MARCOWEJ AKTYWNOŚCI PLAMOTWÓRCZEJ - z końcem miesiąca tradycyjnie udostępniam zapętloną animację 31 zdjęć sondy SDO, ukazujących wygląd tarczy słonecznej w 31 poszczególnych dniach zakończonego marca. Jak widać, przez znaczną większość miesiąca, formowanie się plam było bardzo skąpe, a większa ilość z obszarami aktywnymi zachodziła głównie w połowie marca. Wtedy również znajdująca się w centrum tarczy grupa 1692 wyzwoliła rozbłysk klasy M1.1 połączony z koronalnym wyrzutem masy full-halo, który zapewnił polskim obserwatorom zorzę polarną dwa wieczory później. Było to największe wydarzenie z dziedziny pogody kosmicznej od lipca 2012 roku. Aktywność w marcu była nieco wyższa od tej notowanej w lutym i porównywalna ze styczniową, nie mniej przez większość czasu ponownie dominowały okresy ciszy. Jak Słońce zachowa się w kwietniu?

(SDO).

WSCHODZI OBSZAR 1711 - w porannych godzinach Wielkiej Soboty na tarczę zaczął wstępować większy obszar aktywny 1711 - to dawna grupa plam 1698, która na tarczy widoczna była w ostatnich dniach drugiej dekady marca. Podczas wcześniejszej widoczności nie generowała ona silniejszych rozbłysków, a w momencie zachodu jej powierzchnia była nieco mniejsza od tej, którą posiada obecnie w czasie ponownego wschodu. Jaką aktywnością będzie się charakteryzował ten region podczas najbliższych dni? Liczba Wolfa na dzień dzisiejszy wynosi 73.

(SDO).

29.03.13
UPDATE Z 29.03 - w dzień dolnej koniunkcji Wenus ze Słońcem, aktywność gwiazdy pozostaje niska. Wprawdzie w ostatnich kilkunastu godzinach proces plamotwórczy stał się nieco wyraźniejszy, ale póki co, nowe obszary są  niewielkie i stabilne. Na następne 48 godzin szanse powstawania silniejszych rozbłysków nadal nie przekraczają 1%. Liczba Wolfa wynosi 49.

(SDO/STEREO).

27-28.03.13
BRADZO NISKA AKTYWNOŚĆ - bez rozbudowanych obszarów aktywnych na tarczy, aktywność słoneczna pozostaje bardzo niska. Obecnie na tarczy znajdują się tylko dwie grupy plam - 1704 i 1705, które pozostają stabilne. W ostatnich godzinach stopień emisji rentgenowskiej spadał momentami do najniższej z możliwych klasy A, głównie utrzymuje się w bardzo niskich poziomach klasy B. Szanse na silniejsze rozbłyski w najbliższych 48 godzinach wciąż są zredukowane do zaledwie 1%.

25-26.03.13
UPDATE Z 25.03 - wraz z początkiem ostatniego tygodnia marca, aktywność słoneczna pozostaje na niskim poziomie. W pobliżu północno-wschodniej krawędzi wytworzyła się grupa 1704, która ma status rosnącej, ale dotychczas charakteryzuje się ona spokojem. Obszar 1702 schodzi z tarczy za północno-zachodnią krawędzią. W części południowo-wschodniej powstaje nowa grupa plam (1705), która również nie wytwarza silniejszych zjawisk. Liczba Wolfa wynosi dzisiaj 45 i jest jedną z niższych wartości w tegorocznym marcu. Najbliższe 48 godzin nie powinno przynieść większych zmian.

(SDO).

22-24.03.13
ROZBŁYSK M1.6 - w czwartek późnym wieczorem obszar 1692 wytworzył drugi w swoim istnieniu rozbłysk klasy M. Zjawisku towarzyszyło CME, jednak tym razem nie będzie ono miało wpływu na magnetosferę. Zobacz pełny tekst.

