LIVE LAUNCH BLOG | STS-134 - ostatni start promu kosmicznego Endeavour - druga próba

Niniejszy "blog na żywo" jest uaktualniany na bieżąco co kilka minut. Aby móc odczytywać nowo pojawiające się na nim informacje, zalecane jest odświeżanie witryny co kilka minut. Poniższe zdjęcia pochodzą z telewizji NASA. Udział w specjalnym chacie z okazji startu misji STS-134 jest możliwy z poziomu "gościa".



15:50 Minęła niemal godzina od czasu startu. W tym momencie kończy się dzisiejsza specjalna relacja na żywo z odliczania do drugiej próby start misji STS-134, która zakończyła się pełnym powodzeniem i dotarciem załogi w przestrzeń kosmiczną. Prom kosmiczny Endeavour rozpoczyna swoją jubileuszową, 25. misję, będącą dla niego ostatnim lotem w historii. Dziękuję wszystkim, którzy dołączyli do dzisiejszej relacji i zapraszam ponownie już niebawem! Misja STS-134 codziennie na witrynie Hawkeye Astro-Blog w postaci podsumowań każdego kolejnego dnia lotu. Zapraszam!

15:27 Zakończono przedstawianie powtórek startu z wielu kamer KSC. Mijają 34 minuty misji STS-134. Za kilka chwil nastąpi otwarcie ładowni promu.

15:15 Niebawem Endeavour przelatywać będzie nad Europą. Załoga aktywuje oprogramowanie w komputerach pokładowych promu odpowiadające za pracę po dotarciu na orbitę.

15:11 "Endeavour, go for APU shootdown!" Silniki APU zostają prawidłowo wyłączone.

15:10 Pierwsze komentarze mówią o bardzo prawidłowym starcie. Za kilkanaście minut telewizja NASA przedstawi nagrania startu z różnych kamer rozmieszczonych na Przylądku Canaveral. 


15:06 Od tej chwili astronauci mogą się cieszyć stanem nieważkości.

15:05 Silniki główne wyłączone. Endeavour poprawnie odrzuca zbiornik ET. Start misji STS-134 kończy się bezpiecznym dotarciem załogi na orbitę. Najniebezpieczniejsza faza misji zakończona - Endeavour ostatni raz dotarł w przestrzeń kosmiczną. 



15:04 T +8 minut. Endeavour wykonał poprawnie obór w pionie o 180 stopni. Za moment wyłączenie silników głównych i separacja zbiornika ET. Jak na razie nie zanotowano jakichkolwiek awarii...

15:02 "Endeavour, press to ATO". Następuje ostatnia sekwencja przed manewrem head-up position. Za moment prom wykona obrót w pionie o 180 stopni.





15:01 Lot przebiega poprawnie. Endeavour nie może wrócić do KSC w razie awarii. Wszystkie systemy działają bardzo sprawnie. Nie ma problemów technicznych.

15:00 T+4 minuty. Negative return.



14:58 Poprawna separacja SRB! Wysokość 40 km. 




14:56 Zapłon silników wspomagających... i finałowy start promu kosmicznego Endeavour! Z najdroższym w historii eksperymentem naukowym dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, Endeavour po raz ostatni rozpoczyna podróż do gwiazd! 




14:56 T -10 seconds! Zgoda na zapłon silników głównych! 





14:55 T -31 seconds. Kontrolę nad odliczaniem przejmują komputery pokładowe wahadłowca


14:54 T -2 minutes and counting... Ramię "vent arm" zostaje odseparowane od szczytu ET.




14:54 T -3 minutes and counting...Testy głównych silników przeprowadzone prawidłowo.

14:52 T -5 minutes 30 seconds and counting... Silniki APU zostają aktywowane.

14:49 T -7 minutes 30 seconds and counting... Ramię Acces Arm zostaje odseparowane od głównego włazu promu Endeavour. 

