Uwaga, czytelniku! Poniższe informacje są archiwalne (marzec 2022) i nie dotyczą bieżącej aktywności słonecznej. Aby odczytywać najnowszy komentarz Solar Update przejdź do tej podstrony.
30.03.22
KLASA X! - o godz. 19:37 CEST grupa plam 2975 wytworzyła najwyższej energii rozbłysk klasy X1.3, będący trzecim takiej klasy zjawiskiem w 25. cyklu słonecznym, a drugim pod względem siły (po rozbłysku klasy X1.5 z 03.07.21 a przed X1.0 z 28.10.21 r.). Wstępne dane z SDO w skrajnym ultrafiolecie sugerują, że mamy do czynienia ze zjawiskiem eruptywnym i najpewniej doszło do uwolnienia CME. Pozycja obszaru 2975 nie jest już tak korzystna wobec Ziemi jak w pierwszej części tygodnia, ale gdyby CME okazało się rozległe, być może częściowo znajdziemy się na jego drodze. Aby to stwierdzić trzeba poczekać na komplet danych z kornografów, zwłaszcza LASCO.
OCZEKIWANIE NA CME - za około dwie godziny wejdziemy w okno prognozy modelu WSA-Enlil, podczas którego można się spodziewać uderzenia podwójnego koronalnego wyrzutu masy z rozbłysków klasy M4.0 i M1.0 z 28 marca. Szacuje się, że drugi, uwolniony z większą prędkością wyrzut zdołał dogonić poprzednika i połączyć się z nim w jeden większy, stąd model sugeruje jedno uderzenie, a nie dwa. Najbardziej prawdopodobny czas dotarcia CME to okolice godz. 04-05 nad ranem 31 marca, gdy noc nad Polską ulega zakończeniu, ale jak już wielokrotnie się przekonaliśmy czas uderzenia CME nie zawsze jest tożsamy z czasem wzburzenia pogody kosmicznej - niekiedy reakcja następuje po kilku-kilkunastu godzinach od dotarcia wyrzutu. Na tę chwilę w ziemskim otoczeniu panuje spokój: prędkość wiatru wynosi około 380 km/sek., gęstość waha się między 4 a 10 protonów/cm3, przy natężeniu pola magnetycznego Bt rzędu 1-4nT i zmianach w skierowaniu pola Bz między -4 a 3nT.
Koronalny wyrzut masy typu full-halo widoczny na zdjęciach z LASCO z dzisiejszego południa pochodził z grupy plam po drugiej stronie Słońca, zatem zjawisko to będzie bez wpływu na aktywność geomagnetyczną.
29.03.22
GOTOWOŚĆ ZORZOWA - skumulowane uderzenie dwóch koronalnych wyrzutów masy 31 marca może zrodzić umiarkowaną lub silną burzę magnetyczną kategorii G2-G3. Drugi CME uwolniony po rozbłysku klasy M1.0 z godzin wieczornych prawdopodobnie zdoła dogonić poprzednika i zwiększy efekty uderzenia w magnetosferę. Opracowanie poniedziałkowej serii rozbłysków i CME już na blogu.
GOTOWOŚĆ ZORZOWA - skumulowane uderzenie dwóch koronalnych wyrzutów masy 31 marca może zrodzić umiarkowaną lub silną burzę magnetyczną kategorii G2-G3. Drugi CME uwolniony po rozbłysku klasy M1.0 z godzin wieczornych prawdopodobnie zdoła dogonić poprzednika i zwiększy efekty uderzenia w magnetosferę. Opracowanie poniedziałkowej serii rozbłysków i CME już na blogu.
28.03.22
SILNE M4.0 Z CME - o godz. 13:29 CEST grupa plam 2975 wytworzyła drugi pod względem energii w 2022 roku rozbłysk klasy M4.0 połączony z koronalnym wyrzutem masy (CME). Obecnie brak jeszcze kompletu danych z koronografu LASCO dla dokładnego potwierdzenia trajektorii CME, jednak fakt zaistnienia wyrzutu i jego skierowania ku Ziemi wydaje się przesądzony. Wraz z napłynięciem wszystkich danych na blogu pojawi się stosowne opracowanie oraz prawdopodobne ogłoszenie gotowości zorzowej. Grupa 2975 posiada w swej rozbudowanej budowie plamy o polu magnetycznym typu delta, zatem cały kompleks posiada zdolność emitowania rozbłysków najwyższej klasy X. Jeszcze około 2-3 doby takie zjawiska mogą być kierowane ku Ziemi, później ruch obrotowy Słońca przyniesie tę grupę zbyt blisko zachodniej krawędzi tarczy słonecznej.