21.03.13
NIEDZIELNE ZORZE NAD POLSKĄ - cztery dni po wystąpieniu zórz polarnych nad Polską zapraszam na podsumowanie tego największego od lipca 2012 wydarzenia z dziedziny pogody kosmicznej. Zobacz tekst i zdjęcia.

19-20.03.13
UPDATE Z 19.03 - aktywność słoneczna pozostaje niska, z okresowymi wzrostami do poziomów umiarkowanych za sprawą słabych rozbłysków klasy C ze znikającego już z dostrzegalnej tarczy obszaru aktywnego 1698. Liczba Wolfa nadal przekracza 100 i wynosi 116. Z dostrzegalnych obszarów tylko 2 posiadają status rosnących - 1699 która niebawem zajdzie, oraz 1700 w którego strefie nie widoczne są na razie plamy, ale ponieważ w poniedziałek wyemitował kilka słabych rozbłysków poniżej klasy C, otrzymał on już oficjalne oznaczenie. Wolno przemieszczające się CME, które zostało wyzwolone ze Słońca w nocy z niedzieli na poniedziałek tylko nieznacznie może się otrzeć o magnetosferę 21 marca, dostarczając zórz polarnych wyłącznie na okołobiegunowych i wysokich szerokościach geograficznych.

(SDO).

18.03.13
CME Z 17/18.03- w nocy z niedzieli na poniedziałek Słońce wygenerowało kolejny w ciągu ostatniego tygodnia koronalny wyrzut masy (częściowe full-halo), zdjęcia z sondy STEREO-B wskazują że wyrzut został skierowany w kierunku niezwiązanym z Ziemią, zjawisko nie będzie geoefektywne (możliwe niewielkie skutki na szerokościach okołobiegunowych).

BURZA WYGASA - wskaźniki pogody kosmicznej wskazują na zanikanie burzy magnetycznej, która w maksimum osiągnęła stopień G3 w pięciostopniowej skali, skutkiem czego zorze polarne ukazały się nad wieloma regionami Polski. Pełne podsumowanie tego wydarzenia wkrótce na blogu. Zachęcam do nadsyłania zdjęć zorzy polarnej wykonanych z Polski (z podaną nazwą miejscowości, sprzętu, parametrów ekspozycji, i własnymi odczuciami co do  wyglądu i przebiegu zjawiska), które ukażą się w tekście podsumowującym wydarzenie, w najbliższych dniach. Zdjęcia można nadsyłać na adres astrohawkeye@gmail.com lub publikować na profilu fejsbukowym Hawkeye Astro-Blog.

17.03.13
ALARM ZORZOWY DLA POLSKI - uderzenie CME full-halo sprawiło, że rozkład siły burzy magnetycznej był nierównomierny, po kilku godzinach spadku siły nadeszła kolejna porcja wiatru i materii słonecznej, która wywołała wzrost siły burzy do stopnia G3. W kolejnych godzinach zorze polarne nadal mogą występować nad Polską. Niestety do ich ujrzenia i sfotografowania należy przebywać z dala od stref z rozświetlonym niebem. Warunki pogody kosmicznej można śledzić w zakładce Pogoda kosmiczna.

BURZA ZNÓW PRZYBRAŁA NA SILE - G3 - poziom zaburzeń magnetosfery wzrósł do Kp=7 w 9-stopniowej skali po kilkugodzinnym spadku. Zorze polarne występują nad Polską i w kolejnych godzinach nadal mogą się uwidaczniać. Zdjęcie Radosława Radosa z Borów Tucholskich z godz. 19:35:

Credit: Radek Sikorski. Bory Tucholskie. Widoczna również kometa C/2011 L4 (PanSTARRS).

Więcej w poniższym apdejcie.

BURZA SŁABSZA NIŻ OCZEKIWANO - CME uderzyło z magnetosferę nad ranem w niedzielę czasu polskiego. Uderzenie nie należało do najsilniejszych, burza geomagnetyczna osiągnęła maksymalny stopień G2, co oznacza ograniczenie zasięgu zórz do wysokich szerokości geograficznych. Pole magnetyczne nadal wykazuje zaburzenia, burza obecnie zmniejszyła się do najsłabszego stopnia G1 i w następnych godzinach zacznie zanikać.