14:47 T -9 minutes and counting! Finałowa sekwencja startowa uruchomiona!

14:44 GO FOR LAUNCH! Zgoda na rozpoczęcie finałowej sekwencji odliczania! Zegar zostanie uruchomiony o godzinie 14:47. Start może się odbyć!

14:40 Ostatnie chwile przed finałowym głosowaniem przedstartowym. Wszystkie systemy działają sprawnie, pogoda jest sprzyjająca.

14:33 14 minut do wznowienia ostatniego odliczania. Asystent dyrektora startu Pete Nickolenko poinformował o bardzo dobrym stanie wahadłowca. Wiele wskazuje na to, że niebawem usłyszymy komunikat "go for launch..." Głosowanie w tej kwestii za kilka minut.

14:30 W Centrum Kosmicznym Kennedy'ego gromadzi się coraz więcej widzów, którzy przybyli obejrzeć ostatni w historii start najmłodszego z floty wahadłowców. 26 minut do startu.



14:26 Nie zanotowano problemów technicznych, pogoda utrzymuje się w statusie "go". Za kilkanaście minut finałowe głosowanie zespołu Centrum Kontroli Startu w celu wydania ostatecznej decyzji go/no for launch.

14:23 W tym momencie warto sobie uświadomić jakie procedury i o jakim czasie odliczania będą miały miejsce przed samym startem promu Endeavour. W przypadku wydania decyzji "go for launch" a więc wydania zgody na przeprowadzenie startu komputer GLS (Ground Launch Sequencer) przeprowadzi automatycznie finałową sekwencję startową. W czasie T -7 minut 30 sekund nastąpi odsunięcie ramienia Acces Ram którego zakończeniem jest pomieszczenie White Room, jakim załoga dostała się na pokład wahadłowca. W T -5 minut 30 sekund aktywowane zostaną systemy APU. Na 4 minuty przed startem przeprowadzane będą testy sterowności lotek na skrzydłach promu oraz testy sterowności trzech głównych silników wahadłowca. Na 2 minuty 50 sekund przed startem od szczytu zbiornika ET zostanie odseparowane ramię Vent Arm, odprowadzające od zbiornika ciekłe paliwo. W prawidłowej pozycji startowej ramię to znajdzie się w czasie T -2 minuty 5 sekund. Na 31 sekund przed startem kontrole przejmą komputery pokładowe promu. Na 16 sekund przed zapłonem aktywowany będzie wodny system tłumiący pod platformą startową. W czasie T -6 sekund nastąpi zapłon trzech głównych silników wahadłowca. Czas T-0 to zapłon silników wspomagających SRB na paliwo stałe oznaczający początek wznoszenia promu na orbitę.


Po opuszczeniu platformy startowej w 9 sekund po starcie kontrolę przejmie Centrum Kontroli Lotów w Houston. Po 40 sekundach ciąg trzech głównych silników zostanie zmniejszony do 72% w czasie przechodzenia przez punkty atmosfery, w których na prom działają największe opory aerodynamiczne powietrza. Pełną moc ciągu silniki osiągną w czasie T +1 minuta 10 sekund. Dwie minuty po starcie nastąpi separacja silników wspomagających SRB, które spadną do Atlantyku i zostaną wyłowione przez specjalne służby NASA. W 4 minuty po starcie prom będzie przebywał już na tak znacznej wysokości, iż w razie konieczności przerwania startu będzie musiał lądowań na jednym z lądowisk awaryjnych we Francji lub Hiszpanii. 6 minut po starcie nastąpi obrót promu (heads-up position) w celu poprawnego odrzucenia zbiornika ET. W czasie T +8 minut 30 sekund nastąpi MECO - wyłączenie trzech głównych silników promu. Kilkanaście sekund później przewidziana jest separacja zbiornika ET. W tym momencie można będzie już powiedzieć o prawidłowym dotarciu astronautów na orbitę. Tego życzymy załodze promu Endeavour!

14:09 Głos zabiera Kyle Herring, komentator przebiegu misji od czasu T +9 sekund.

14:07 T -9 minutes and holding. Rozpoczyna się finałowa przerwa techniczna, która potrwa 45 minut. Wznowienie odliczania nastąpi o godzinie 14:47 w przypadku wydania decyzji "go for launch" w czasie głosowania personelu kontroli startu. 



14:00 T -16 minutes and counting... Personel Close Out Crew opuszcza stanowisko startowe...

13:56 T -20 minutes and counting! Odliczanie wznowione - będzie kontynuowane przez 11 minut, kiedy to rozpocznie się finałowa przerwa techniczna. Godzina do startu.

13:46 T -20 minutes and holding. Odliczanie wstrzymane na 10 minut. W czasie tej przedostatniej przerwy ekipa Close Out Crew opuści rejon startu wahadłowca. W obrębie promu Endeavour pozostanie już tylko szóstka astronautów... 



13:40 Kończą się prace ekipy w White Room. Niebawem zatrzymanie odliczania po raz przedostatni i opuszczenie rejonu stanowiska startowego. przez personel Close Out Crew. Pogoda wciąż daje zielone światło na start.

13:25 Widzimy teraz przygotowywanie do pracy wodnego systemu tłumiącego pod platformą startową, który zostanie aktywowany na 16 sekund przed zapłonem silników wspomagających SRB.





13:14 Usterkę udało się zreperować, było to nie wielkie uszkodzenie, nie trudne do zreperowania.

13:06 Zespół techników w White Room wykrył problem z jedną płytką termiczną przy głównym włazie, prace naprawcze są w toku. Dokonano zmierzenia usterki, nie wiadomo czy będzie ona miała wpływ na przerwanie odliczania.



12:56 Dwie godziny do drugiej próby startu. Dotychczas nie poinformowano i problemach technicznych, pogoda także jest akceptowalna.



12:46 Właz promu zamknięty. Rozpoczynają się testy szczelności zamknięcia.


12:40 Jak poinformował George Diller, komentator startu telewizji NASA, pomimo niewielkiego zachmurzenia nad Florydą pogoda wciąż daje zielone światło na start.






12:36 Nad Florydą wzeszło Słońce. Do startu pozostały dwie godziny 20 minut.





12:35 Roberto Vittori przeprowadza testy komunikacyjne z Houston. Także i tutaj procedura przebiega bezawaryjnie.

12:27 Wszyscy astronauci na pokładzie! Za moment rozpoczną się pierwsze przygotowania do zamknięcia głównego włazu promu kosmicznego Endeavour, którym załoga dostała się na jego pokład. Po jego zamknięciu jak zwykle przeprowadzone zostaną testy szczelności zamknięcia.

12:25 Roberto Vittori wchodzi na pokład promu Endeavour.




12:15 Specjalista misji Roberto Vittori jest w tym momencie przygotowywany w White Room do wejścia na pokład promu kosmicznego. W tym samym czasie nad Florydą świta nowy dzień.



12:14 Nawiązywanie łączności z Centrum Kontroli Lotów w Houston także przebiega prawidłowo i nie sprawia problemów. Do tej pory można mówić o bezawaryjnych przygotowaniach do drugiej próby startu promu Endeavour.

12:10 Swoje miejsce w kokpicie promu zajmuje specjalista misji Mike Fincke. 



12:06 T -2 hours and counting. Jak dotychczas testy łączności przeprowadzane są prawidłowo, nie zanotowano niepokojących problemów technicznych.

12:01 Trwają testy łączności pomiędzy astronautami znajdującymi się już na swoich miejscach wewnątrz Endeavour a Centrum Kontroli Startu.

12:00 Około pół godziny dzieli nas od wschodu Słońca nad Przylądkiem Canaveral. Kolejni do wejścia na pokład są przygotowywani specjaliści misji Mike Finkce i Roberto Vittori - Włoch reprezentujący Europejską Agencję Kosmiczną ESA. T -2 hours 04 minutes and counting.

11:53 Trójka astronautów zajęła już swoje miejsce wewnątrz wahadłowca.

11:46 W tym momencie przygotowywany jest Greg Chamitoff. Będzie to jego drugi kosmiczny lot.



11:43 Mark Kelly, który zająl już miejsce na pokładzie przeprowadza pierwsze testy łączności z Centrum Kontroli Startu. Pilot Greg Johnson także jest już wewnątrz promu i zajmuje swoje miejsce na górnym pokładzie.




11:40 Jako trzeci przygotowywany będzie Drew Feustel, specjalista misji.

11:38 Następują przygotowania astronauty Grega Johnsona, pilota wahadłowca.



11:32 Załoga pod platformą startową. Po wykonaniu pamiątkowej fotografii i chwilowej obserwacji promu astronauci wjadą na platformie startowej do pomieszczenia White Room, gdzie zostaną ostatecznie przygotowani do wejścia na pokład promu Endeavour. Jako pierwszy jest przygotowywany dowódca misji STS-134 Mark Kelly.





11:30 Astrovan z załogą na ostatniej prostej do wyrzutni startowej LC-39A. Za moment astronauci wysiądą i przejdą na wyższe piętra platformy startowej by poprzez White Room zająć miejsce na pokładzie wahadłowca.

11:16 Załoga w drodze na stanowisko startowe. Po kilku misjach przerwy widzimy tę procedurę w czasie nocy. Około 70 minut dzieli nas od wschodu Słońca nad Florydą. T -2 hours 49 minutes and counting...




11:12 Astronauci ruszają astovanem w kierunku promu Endeavour.





11:04 T -3 hours and counting! Odliczanie wznowiono.

11:00 Astronauta Mike Fincke opublikował na swoim Twitterze zdjęcia posiłku jaki musiał spożyć przed startem, jak to określił "przedstartowe mięso"... 11 minut do planowanego rozpoczęcia transportowania załogi na miejsce startu i 4 minuty do wznowienia odliczania.



10:55 Inspekcja zespołu na LC-39A zakończona. Następnie ekipa ta przygotuje się na przyjęcie astronautów pod platformą startową.




10:47 Widzimy w tym momencie sześcioosobową załogę, która jest przygotowywana do startu.

10:42 W White Room trwają gorące przygotowania do przyjęcia astronautów i wprowadzenia ich na pokład. Załoga powinna ruszyć specjalnym astrovanem w kierunku wyrzutni startowej  około godz. 11:11.





10:35 Specjalista misji Mike Fincke opublikował na swoim koncie Twitter najnowszy wpis:  "Dobry Boże, błogosław całej naszej załodze. Wesprzyj nas w tej misji i sprowadź bezpiecznie do domu. Nie pozwól mi niczego zepsuć".

10:25 Najnowsze prognozy pogodowe na czas okienka startowego pozostają na przyzwoitym poziomie. Przewiduje się co najwyżej małe zachmurzenie chmurami piętra niskiego na wysokości 3.000 stóp, niezbyt silny wiatr i bardzo dobrą widzialność. Pozostaje wierzyć, że nie wystąpią żadne problemy techniczne. Prognozę przedstawił w krótkim wywiadzie dla komentatora startu George'a Dillera Patrick Barret.



10:21 Ekipa techników na stanowisku startowym dokonuje inspekcji za pomocą wyspecjalizowanego sprzętu i detektorów najwyższej jakości. To typowa procedura, której początek zawsze następuje podczas 2,5 godzinnej przerwy w odliczaniu o czasie T -3 hours and holding. Na przełomie następnych kilku minut przedstawiona zostanie najnowsza prognoza pogody przygotowana przez synoptyków NASA. 45 minut do wznowienia odliczania.



10:16 Dokładnie rok temu realizowana była także inna misja programu promów kosmicznych - STS-132 w wykonaniu wahadłowca Atlantis. Start owej misji nastąpił 14 maja, a lądowanie 26 maja. Po kolejnym roku jest duża szansa na to, że w przestrzeni kosmicznej kolejny raz znajdzie się inny wahadłowiec w tym samym czasie.

10:10 Inspekcja zespołu Ice Team trwa. Jak na razie nie wykryto lodu na konstrukcji zbiornika zewnętrznego ani potencjalnych wycieków paliwa.





10:05 Grzałki w systemach silników APU pracują dziś już prawidłowo i nie stwarzają takich problemów jak podczas pierwszej próby startu 29 kwietnia - to dobry znak na dalsze odliczanie.

10:00 Telewizja NASA przypomina teraz drogę jaką przebył eksperyment naukowy AMS-2 (Apha Magnetic Spectrometer) zanim znalazł się w ładowni promu Endeavour. To najdroższy w historii eksperyment, jaki zostanie zainstalowany na pokładzie stacji kosmicznej - jego budowa wyniosła ponad 1,5 mld amerykańskich dolarów!

09:53 Procedura odsunięcia konstrukcji RSS od promu Endeavour przebiegła wczoraj prawidłowo i bez opóźnień. Pogoda zarówno wczoraj jak i dziś nie powinna stwarzać większych trudności.

09:50 W tym momencie Floryda pogrążona jest jeszcze pod osłoną nocnego nieba - wschód nad Przylądkiem Canaveral nastąpi dziś około godziny 06:22 czasu lokalnego (12:22 czasu polskiego), start promu nastąpi więc w czasie dnia.



09:45 Pogoda nad KSC wciąż jest bardzo dobra - ponad 70% szans na start. W tym momencie rozpoczyna się inspekcja zespołu Ice Team, który sprawdzi czy po zatankowaniu ciekłego paliwa do zbiornika ET nie osadzają się drobiny lodu na jego konstrukcji.




09:43 Obecnie zegar znajduje się w stanie T -3 hours and holding. Przerwa rozpoczęła się o godzinie 08:36 i potrwa 150 minut.



09:32 Transmisja NASA właśnie się rozpoczęła!

09:15 Transmisja telewizji NASA powinna wystartować około 09:30.


09:12 Tankowanie ciekłym paliwem zbiornika ET przebiegło planowo i bez problemów technicznych. Rozpoczęty proces ładowania materiałów pędnych o godz. 05:35 zakończył się o godz. 08:36.

09:10 Witam serdecznie Czytelników i widzów na specjalnej relacji na żywo z finałowego odliczania do drugiej próby startu promu kosmicznego Endeavour. Misja STS-134 miała rozpocząć się w piątek, 29 kwietnia, jednak w czasie przygotowań stwierdzono problemy techniczne, które uniemożliwiły próbę startu w pierwszym dniu. Czy dzisiaj szóstka astronautów zdoła wystartować ku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS? Przekonamy się już niebawem! Start zaplanowano na godzinę 14:56 czasu polskiego (08:56 czasu lokalnego). Transmisja telewizji NASA rozpocznie się około godziny 09:30. Zaczynamy zatem po raz kolejny finałowe odliczanie i relację z drugiej próby startu promu kosmicznego Endeavour!

_ _ _



O możliwościach oglądania na żywo telewizji NASA można przeczytać pod tym linkiem.

Komentarze

  1. Wspaniały start i niesamowite napięcie - relacja dobrze oddawała te pamiętne chwile. Naprawdę miło się czytało! Pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Zainteresował Ciebie wpis? Masz własne spostrzeżenia? Chcesz dołączyć do dyskusji lub rozpocząć nową? Śmiało! :-)
Jak możesz zostawić komentarz? - Instrukcja
Pamiętaj o Polityce komentarzy

W komentarzach możesz stosować podstawowe tagi HTML w znacznikach <> jak b, i, a href="link"