Update 20:20 CEST: Kolejny rozbłysk - tym razem klasy M1.0 o godz. 19:41 CEST.
SILNE M4.0 Z CME - o godz. 13:29 CEST grupa plam 2975 wytworzyła drugi pod względem energii w 2022 roku rozbłysk klasy M4.0 połączony z koronalnym wyrzutem masy (CME). Obecnie brak jeszcze kompletu danych z koronografu LASCO dla dokładnego potwierdzenia trajektorii CME, jednak fakt zaistnienia wyrzutu i jego skierowania ku Ziemi wydaje się przesądzony. Wraz z napłynięciem wszystkich danych na blogu pojawi się stosowne opracowanie oraz prawdopodobne ogłoszenie gotowości zorzowej. Grupa 2975 posiada w swej rozbudowanej budowie plamy o polu magnetycznym typu delta, zatem cały kompleks posiada zdolność emitowania rozbłysków najwyższej klasy X. Jeszcze około 2-3 doby takie zjawiska mogą być kierowane ku Ziemi, później ruch obrotowy Słońca przyniesie tę grupę zbyt blisko zachodniej krawędzi tarczy słonecznej.
Update 20:20 CEST: Kolejny rozbłysk - tym razem klasy M1.0 o godz. 19:41 CEST.
27.03.22
CISZA - wyszliśmy właśnie z okna czasowego prognozy modelu WSA-Enlil, który zakładał dotarcie CME do Ziemi 27 marca o 12:00 CEST (+/- 7 godzin). Jak dotychczas sonda DSCOVR monitorująca warunki wiatru słonecznego nie zarejestrowała żadnych zmian mogących świadczyć o dotarciu wyrzutu do Ziemi. Wprawdzie wyrzut może się opóźnić, co nie byłoby dziwne biorąc pod uwagę słabą prędkość uwolnienia, jednak z każdą godziną opóźnienie będzie minimalizować i tak niewielkie szanse na rozwój aktywności geomagnetycznej po tak słabym CME. Dla przypomnienia, poprzedni koronalny wyrzut masy, który wywołał umiarkowaną burzę magnetyczną kategorii G2, jaka przyniosła zorzę polarną nad Polskę, dotarł do Ziemi z wyraźnym wyprzedzeniem względem prognozy, poruszając się w istocie szybciej, niż sugerowały to dane z koronografów. Obecnie mamy do czynienia z sytuacją, w której minął nie tylko najbardziej prawdopodobny czas dotarcia CME do Ziemi, ale nawet całe okno czasowe prognozy, w którym uderzenie mogło być zarejestrowane (05:00-19:00 CEST). Na tę chwilę nie widać oznak na wskazaniach z sondy DSCOVR czy magnetometrów, które mogłyby świadczyć o nadchodzącym rychłym dotarciu CME do naszej planety.
26.03.22
SŁABE CME - 27 marca około 12:00 CEST (po zmianie czasu będziemy dwie godziny na plus wobec strefy UTC zamiast jednej) spodziewane jest dotarcie do Ziemi słabego koronalnego wyrzutu masy z rozbłysku klasy M1.4 z 25 marca w grupie plam 2974 w południowo wschodniej części tarczy. Rozbłysk był krótkotrwały, a uwolniony wyrzut na zdjęciach z koronografu LASCO jest powolny i rozrzedzony do stopnia niemal uniemożliwiającego jego detekcję. Z tego względu wydaje się bardzo mało prawdopodobny scenariusz, aby zjawisko to mogło doprowadzić do burzy magnetycznej, chociaż SWPC sugeruje możliwość zaistnienia słabej burzy G1 po uderzeniu CME. Wydaje się to wysoce przesadzona prognoza, jednak bliskość równonocy wiosennej może wspomóc zwiększenie efektów uderzenia CME ponad poziom, którego normalnie moglibyśmy oczekiwać przy tak słabym zjawisku. Mimo wszystko trudno tu przynajmniej na dzień dzisiejszy sugerować gotowość zorzową wśród obserwatorów na umiarkowanych szerokościach geograficznych: indeks Kp=4 wydaje się maksymalnym, który może wyniknąć z dotarcia tak słabo widocznego CME na zdjęciach z koronografu, a i to przy ewentualnym sprzyjającym układaniu się głównych elementów wiatru słonecznego może okazać się trudne do osiągnięcia. Jak w rzeczywistości będzie powinniśmy się przekonać w popołudniowych godzinach 27 marca a co bardziej prawdopodobne dopiero 28 marca, na skutek słabej prędkości uwolnienia wyrzutu i możliwego późniejszego dotarcia do Ziemi.