16.03.13
OCZEKIWANIE NA CME - około 21:00 UT (22:00 CET) CME full-halo z wczorajszego rozległego czasowo rozbłysku klasy M1.2 powinno uderzyć w magnetosferę. Ponieważ wyrzut koronalny przemieszcza się z bardzo dużą prędkością, możliwe jest uderzenie ze stosunkowo dużą energią. Prawdopodobieństwo wystąpienia zórz polarnych najbliższej nocy nad wysokimi szerokościami geograficznymi jest praktycznie całkowite, nad szerokościami umiarkowanymi w tym nad Polską podwyższone do 20% po raz pierwszy od wielu miesięcy. Warunki pogody kosmicznej, m.in. stopień zaburzeń ziemskiego pola magnetycznego, prędkość wiatru słonecznego i prognozowane rozmieszczenie zórz polarnych można śledzić w zakładce Pogoda kosmiczna.

15.03.13
CME Z DŁUGIEGO ROZBŁYSKU M1.2 - porankiem czasu polskiego grupa plam 1692 wygenerowała rozbłysk klasy M1.2 połączony z szybko uwolnionym w przestrzeń koronalnym wyrzutem masy. Ponieważ obszar 1692 znajduje się w centrum tarczy, zjawisko będzie geoefektywne. CME ma uderzyć w pole magnetyczne Ziemi już jutrzejszego wieczoru. Więcej w najbliższych godzinach w pełnym tekście na blogu.

Update: Czytaj tekst.

14.03.13
CISZA - choć na tarczy słonecznej plam jest wystarczająca ilość by liczba Wolfa przekraczała próg 100 (obecnie 103), to aktywność nie ulega zwiększeniu. Co pewien czas występują słabe rozbłyski dolnych poziomów klasy C, a widoczne obszary aktywne pozostają spokojne.W dniu jutrzejszym niewielka część CME z wtorkowego długotrwałego rozbłysku C2.0 powinna uderzyć w pole magnetyczne Ziemi, wywołując zorze  polarne na biegunach i wysokich szerokościach geograficznych.

12-13.03.13
CME NA PÓŁNOC OD ZIEMI - zgodnie z przypuszczeniem, CME z rozbłysku C2.0 o jakim pisałem rano - potwierdzono. Model CME opracowany przez SWPC wskazuje, że ponad 80% wyrzutu zostało skierowane na północ od Ziemi, zaś tylko niewielka część słonecznej materii ma szansę otrzeć się o pole magnetyczne naszej planety. Nawet jeśli dojdzie do burzy magnetycznej, zasięg zórz polarnych ograniczy się do okołobiegunowych i wysokich szerokości geograficznych.

ROZBŁYSK C2.0 Z ERUPCJĄ FILAMENTU (1690-1691) - w strefie obszarów aktywnych 1690 i 1691 doszło dziś około godz. 12:00 CET do słabego rozbłysku klasy C2.0, połączonego z erupcją filamentu. Siła rozbłysku po maksimum spadała powoli (końcowy moment zjawiska przypadł na godz. 13:25 CET), w związku z czym można przypuszczać, że zjawisku towarzyszył koronalny wyrzut masy (zdjęcia z korongrafu sondy STEREO z ostatnich kilkudziesięciu minut jeszcze nie zostały udostępnione). Jeśli do CME doszło, szansa na jego geoefektywność nie jest przesądzona - choć obszary 1690 i 1691 znajdują się w centrum tarczy naprzeciwko Ziemi, zdjęcia sondy SDO zdają się wskazywać na skierowanie zjawiska zbyt mocno w kierunku północnym, by trafiło ono Ziemię. Zobacz wideo.

