LIVE Solar Update (maj 2014)

Uwaga, Czytelniku! Poniższe komentarze są archwialne (kwiecień 2014) i nie dotyczą bieżącej aktywności słonecznej. Aby odczytywać aktualne informacje na ten temat, przejdź >>do tej podstrony<<.

31.05.14
SPOKOJNY KONIEC MAJA - tak jak większość miesiąca, tak i jego końcówka mija pod znakiem niskiej aktywności słonecznej bez rejestrowanych silniejszych rozbłysków istotnych z punktu widzenia aktywności geomagnetycznej. Liczba Wolfa wynosi 56 (najniższa w maju), ale do zera jednak w weekend nie obniży się - zza południowo-wschodniej krawędzi wzeszła bowiem nowa grupa plam 2077, która obecnie jest stabilna i nie wykazuje się większą aktywnością. W piątek po drugiej stronie Słońca doszło do wyrzutu koronalnego z nowej grupy plam, która wyłoni się w najbliższych 2-3 dobach zza północno-wschodniej krawędzi - wówczas być może i po "ziemskiej" stronie naszej gwiazdy aktywność ulegnie jakiemuś podwyższeniu. Póki co na kolejne 48 godzin szans na większe zmiany w temacie niskiej aktywności słonecznej nie widać.

29.05.14
CISZA - aktywność słoneczna pozostaje niska. Widoczne na tarczy grupy plam są w dalszym ciągu zanikające i niezdolne do generowania silniejszych rozbłysków. Poza wyraźniejszym obszarem 2076, tarcza w dalszym ciągu pustoszeje i ewentualność wystąpienia dnia bez plam na tarczy w ten weekend staje się coraz bardziej możliwa. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja niskiej aktywności. Liczba Wolfa wynosi 72.

27.05.14
UPDATE Z 27.05 - aktywność słoneczna utrzymuje się na niezmiennie niskim poziomie. Obszar 2065, sprawca pojedynczego rozbłysku klasy M1.3 z minionej soboty, zaszedł na niewidoczną z Ziemi stronę Słońca. Pozostałe regiony 20171, 2073 i 2075 są w etapie zanikania - choć i tak nie osiągnęły nigdy imponującej wielkości. O ile w dalszym ciągu będą one zanikać, a zza wschodniej tarczy nie wyłonią się nowe grupy plam, w okolicach weekendu może pojawić się ewentualność wystąpienia dnia bez plam na tarczy, która już dziś na pierwszy rzut oka wydaje się niemal pusta. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja niskiej aktywności słonecznej, niemal bez szans na większe zmiany.

24-26.05.14
ROZBŁYSK M1.3 - o godz. 20:35 CEST doszło do pierwszego od trzech tygodni istotnego rozbłysku klasy M1.3 w strefie zachodzącego obszaru aktywnego 2065. Zjawisko pozostanie jednak bez wpływu na aktywność geomagnetyczną za sprawą niekorzystnego położenia grupy 2065 przy południowo-zachodniej krawędzi tarczy. Zdarzenie to jest najpewniej pojedyncze, na większe zmiany w najbliższych 48 godzinach się nie zanosi.

23.05.14
NIESTABILNE POLE, KP=4 - od kilkudziesięciu minut poziom zaburzeń ziemskiego pola magnetycznego wzrósł ze stanu ciszy do stanu niestabilności (Kp=4). Przyczyną stała się zmiana w skierowaniu IMF ku południu, po kilku dniach dominującego skierowania północnego. Mamy więc sytuację, w której aktywność geomagnetyczna jest napędzana wyłącznie korzystnymi zależnościami między polem IMF a polem magnetycznym Ziemi, a nie dotarciem np. strumienia wiatru z dziury koronalnej czy koronalnego wyrzutu masy. W najbliższych godzinach zorze polarne możliwe w nieco bardziej okazałej niż ostatnimi czasy formie na okołobiegunowych i wysokich szerokościach geograficznych, z niewykluczonymi epizodami burzy magnetycznej kategorii G1 (Kp=5).

Aktywność zórz - stan z godz. 21:30 CEST, nad północną i południową półkulą.
(SWPC/OVATION).

UPDATE Z 23.05 - sytuacja w aktywności słonecznej nie ulega istotnym zmianom. Z dniem dzisiejszym obszar 2071 wykształcił pole magnetyczne typu beta-gamma i zdolność do emitowania rozbłysków klasy M, ale jak dotychczas nie korzysta on z tego przywileju i w ogólnym rozrachunku aktywność słoneczna pozostaje niska. Szanse na wzrost aktywności do końca weekendu pozostają obniżone do minimum. Liczba Wolfa wynosi 71.

21.05.14
W TRZECI TYDZIEŃ CISZY - z dniem dzisiejszym kończy się drugi tydzień z niską aktywnością słoneczną i brakiem silniejszych rozbłysków co najmniej klasy M, a od kilku dni jakichkolwiek rozbłysków, nawet nieistotnych pod względem energii klasy C. Choć liczba Wolfa wynosi z dniem dzisiejszym 126, trudno to stwierdzić patrząc powierzchownie na obraz tarczy słonecznej. Grupy plam, które tworzą dziś taką liczbę Wolfa, są niemal niewidoczne. Ich rozmiary są nie większe niż dwukrotna średnica Ziemi, a ich pola magnetyczne są proste i stabilne, wykluczając szansę na emitowanie silniejszych zjawisk. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja niskiej aktywności słonecznej, z niemal zerowym prawdopodobieństwem większych zmian w tej sytuacji.

19.05.14
CISZA - bez obszarów aktywnych zdolnych emitować silniejsze rozbłyski, aktywność słoneczna pozostaje niska. Widoczne grupy plam są stabilne magnetycznie, a część z nich jest na etapie zanikania. Wschodnia połowa tarczy pozostaje pusta, nowe plamy póki co na dostrzegalnej stronie Słońca nie powstają, nie widać więc w dalszym ciągu szans na jakieś większe zmiany w najbliższej przyszłości. Liczba Wolfa wynosi 138. W następnych 48 godzinach kontynuacja niskiej aktywności słonecznej.

17.05.14
NISKA AKTYWNOŚĆ - niezmiennie od kilkunastu dni aktywność słoneczna utrzymuje się na niskim poziome. Mimo, że obszary 2056 i 2060 posiadają pola magnetyczne czyniące je kandydatami do emitowania umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M, zjawiska takie nie zachodzą. Poziom emisji rentgenowskiej przeważnie utrzymuje się w niskiej klasie B, a istotne ze względu na energię zjawiska nie występują. Liczba Wolfa wynosi 136. W najbliższych dniach szans na większe zmiany w temacie niskiej aktywności słonecznej nie widać.

14-16.05.14
UPDATE Z 14.05 - w centrum tarczy słonecznej w paśmie 193 Angstremów widoczna jest niewielkich rozmiarów dziura koronalna, będąca furtką do wydostawania się wiatru słonecznego w przestrzeń kosmiczną. Ponieważ znajduje się ona niemal dokładnie na słonecznym równiku, uwalniany przez nią wiatr posiada skierowanie ku Ziemi - jest to jednak dość niewielka dziura, przez co strumień wiatru nie będzie prawdopodobnie zbyt imponujący. Jego dotarcie do naszej planety spodziewane jest w dniach 16-17 maja, wówczas możliwy wzrost aktywności zórz polarnych na szerokościach okołobiegunowych, bez wielkich szans na wywołanie burzy magnetycznej kategorii G1.

Obszar aktywny 2060 wciąż posiada pole magnetyczne typu beta-gamma czyniące go kandydatem do emitowania rozbłysków klasy M. Niestety tak jak grupy plam sprzed kilku dni, tak i on nie chce wykorzystać swojego potencjału i poprzestaje na wytwarzaniu nieistotnych pod względem energii rozbłysków klasy C. Jeśli jednak do przebudzenia obszaru 2060 dojdzie do piątku, każdy przejaw jego aktywności może mieć znaczenie dla Ziemi za sprawą korzystnego skierowania tej grupy plam na naszą planetę.

W części północno-wschodniej tarczy doszło do powstania nowej grupy plam 2063. Jeszcze we wtorek nie istniała, a obecnie po nieco ponad 24 godzinach od początku tworzenia, rozpiętością dwukrotnie przekracza wielkość Ziemi. Taka gwałtowna rozbudowa może oznaczać dużą niestabilność w tym regionie i szansę na silniejsze rozbłyski. Za trzy dni obszar 2063 znajdzie się w okolicach centrum tarczy, pytanie czy tak jak kilka ostatnich tak i on pozostawać będzie wówczas spokojny? Kolejne dni przyniosą odpowiedź. Liczba Wolfa wynosi 138.

13.05.14
SZANSA NA ROZBŁYSKI - aktywność słoneczna od ponad dwóch dni pozostaje na niskim poziomie. Ciszę w każdej chwili może przerwać obszar 2060 posiadające zdolność emitowania rozbłysków klasy M. W przypadku obszarów 2055, 2056 i 2058 czas ich bezpośredniego skierowania na Ziemię właśnie minął, w dodatku pola magnetyczne tych regionów ustabilizowały się wykluczając w teorii zdolność do emitowania silniejszych rozbłysków. Niestety "arsenał" z trzech grup plam nie wykorzystał swojego potencjału w czasie bezpośredniego skierowania na Ziemię, gdy w ostatnich 4 dniach była ku temu okazja. Szanse pozostają za sprawą zmierzania ku centrum tarczy obszaru 2060. Liczba Wolfa wynosi 164.

11.05.14
3 X BETA-GAMMA - z niedzielą aż trzy grupy plam widoczne na tarczy posiadają pola magnetyczne typu beta-gamma i zdolność wytwarzania rozbłysków klasy M - to obszary 2055, 2056 i 2058. Dwa pierwsze z nich są już dość korzystnie skierowane ku Ziemi i ich aktywność może mieć dla nas znaczenie, w przypadku obszaru 2058 jego położenie względem Ziemi stanie się korzystne od wtorku. Aktywność słoneczna w ostatnich 24 godzinach pozostaje niska, ale szansa na wzrost za sprawą wspomnianych grup plam pozostaje aktualna. Liczba Wolfa wynosi 125.

10.05.14
AKTYWNOŚĆ OSTATNIEGO TYGODNIA - ponieważ ostatnich kilka dni przyniosło na Słońcu umiarkowanie silne rozbłyski klasy M, a w aktywności geomagnetycznej rejestrowanych było kilka słabych wzrostów, warto podsumować wszystkie te wydarzenia. Opracowanie minionych dni oraz prognoza na najbliższe dni dostępna w nowym tekście pod poniższym linkiem.

09.05.14
BETA-GAMMA-DELTA 2056 - obszar aktywny 2056 pozostaje najciekawszą z obecnie dostrzegalnych grup plam na tarczy słonecznej. Od kilkunastu godzin region ten charakteryzuje się polem magnetycznym typu beta-gamma-delta i tym samym zdolnością do emitowania silnych rozbłysków klasy X. Szanse na takie zjawiska w rozpoczęty weekend pozostają podwyższone. Wraz z ruchem obrotowym region 2056 zmierza coraz bliżej ku centralnym rejonom tarczy i jego skierowanie na Ziemię stale się poprawia. O ile dojdzie do silnych rozbłysków w tym obszarze, i jeśli będą im towarzyszyły wyrzuty koronalne, szansa na ich geoefektywność będzie przez najbliższe dni rosnąca.

08.05.14
ROZBŁYSK 5.2 - obszar aktywny 2056 przy północno-wschodniej krawędzi wyemitował w czwartkowe południe o godz. 12:07 CEST rozbłysk klasy M5.2. To najsilniejszy od kilkunastu dni rozbłysk rejestrowany po widocznej z Ziemi stronie Słońca, ale ponieważ nie towarzyszył mu wyrzut koronalny, zjawisko nie będzie miało wpływu na aktywność geomagnetyczną.

Obszar 2056 wykazuje skłonność do rozbudowy i w kolejnych dniach może emitować kolejne silne rozbłyski. Z każdym dniem ruch obrotowy Słońca będzie przynosić tę grupę bliżej centralnych części tarczy, co może podnieść szansę na kierowanie ewentualnych wyrzutów w stronę Ziemi, o ile do takich zjawisk rzeczywiście będzie dochodzić. Wraz z obszarem 2056 północno-wschodnia część tarczy wzbogacona jest regionami 2055 i 2057, które także wykazują skłonność do rozbudowy. Aktywność słoneczna w następnych 24 godzinach pozostawać będzie umiarkowana, z szansą osiągnięcia wysokich poziomów za sprawą ewentualnej aktywności nowych obszarów, z 2056 na czele. Liczba Wolfa wynosi 105.

DZIURA KORONALNA - w centralnej części południowej półkuli słonecznej wykształciła się sporych rozmiarów dziura koronalna, będąca furtką do wydostawania się wiatru słonecznego w przestrzeń kosmiczną (patrz zdjęcia z SDO w zakresie 193 Angstremów). Dotarcie do Ziemi emitowanego przez nią strumienia wiatru podwyższonej prędkości spodziewane jest 11-12 maja, wówczas spodziewany jest wzrost zaburzeń pola magnetycznego do poziomu Kp=4, z niewielką szansą na wywołanie słabej burzy magnetycznej kategorii G1 na okołobiegunowych szerokościach geograficznych.

06.05.14
NOWE I STARE PLAMY - we wtorek wraz z ruchem obrotowym Słońca, na tarczę dostrzegalną z Ziemi powrócił dawny obszar aktywny 2034, obecnie już o oznaczeniu 2056. Nad nim znajduje się nowy region 2055, za nim w środę na tarczę wstąpi jeszcze inna nowa grupa plam, która od późnych godzin 6 maja widoczna jest już przy samej wschodniej krawędzi. Póki co wszystkie z tych grup plam na magnetogramach wyglądają na nieskomplikowane w swojej budowie mimo dość interesującego wyglądu w świetle widzialnym - o ile w kolejnych dniach ich rozbudowa będzie postępować, być może niektóre z tych obszarów wykształcą zdolność emitowania silniejszych rozbłysków, wówczas wraz ze zbliżaniem się ku centrum tarczy ich ewentualna aktywność będzie mogła mieć większe znaczenie dla aktywności geomagnetycznej w otoczeniu Ziemi. Tymczasem aktywność słoneczna pozostaje umiarkowana, z szansą na umiarkowanie silne rozbłyski klasy M głównie z zachodzącego obszaru 2051, liczba Wolfa wynosi 131.

ROZBŁYSK M1.8 - zachodzący obszar aktywny 2051 na pożegnanie wyemitował umiarkowanie silny rozbłysk klasy M1.8 w zakresie rentgenowskim. Do zjawiska doszło we wtorkowe przedpołudnie o godz. 11:03 czasu polskiego. Niestety mimo, że zjawisku towarzyszył wyrzut koronalny, to z uwagi na położenie obszaru 2051 na południowo-zachodniej krawędzi tarczy, zdarzenie nie będzie miało wpływu na aktywność geomagnetyczną - CME w całości zostało uwolnione na zachód i południe od Ziemi. W kolejnych 24 godzinach możliwe kolejne podobne zjawiska z tego regionu, ale w przypadku ich wystąpienia aktywność geomagnetyczna nie będzie już miała szansy ulec podwyższeniu.

03-05.05.14
SZANSA NA ROZBŁYSKI - obszar aktywny 2051 wraz z dalszą rozbudową powierzchni wykształcił skomplikowane pole magnetyczne typu beta-gamma-delta osiągając zdolność wytwarzania rozbłysków klasy X. Niestety jego położenie na tarczy z każdą godziną staje się coraz mniej korzystne dla Ziemi, region ten minął już centrum tarczy i zmierza ku zachodniej krawędzi. Aby silne rozbłyski z tego obszaru miały szansę być kierowane w stronę Ziemi, musiałyby wystąpić czym prędzej, a nie później niż w niedzielę. W południowo-zachodniej części tarczy obszar 2047 posiada pole magnetyczne beta-gamma i zdolność wytwarzania rozbłysków klasy M, ale jego położenie względem Ziemi również staje się już coraz mniej korzystne. Z kolei region 2049 położony w centrum tarczy niemal idealnie na wprost ku Ziemi, również posiada potencjał do emitowania umiarkowanie silnych rozbłysków klasy M i w jego przypadku, o ile do takich zjawisk doszłoby dziś lub najpóźniej w poniedziałek, byłaby podwyższona szansa na wpływ na aktywność geomagnetyczną - póki co aktywność słoneczna wzrosła do umiarkowanego poziomu za sprawą liczniejszych rozbłysków klasy C z obszaru 2051, a szanse na przełamanie ciszy są podwyższone. Liczba Wolfa wynosi 114.

01.05.14
UPDATE Z 01.05 - aktywność słoneczna wciąż pozostaje niska. Z widocznych obszarów aktywnych, grupa 2049 wykształciła pole magnetyczne typu beta-gamma i osiągnęła teoretyczną zdolność emitowania istotnych rozbłysków klasy M. Na razie z tego przywileju nie korzysta, ale jeśliby w najbliższych 4-5 dniach się "przebudziła", jej aktywność może mieć znaczenie dla Ziemi za sprawą zbliżania się jej do centrum tarczy. Pozostałe obszary są stabilne magnetycznie i nie emitują silniejszych rozbłysków. Liczba Wolfa z początkiem maja wynosi 81.

NIESTABILNOŚĆ W MAGNETOSFERZE 30.04/01.05 - noc z 30 kwietnia na 1 maja przyniosła kilka okresów niestabilności w magnetosferze (Kp=4) za sprawą wielogodzinnego skierowania międzyplanetarnego pola magnetycznego (IMF) ku południu - pojawiły się więc dobre warunki, by wiatr słoneczny przy niezbyt imponujących właściwościach, wywołał nieco większe zaburzenia i doprowadził do wzrostu aktywności zórz polarnych na szerokościach okołobiegunowych. Niektórym udało się zaobserwować i uwiecznić subtelne zorze, ale zbliżające się przesilenie letnie na półkuli północnej i postępujące białe noce są coraz większym utrudnieniem do obserwacji tego zjawiska. Sezon zórz polarnych 2013/2014 dla okołobiegunowych szerokości północnej półkuli jest na ukończeniu, choć przez jeszcze kilkanaście nocy, szanse na dostrzegalność barwnych świateł na niebie nadal będą.

Zorze polarne nad Alaską w nocy z 30.04/01.05.
Credit: Nancy Dean.

>>Archiwum LIVE Solar Update (kwiecień 2014)

---

Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* "apdejty" są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:

jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.

* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.