19.03.22
BURZA G2: OPRACOWANIE - z dniem dzisiejszym ukazało się opracowanie ostatniej burzy magnetycznej kategorii G2, która w noc z 13 na 14 marca przyniosła zorze polarne nad Polskę i wiele regionów Europy Środkowej. W opracowaniu fotografie nadesłane przez czytelników oraz szczegółowa analiza przebiegu burzy wskazująca także na to, jak wiele z dostępnego wówczas potencjału wiatru słonecznego nie zostało wykorzystane. Tekst dostępny na blogu.
BURZA G2: OPRACOWANIE - z dniem dzisiejszym ukazało się opracowanie ostatniej burzy magnetycznej kategorii G2, która w noc z 13 na 14 marca przyniosła zorze polarne nad Polskę i wiele regionów Europy Środkowej. W opracowaniu fotografie nadesłane przez czytelników oraz szczegółowa analiza przebiegu burzy wskazująca także na to, jak wiele z dostępnego wówczas potencjału wiatru słonecznego nie zostało wykorzystane. Tekst dostępny na blogu.
17.03.22
NIECO ROZBŁYSKÓW - grupa plam 2965 wyemitowała w ostatnim czasie kilka rozbłysków umiarkowanej siły, których maksima mieściły się w dolnych stanach klasy M, lecz którym nie towarzyszyły koronalne wyrzuty masy. Z tego względu skutki rozbłysków ograniczyły się do kilkunastominutowych blackoutów fal radiowych HF na osłonecznionej półkuli podczas trwania rozbłysków, zaś na wydarzenia mogące zrodzić powtórkę sytuacji z 13-14 marca musimy na razie poczekać. Burza magnetyczna kategorii G2, która zaistniała w efekcie uderzenia w Ziemię CME z rozbłysku klasy C3.1 z 10 marca zanikła i sytuacja w naszym otoczeniu powoli powróciła do stanów spokojnej pogody kosmicznej. W najbliższym czasie możliwe są pojedyncze rozbłyski dolnych stanów klasy M w grupie 2965, jednak ruch obrotowy Słońca przeniósł ten obszar już w pobliże zachodniej krawędzi tarczy, zatem wpływ ewentualnej aktywności tego regionu będzie już dla nas bez większego znaczenia.
NIECO ROZBŁYSKÓW - grupa plam 2965 wyemitowała w ostatnim czasie kilka rozbłysków umiarkowanej siły, których maksima mieściły się w dolnych stanach klasy M, lecz którym nie towarzyszyły koronalne wyrzuty masy. Z tego względu skutki rozbłysków ograniczyły się do kilkunastominutowych blackoutów fal radiowych HF na osłonecznionej półkuli podczas trwania rozbłysków, zaś na wydarzenia mogące zrodzić powtórkę sytuacji z 13-14 marca musimy na razie poczekać. Burza magnetyczna kategorii G2, która zaistniała w efekcie uderzenia w Ziemię CME z rozbłysku klasy C3.1 z 10 marca zanikła i sytuacja w naszym otoczeniu powoli powróciła do stanów spokojnej pogody kosmicznej. W najbliższym czasie możliwe są pojedyncze rozbłyski dolnych stanów klasy M w grupie 2965, jednak ruch obrotowy Słońca przeniósł ten obszar już w pobliże zachodniej krawędzi tarczy, zatem wpływ ewentualnej aktywności tego regionu będzie już dla nas bez większego znaczenia.
12.03.22
CME DOTARŁO - kilkanaście godzin przed czasem koronalny wyrzut masy z rozbłysku klasy klasy C3.1 dotarł do Ziemi. Pierwsze cechy zmiany warunków wiatru słonecznego nie ukazują poważnego uderzenia CME, ale z biegiem czasu wykazują pewne optymistyczne odchylenia, na czele z rosnącym natężeniem pola magnetycznego wiatru, które wzrosło już do ponad 15nT i jego skierowania, które przybiera korzystne południowe odchylenie rzędu -10, -12nT mogące sprzyjać rozwojowi aktywności geomagnetycznej. Prędkość nie jest imponująca, po maksymalnym dotychczasowym skoku do około 550 km/sek. zmalała do utrzymującego się obecnie poziomu około 430-450 km/sek. Dość wysoka gęstość - wzrost z poniżej 10 do ponad 30, momentami około 40 protonów/cm3, może wspomóc powstawanie bardziej intensywnych zórz, o ile główne cechy wiatru- natężenie i kierunek pola magnetycznego pozostaną równie obiecujące jak dotychczas. Przynajmniej słaba burza magnetyczna kategorii G1 powinna być w zasięgu takiego CME w najbliższych kilku godzinach, chyba że warunki ulegną jeszcze silniejszemu poprawieniu.
11.03.22
GOTOWOŚĆ ZORZOWA - w noc z 13 na 14 marca spodziewane jest uderzenie koronalnego wyrzutu masy (CME) ze słabego rozbłysku klasy C3.1 z 10 marca. Rozbłysk trwał jednak prawie 12 godzin, co nie jest częstym zjawiskiem, a CME mu towarzyszące na zdjęciach z koronografów okazuje się bardzo wyraźnym i potencjalnie gęstym wyrzutem. SWPC sugeruje możliwość zaistnienia umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2. Pełne opracowanie na blogu.
07.03.22
BURZA G1 - napływ spodziewanego od pierwszych dni marca strumienia wiatru słonecznego wysokiej prędkości (CHHSS) wywołał minionej doby kilka epizodów ze słabą burzą magnetyczną kategorii G1, która uległa wygaszeniu. Co ciekawe - przyniosła kilka wystąpień zorzy polarnej nad umiarkowane szerokości geograficzne, m.in. północne Niemcy. Można zakładać z dużą dozą pewności, że tym samym i polskie nadbałtyckie lokalizacje mogły być w strefie widoczności zjawiska, jednak z uwagi na dominację zachmurzenia obserwacje mogły być uniemożliwione. Po kilkudziesięciu godzinach niewielkich zaburzeń sytuacja się uspokoiła. Z kolei na tarczy słonecznej mamy obecnie 4 grupy plam, wszystkie pozostają w uśpieniu.
GOTOWOŚĆ ZORZOWA - w noc z 13 na 14 marca spodziewane jest uderzenie koronalnego wyrzutu masy (CME) ze słabego rozbłysku klasy C3.1 z 10 marca. Rozbłysk trwał jednak prawie 12 godzin, co nie jest częstym zjawiskiem, a CME mu towarzyszące na zdjęciach z koronografów okazuje się bardzo wyraźnym i potencjalnie gęstym wyrzutem. SWPC sugeruje możliwość zaistnienia umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2. Pełne opracowanie na blogu.
07.03.22
BURZA G1 - napływ spodziewanego od pierwszych dni marca strumienia wiatru słonecznego wysokiej prędkości (CHHSS) wywołał minionej doby kilka epizodów ze słabą burzą magnetyczną kategorii G1, która uległa wygaszeniu. Co ciekawe - przyniosła kilka wystąpień zorzy polarnej nad umiarkowane szerokości geograficzne, m.in. północne Niemcy. Można zakładać z dużą dozą pewności, że tym samym i polskie nadbałtyckie lokalizacje mogły być w strefie widoczności zjawiska, jednak z uwagi na dominację zachmurzenia obserwacje mogły być uniemożliwione. Po kilkudziesięciu godzinach niewielkich zaburzeń sytuacja się uspokoiła. Z kolei na tarczy słonecznej mamy obecnie 4 grupy plam, wszystkie pozostają w uśpieniu.
01.03.22
DZIURA KORONALNA - w centrum tarczy słonecznej znajduje się obecnie dziura koronalna przecinająca równik. Strukturę tę dobrze możemy dostrzec na dzisiejszych zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów. Strumień wiatru słonecznego wysokiej prędkości (CHHSS) przez nią emitowany powinien dotrzeć do Ziemi 4 marca +/- 1 doba. O ile cechy wiatru w strumieniu okażą się korzystne, może nas czekać okres z burzowymi warunkami aktywności geomagnetycznej. Widoczne na tarczy grupy plam 2956, 2957 i 2958 pozostają na razie spokojne, ale mają skłonność do rozbudowy, czemu może później zacząć towarzyszyć zdolność emisji silniejszych rozbłysków. Na tę jednak chwilę zjawiska takie w ich obszarze nie powinny występować.
DZIURA KORONALNA - w centrum tarczy słonecznej znajduje się obecnie dziura koronalna przecinająca równik. Strukturę tę dobrze możemy dostrzec na dzisiejszych zdjęciach z SDO w długości fali 211 angstremów. Strumień wiatru słonecznego wysokiej prędkości (CHHSS) przez nią emitowany powinien dotrzeć do Ziemi 4 marca +/- 1 doba. O ile cechy wiatru w strumieniu okażą się korzystne, może nas czekać okres z burzowymi warunkami aktywności geomagnetycznej. Widoczne na tarczy grupy plam 2956, 2957 i 2958 pozostają na razie spokojne, ale mają skłonność do rozbudowy, czemu może później zacząć towarzyszyć zdolność emisji silniejszych rozbłysków. Na tę jednak chwilę zjawiska takie w ich obszarze nie powinny występować.
Archiwum: LIVE Solar Update (luty 2022)
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
Komentarze