UPDATE Z 12.03 - aktywność słoneczna pozostaje niska, z możliwością umiarkowanego wzrostu w kolejnych dniach za sprawą szybko rosnącego obszaru aktywnego 1696 w północno-wschodniej części tarczy. Powstał również nowy obszar 1695 przy północno-wschodniej krawędzi, skutkiem czego plam i grup plam mamy dziś na tarczy wystarczającą ilość, by liczba Wolfa przekroczyła próg 100 i wyniosła 107. Jeśli formowanie się grupy 1696 nadal będzie postępować w takim tempie, być może wykształci ona zdolność wytwarzania silniejszych rozbłysków w następnych dniach. Za południowo-zachodnią krawędzią formują się od kilku godzin nowe obszary aktywne (w tym momencie jest 5 potencjalnych nowych grup), które w najbliższych dniach zaczną się wstępować na stronę dostrzegalną z Ziemi, od strony południowo-zachodniej.

(SDO).

11.03.13
C/2011 L4 (PANSTARRS) W POLU WIDZENIA STEREO - kometa C/2011 L4 (PanSTARRS) przechodząc 10 marca przez peryhelium znalazła się w polu widzenia satelity STEREO-B monitorującego aktywność słoneczną z przeciwnej strony. Na zapętlonej animacji z czterech zdjęć widać moment, w którym kometa zaczyna wdzierać się w pole widzenia sondy od dołu kadru, z kolei w tle po prawej stronie widać Ziemię. Kometa w peryhelium okazała się na tyle jasna, że prześwietliła piksele na matrycy kamery sondy STEREO-B. Za kilka dni udostępnione zostaną zdjęcia dłużej ukazujące przelot komety, przez większą część kadru instrumentów sondy.

Czytaj najnowsze aktualizacje dotyczące widoczności komety: TEKST.

(STEREO).

NISKA AKTYWNOŚĆ - aktywność słoneczna w nowym tygodniu pozostaje niska. Wschód dawnego obszaru 1678, a obecnie posiadającego numerację 1692, nie przyczynił się do wzrostu aktywności. Za nim podąża nowa grupa plam 1694, która póki co pozostaje spokojna. W najbliższych 48 godzinach aktywność powinna pozostawać na tym samym, niskim poziomie.

09-10.03.13
POWRACA 1678 - we wczesnych godzinach sobotniego ranka ruch obrotowy Słońca przyniósł ponowny wschód obszaru aktywnego 1678. Obecnie jest on jeszcze w pewnej części za północno-wschodnią krawędzią tarczy, ale jutrzejszy dzień ukaże już ten region w całości. We wtorek obszar 1678 wygenerował prawdopodobnie znacznej energii rozbłysk po drugiej stronie Słońca, połączony z najbardziej rozległym typem koronalnego wyrzutu masy (pełny tekst). Obecnie pozostaje on spokojny, podobnie jak wszystkie inne grupy plam widoczne na tarczy. Zdjęcia wykonane w miękkim ultrafiolecie przez SDO nie ukazują znacznej aktywności w obszarze 1678, a stopień aktywności rentgenowskiej wciąż zawiera się wyłącznie w niskiej klasie B, pomimo zbliżenia się tego regionu do wschodniej krawędzi. Być może w kolejnych dniach grupa ta będzie wykazywać tendencję do zanikania.

(SDO).

07-08.03.13
CISZA - aktywność słoneczna w dalszym ciągu pozostaje niska. W najbliższych 48 godzinach sytuacja nie ulegnie dużym zmianom, obszary aktywne widoczne na tarczy są stabilne i nie wytwarzają silniejszych zjawisk.

05-06.03.13
ROZBŁYSK M1.2 - wbrew oczekiwaniom, grupa 1686 zbliżająca się do południowo-zachodniej krawędzi tarczy, wyzwoliła dzisiaj rano rozbłysk klasy M1.2, będący najsilniejszym rozbłyskiem od 17 lutego. W pełnej skali było to zjawisko słabe, nie mające wpływu na ziemskie pole magnetyczne, ale na tle ostatnich tygodni warte odnotowania. Opracowanie rozbłysku na blogu można przeczytać w tym miejscu.

04.03.13
UPDATE Z 04.03 - aktywność słoneczna pozostaje niska. Z kilku niewielkich plam, o których wspomniałem wczoraj trzy otrzymały już oficjalne numeracje, niestety nie wyglądają na takie, które mogłyby w najbliższym czasie przerwać okres ciszy. Pole magnetyczne w regionie 1683 ustabilizowało się, przez co szansa na silniejsze rozbłyski z tego (jak i ze wszystkich) obszaru jest bliska zeru. Grupa 1682 zbliża się do południowo-zachodniej krawędzi, krótko po niej zniknie 1686. Liczba Wolfa przekroczyła próg 100 i wynosi dzisiaj 115. Niestety taką wartość zawdzięczamy wyłącznie niewielkim plamom, które są i najpewniej pozostaną bardzo spokojne w kolejnych dniach. Pisząc najkrócej - wciąż bez zmian.

(SDO).

03.03.13
BETA-GAMMA 1683 - zgodnie z przypuszczeniami, dalsza rozbudowa obszaru 1683 sprawiła, że grupa ta może wytwarzać rozbłyski klasy M. Pole magnetyczne typu beta-gamma wprawdzie ostatnimi czasy nie zawsze wiąże się z pojawianiem się takich rozbłysków, ale region ten nadal ewoluuje, nic więc nie jest jeszcze przekreślone. Na następne 24 godziny prognozy dają 10-15% szans na rozbłyski klasy M z obszaru 1683. W ostatnich godzinach w różnych miejscach tarczy zaczęły się uwidaczniać drobne plamy, z których część być może powiększy swoje rozmiary. Dziś liczba Wolfa wynosi 90, update w odniesieniu do widocznych obszarów aktywnych ukaże się w dniu jutrzejszym.

02.03.13
PODWÓJNE MAKSIMUM? - ze względu na fakt, że rok w którym powinno dojść do maksimum przynosi nam dotychczas niską aktywność, astronomowie coraz częściej rozważają możliwość wystąpienia drugiego szczytu aktywności, podobnej do 2011 roku. W poprzednich cyklach również miało to miejsce - w 1989 roku dla 22. cyklu i w 2001 roku dla 23. cyklu. Zobacz nowy filmowy skrót NASA (polskie napisy).

01.03.13
SŁABA BURZA - przez kilka godzin minionych godzin trwała burza magnetyczna stopnia G1. Zasięg zórz polarnych ograniczył się do polarnych i okołobiegunowych szerokości geograficznych. Obecnie pole magnetyczne Ziemi już się stabilizuje co widać po poniższym wykresie, indeks zaburzeń spadł do 4 (w szczytowej fazie burzy osiągnął Kp=5). Sprawcą była dziura koronalna, którą w minionych kilku dniach wydobywał się wiatr słoneczny, jak zwykle w takich sytuacjach bywa nie wywołało to silniejszych zaburzeń magnetosfery.

(SWPC).

GRUPA 1683 - z początkiem marca aktywność słoneczna pozostaje niska, uwagę zwraca jednak grupa plam 1683, która wyszła zza południowo-wschodniej części tarczy kilkanaście godzin wcześniej. Obszar ten ma status rosnącego, pole magnetyczne typu beta i być może w kolejnych dniach wykształci zdolność wytwarzania rozbłysków klasy M. Na razie wszystkie grupy plam nie są aktywne, aktywność rentgenowska utrzymuje się na ogół w klasie B.

(SDO).

>>Archiwum LIVE Solar Update: luty 2013

---

Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie komunikaty o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Co kilka dni* "apdejty" są zerowane i publikowane od początku, bez archiwizacji jak w przypadku pozostałych artykułów. Komunikaty te mają na celu zwięzłe określenie obecnej sytuacji i zapewnienie czytelnikom rozeznania, czego można się spodziewać w najbliższym czasie z zakresu aktywności słonecznej i pogody kosmicznej.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym.