LIVE LAUNCH BLOG - STS-132 - Start promu Atlantis

21:30 Misja STS-132 rozpoczęła się pomyślnie - prom kosmiczny Atlantis bezpiecznie dotarł na orbitę okołoziemską i w trzecim dniu misji przycumuje do stacji kosmicznej ISS. Cała misja STS-132  na żywo w telewizji NASA, na Astro-Blogu codzienne relacje z każdego dnia ostatniego lotu promu kosmicznego Atlantis. Nagraniem ze startu kończy się dzisiejsza druga główna część relacji na żywo, z pożegnalnego startu promu Atlantis ku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dziękuję wszystkim Czytelnikom, którzy przyłączyli się dziś do relacji.


Credit: NASA TV / DubhglasScott

21:20 Mija godzina misji STS-132

20:38 Za kilka chwil powtórki startu z wielu kamer w KSC

20:33 Pierwsze analizy i komentarze mówią o bardzo czystym i płynnym starcie promu Atlantis

20:28 T +8:47 "ET separation" - zbiornik zewnętrzny na paliwo ciekłe został odrzucony. Prom z załogą jest na niskiej orbicie okołoziemskiej. Najniebezpieczniejszy etap misji został zakończony. Prom kosmiczny Atlantis po raz ostatni bezpiecznie dociera na orbitę. Misja STS-132 właśnie się rozpoczęła!

20:28 T +8:31 MECO - Main engine cut off - silniki główne promu kosmicznego Atlantis zostały wyłączone

20:27 T +7:40 Trwa redukowanie mocy silników głównych, dzięki czemu w czasie ich wyłączenia (MECO) na prom nie będą działać przeciążenia większe od 3G

20:27 T +7:03 "Atlantis, single engine press 1-0-4" - dzięki nabranej prędkości wahadłowca, astronauci są już w stanie dotrzeć na orbitę nawet z tylko jednym pracującym silnikiem głównym 

 

20:26 T +6:31 "Atlantis, press to MECO" - załoga dostała komunikat o możliwości osiągnięcia niskiej orbity okołoziemskiej 

 

20:26 T +6:01 "Heads-up position" - Atlantis wykonuje obrót w celu lepszej komunikacji z systemem satelitów TDRS oraz w celu poprawnego odrzucenia zbiornika zewnętrznego ET na paliwo ciekłe Lot przebiega poprawnie. 

 

20:25 T +5:20 "Atlantis, press to ATO" - odtąd prom Atlantis jest w stanie dotrzeć na niską orbitę okołoziemską przy użyciu 2 z 3 silników głównych

20:23 T +4:00 "Atlantis, Negative return" - od tej pory Atlantis w razie awarii nie może wrócić do KSC

20:20 T +2:04 "SRB good separation" - rakiety SRB zostają odrzucone od promu Atlantis

 

20:20 T-0 AND LIFT OFF OF SPACE SHUTLE ATLANTIS!

PROM KOSMICZNY ATALNTIS STARTUJE Z MODUŁAMI ICC I MRM1 ROZPOCZYNAJĄC LOT DO MIĘDZYNARODOWEJ STACJI KOSMICZNEJ ISS! ATLANTIS OPUSZCZA WIEŻĘ STARTOWĄ - PO RAZ OSTATNI!

20:19 T -0:06 Zapłon silników głównych

20:19 T -0:08 GO FOR MAIN ENGINE START! Zgoda na zapłon silników głównych promu Atlantis

20:19 T -0:10 zapłon iskrowników!

20:19 T -0:16 and counting - uruchomienie wodnego systemu tłumiącego SSWS

20:19 T -0:20 and counting - rakiety SRB w pozycji gotowej do startu

20:19 T -0:31 and counting - komputer GLS przejmuje kontrolę nad wszystkimi funkcjami odliczania. Rozpoczyna się najbardziej emocjonująca sekwencja finałowego odliczania

20:19 T -1:00 and counting - do startu pozostała ostatnia minuta! Napięcie sięga zenitu - wahadłowiec Atlantis przechodzi w tryb zasilania wewnętrznego

20:18 T -2:00 and counting - wydany zostaje rozkaz zamknięcia osłon na hełamch astronautów. Komputer GLS rozpoczyna proces uszczelniania zbiornika zewnętrznego. 

T -2:30 and counting - beanie-cap zostaje odsunięty od szczytu zbiornika zewnętrznego ET na paliwo ciekłe

20:17 T -3:30 and counting - rozpoczynają się testy sterowności głównych silników promu kosmicznego

20:16 T -4:00 and counting - rozpoczyna sie proces gazowego przeczyszczania silników głównych promu kosmicznego

20:15 T -5:00 and counting - APU zostają uruchomione

20:14 T -6:15 and counting - nastąpiło wydanie rozkazu rozpoczęcia procedur przedstartowych systemów APU

20:13 T -7:30 and counting - ramię Access Arm zostaje odsunięte od promu kosmicznego Atlantis. Otwiera się 10-minutowe okienko startowe dla misji STS-132.

20:11 T -9 MINUTES AND COUNTING! Odliczanie zostało wznowione po raz ostatni - rozpoczyna się finałowa sekwencja startowa. Komputer GLS (Ground Launch Sequencer) przejmuje kontrolę nad odliczaniem.

20:08 Wszystkie systemy na "GO!" Kontrola startu promu kosmicznego LCC w Centrum Kosmicznym Kennedy'ego i Centrum Kontroli Lotów w Houston wydało jednomyślny komunikat "GO FOR LAUNCH!" Atlantis otrzymał zatem zgodę na swój ostatni start w pierwszym terminie! Czekamy więc ostatnie 10 minut na ostatni w historii start promu kosmicznego Atlantis. Misja STS-132 rozpocznie się o godzinie 20:20:09 polskiego czasu. Za moment wznowienie odliczania od stanu T -9 minutes i rozpoczęcie finałowej sekwencji startowej!

20:06 Rozpoczęło się finałowe głosowanie go/no go dla dzisiejszego startu - trzymajmy kciuki za pomyślną decyzję!

20:00 5 minut do finałowego głosowania go/no go...

19:57 Szanse ze względu na pogodę wzrosły do 90%!

19:50 Ostatnie chwile przed finałowym głosowaniem w sprawie startu. Pogoda jest nadal korzystna...

 Trzy główne silniki promu kosmicznego Atlantis. Credit: NASA TV / CNN

19:43 Trwa ostatnia przerwa w całym toku odliczania. Warto w tym miejscu wiedzieć jak przebiegnie dzisiejszy ostatni start promu kosmicznego Atlantis.

O godzinie 20:14:59 ramię pomocnicze promu kosmicznego (Access Arm) wraz z pomieszczeniem White Room zostanie odsunięte od włazu wahadłowca. Również w tym samym momencie otworzy się tzw. okienko startowe, czyli 10-minutowy okres, w którym start promu może zostać zrealizowany. O 20:15 nastąpi aktywowanie systemów APU. 4 sekundy później zakończy się uzupełnianie LO2 w zbiorniku zewnętrznym wahadłowca. O 20:16:04 rozpocznie się seria krótkich testów sterowności lotek na promie kosmicznym, pół minuty później nastąpią testy sterowności trzech głównych silników promu kosmicznego. Po stwierdzeniu ich poprawnego działania, zostaną one ustawione w pozycji adekwatnej do startu. O 20:18:09, na równo dwie minuty przed startem, astronauci w kabinie otrzymają rozkaz zamknięcia osłon na swoich hełmach. Wcześniej jednak, o 20:18:02 ciśnienie LH2 w zbiorniku ET osiągnie prawidłowe ciśnienie do startu - w tym samym czasie nastąpi odsunięcie "beanie-capa", ramienia od czubka zewnętrznego zbiornika na paliwo ciekłe. Na minutę i 15 sekund przed startem ( T -1:15) wodny system tłumiący zostanie uzbrojony i przygotowany do aktywacji. W 31 sekund przed startem rozpocznie się finałowe odliczanie - komputer GLS (Ground Launch Sequencer) przejmie kontrolę nad wszystkimi funkcjami promu kosmicznego. W czasie T -0:20 nastąpi moment, w którym ostatni raz można przerwać odliczanie bez konieczności abortu na 24 godziny. W tym czasie dysze rakiet wspomagających SRB zostaną  ustawione w pozycji gotowej do startu. Na 16 sekund przed startem nastąpi aktywacja wodnego systemu tłumiącego SSWS w celu wygłuszenia potężnego hałasu i drgań wytwarzanych przy uruchamianiu silników wahadłowca. O czasie T -10 sekund odpalone zostaną iskrowniki w celu spalenia wodoru, który mógłby się ewentualnie wytworzyć pod wahadłowcem w czasie tankowania zbiornika ET. W czasie T -6 sekund uruchomione zostaną 3 główne silniki Atlantisa (SSME), które po dwóch sekundach osiągną pełną moc ciągu. W T -0 nastąpi zapłon rakiet wspomagających SRB na paliwo stałe - w tym momencie, o 20:20:09 rozpocznie się ostatni w historii start promu kosmicznego Atlantis. Po odpaleniu dysz SRB nie będzie już odwrotu - rozpocznie się wznoszenie promu Atlantis.

9 sekund po starcie nad wznoszącym się wahadłowcem kontrolę przejmie MCC (Mission Control Center) w Houston. Po 34 sekundach lotu  rozpocznie się faza "max q" - Atlantis znajdzie się w strefie największych oporów aerodynamicznych powietrza. Wówczas nastąpi redukcja mocy silników do 72%. Do pełnej mocy ciągu silniki SSME powrócą po pierwszej minucie lotu. Wówczas o czasie T+1:10 zostanie wydany rozkaz "Go a throthle up" - ciąg silników zostanie zwiększony do 104% mocy. Następnie Atlantis rozpocznie się rozpędzać do pierwszej prędkości kosmicznej. O czasie T+2:00 nastąpi odrzucenie dwóch rakiet pomocniczych SRB, które spadną do Atlantyku i zostaną wyłowione w celu późniejszego wykorzystania. Od tego momentu Atlantis czerpać będzie moc z trzech głównych silników i zbiornika paliwa ET. O czasie T+4:00 nastąpi komunikat "Negative return" - oznaczający, iż prom nie będzie już w stanie powrócić do KSC w razie awarii. Wówczas użyte musiałoby być jedno z lądowisk awaryjnych. W czasie T+5:20 komunikat "Press to ATO" powiadomi astronautów, iż będą oni w stanie dotrzeć na orbitę, nawet gdyby jeden z trzech silników głównych przestał pracować. Równo 6 minut po odpaleniu SRB, prom Atlantis zmienia pozycję ("heads-up") w celu lepszej komunikacji z systemem satelitów TDRS, oraz aby lecieć "brzuchem do dołu" dzięki czemu po odrzuceniu zbiornika ET wahadłowiec będzie mógł poprawnie osiągnąć niską orbitę okołoziemską. W czasie T+6:31 załoga otrzyma komunikat "Press to MECO", który oznaczać będzie możliwość osiągnięcia oribty na jedynie dwóch silnikach głównych wahadłowca. 7 minut po starcie Houston wydaje komunikat załodze "Single engine press 104" - od tej pory astronauci będą w stanie dotrzeć na orbitę nawet w wypadku awarii dwóch silników SSME, przy pomocy jednego pracującego z mocą 104%. Krótko później ciąg SSME będzie systematycznie zmniejszany, aby w czasie MECO (main engine cut off - wyłączenie silników głównych) na prom nie działałyby przeciążenia większe niż 3G. W 8 minut 30 sekund po starcie nastąpi MECO - silniki główne Atlantisa zostaną wyłączone. Kilka sekund później dojdzie do separacji zewnętrznego zbiornika paliwa ET, który następnie ulegnie spaleniu w atmosferze ziemskiej. Załoga osiąga wówczas niską orbitę okołoziemska - start zakończony - załoga jest bezpieczna. Początek stanu nieważkości.
Taki oto scenariusz zakłada bezpieczne dotarcie na orbitę okołoziemską. Miejmy nadzieję, że do żadnych anomalii w czasie wznoszenia na orbitę nie dojdzie i powyższy scenariusz startu nie ulegnie nieoczekiwanym zmianom. Czekamy na finałowe głosowanie w sprawie dzisiejszego startu.

19:35 Kyle Herring, z Centrum Kontroli Lotów MCC w Houston poinformował przed momentem, jak przebiegać będzie start. W chwili obecnej nie ma przeciwwskazań w pozwoleniu na rozpoczęcie misji STS-132 w pierwotnym terminie.

19:25 T -9 minutes and holding. Rozpoczęła się ostatnia przerwa w odliczaniu w czasie której zostanie podjęta ostateczna decyzja w sprawie startu. Przerwa potrwa 45 minut.

19:18 U komentatora startu, George'a Dillera zagościła najważniejsza osoba dzisiejszego wieczoru - Mike Leinbach, dyrektor startu wahadłowca. Do do niego należeć będzie ostateczna decyzja, czy jest zgoda na rozpoczęcie misji. Jak poinformował Leinbach, pogoda jest bardzo dobra na przeprowadzenie startu. A wiec pozostaje nam czekać...

19:15 T -20 minutes and counting - odliczanie wznowione na 11 minut

19:05 T -20 minutes and holding - rozpoczęła się przedostatnia przerwa, która potrwa 10 minut

 

18:55 Testy szczelności zakończone pomyślnie. T -30 minutes and counting. Za 10 minut przedostatnia, 10-minutowa przerwa w odliczaniu

 

18:40 Następuje finałowy test szczelności. T -42 minutes and counting...

18:27 Wg oficjalnego zegara pozostała godzina do startu (nastąpią jeszcze dwie przerwy). Przygotowania postępują sprawnie, pogoda zezwala jak na razie na start.

18:18 Trwają testy szczelności

18:08 Właz promu Atlantis został zamknięty, następnie przewidziane są testy szczelności. 

17:56 W White Room trwają przygotowania do zamknięcia włazu Atlantisa

17:43 Rozpoczęły się testy łączności kokpitu i personelu kontroli lotów. Pogoda nadal daje 70% szans na pomyślne warunki w czasie okienka startowego.

17:35 Kabina niemal pełna. Close out Crew dokańcza przygotowania astronautów

17:31 Do wejścia na prom gotowy już Michael Good

17:25 Rozpoczęły się testy łączności astronautów z personelem kontroli lotów

17:24  W kabinie niemal pełna załoga misji STS-132

17:18 Do wejścia na pokład przygotowano Stephena Bowena

17:15 Zespół COC przygotowuje astronautów do startu, na pokład wszedł astronauta Reismann

 

17:10 Jako kolejni, na pokład wejdą specjaliści misji

 

17:08 Close out Crew przygotowuje pilota misji do lotu, już w kabinie

 17:04 Piers Sellers przygotowuje się do wejścia na pokład promu Atlantis

 17:01 Miejsca zajmuja kolejni astronauci

17:00 Dowódca zajął swoje miejsce na pokładzie Atlantisa

16:55 Zespół Close Out Crew przygotowuje załogę do wejścia na pokład promu Atlantis

16:50 Zespół Close Out Crew przygotuje za kilka chwil załogę do lotu... Astronauci wchodzą na LC-39A

16:47 Załoga dotarła na platformę startową LC-39A

16:33 Załoga wyruszyła na stanowisko startowe

16:30 Astronauci ubrani są już w skafandry ciśnieniowe, za moment rozpocznie się przewóz załogi specjalnym konwojem na stanowisko startowe. Pod platformę LC-39A załoga powinna dotrzeć około 17:00 polskiego czasu.

16:25 T -3 hours and counting! Odliczanie zostało wznowione.

16:19 FIT dokonuje kolejnych inspekcji pod wahadłowcem

16:10 Rozpoczęto przygotowywanie astronautów do startu - załoga jest już ubrana w kombinezony ciśnieniowe.

Część załogi misji STS-132. Credit: NASA TV

16:00 Astronauci są ubierani w skafandry ciśnieniowe.

15:45 Około 10 minut do jednej z finałowych konferencji na temat aktualnych warunków meteorologicznych nad KSC.

Atlantis gotowy do ostatniego startu. Credit: NASA TV

15:39 W NASA TV pjawił się kolejny gość, tym razem menedżer odpowiadający za ładunek misji STS-132, Rob Ashley.

Credit: NASA TV

15:33 FIT analizuje wszystkie elementy zestawu startowego w celu wykrycia wycieków paliwa lub potencjalnych uszkodzeń. Dotychczas nie stwierdzono żadnych problemów...

15:30 Zespół Closeout Crew przygotowuje się do przyjęcia załogi promu Atlantis (obecnie znajduje się on w White Room). Closeout Crew przygotowuje również kabinę na pokładzie wahadłowca, do zajęcia miejsc przez załogę...

 Closeout Crew w White Room - w tle widać właz do promu Atlantis. Credit: NASA TV

15:12 Trwa przerwa w odliczaniu, mamy stan T -3 hours and holding. Do wznowienia odliczania pozostała godzina i 12 minut...

15:06 FIT (Final Inspection Team) dokonuje cały czas inspekcji na platformie startowej przed startem Atlantisa.  Zespół OCC (Orbiter Closeout Crew) przygotowuje się w pomieszczeniu White Room, na przybycie astronautów.

W KSC coraz więcej widzów oczekuje na start... Credit: NASA TV

 Inspekcje zespołu FIT na stanowisku startowym. Credit: NASA TV

15:00 Rozpoczęła się właśnie relacja na żywo w NASA TV.

Transmisję w NASA TV relacjonuje zasłużony komentator NASA, George Diller. Creidt: NASA TV

14:55 W ramach ostatniej wyprawy promu kosmicznego Atlantis, która potrwać ma 12 dni, zaplanowane są trzy spacery kosmiczne. Pierwszy z nich, EVA-1 odbyć się ma w czasie 3. dnia misji. Zrealizują go astronauci Reismann i Bowen. Drugie wyjście poza pokład ISS zaplanowane jest na 5. dzień lotu, w którym to wezmą udział astronauci Bowen i Good. Ostatni spacer kosmiczny tej misji, jak i ostatni realizowany w czasie wyprawy promu Atlantis w historii odbyć się ma 7. dnia misji. Wezmą w nim udział astronauci Reismann i Good.

Sześcioosobowa załoga Atlantisa znajdować się będzie na poszczególnych miejscach we wahadłowcu:

* w kabinie promu Atlantis:
- 1 - Kenneth Ham,
- 2 - Dominic Antonelli,
- 3 - Michael Good,
- 4 - Piers Sellers,

* na dolnym pokładzie (middeck):
- 5 - Stephen Bowen,
- 6 - Garret Reismann

Credit: NASA

14:50 Misja STS-132, która ma się dziś rozpocząć będzie 34. misją programu STS do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Atlantis do stacji kosmicznej ISS poleci po raz 11. Dla tego promu będzie to 32 i ostatni lot w kosmos.
Lot STS-132 jest już trzecim lotem programu promów kosmicznych realizowanym przez Państwową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej NASA w tym roku, z pięciu zaplanowanych. Po zrealizowaniu 11-dniowej misji STS-132, wahadłowiec Atlantis przejdzie na zasłużoną emeryturę, po 25 latach eksploatacji.
Pierwsza misją jaką zrealizował, nosiła oznaczenie STS-51J. Jej start odbył się z Centrum Kosmicznego Kennedy'ego KSC na Florydzie, w dniu 3 października 1985 roku, lądowanie 4 dni później w Bazie Sił Powietrznych Edwards w Kalifornii.
Ostatni lot Atlantis realizował w listopadzie 2009 roku (STS-129). Ważną wyprawą dla tego orbitera była misja STS-125, realizowana w maju 2009 roku, której celem była naprawa Kosmicznego Teleskopu Hubble'a.
Dzisiejsza misja STS-132, która powinna się rozpocząć za 6 i pół godziny jest ostatnią zaplanowaną misją dla promu Atlantis, a w jej skład wejdzie 6 astronautów - wszyscy mężczyźni. Skład załogi STS-132 to:

- Kenneth Ham - dowódca (CDR) - będzie to jedo drugi lot na orbitę. Poprzednio wziął on udział w misji STS-124 Discovery,
- Dominic Antonelli - pilot promu (PLT) - będzie to jego drugi lot - poprzedni zrealizował na pokładzie promu Discovery w misji STS-119
- Michael Good - specjalista misji nr 1 (MS1) - drugi lot - pierwszym była misja STS-125
- Piers Sellers - specjalista misji nr 2 (MS2) - będzie to już dla niego trzeci lot. Wcześniej brał udział w wyprawach STS-112 Atlantis oraz STS-121/RTF-2 Discovery
- Stephen Bowen - specjalista misji nr 3 (MS3) - drugi lot - poprzedni leciał na ISS na pokładzie Endeavoura w misji STS-126,
- Garret Reismann - specjalista misji nr 4 (MS4) - drugi lot. Jego pierwsza kosmiczną wyprawą była misja STS-123 Endeavour, powrócił on jednak na Ziemię w misji STS-124 Discovery, po pobycie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

14:45 Ponownie witam wszystkich Czytelników na specjalnym blogu NA ŻYWO ze startu promu kosmicznego Atlantis w misji STS-132. Próba wystrzelenia wahadłowca zaplanowana jest na godzinę 20:20:09 polskiego czasu. W chwili obecnej zespół Final Inspection Team dokonuje inspekcji na LC-39A, po operacji tankowania zbiornika ET. Początek transmisji live w telewizji NASA o godzinie 15:00.
Dzisiejszy start promu Atlantis jest ostatnim zaplanowanym lotem dla tego wahadłowca, czeka nas więc historyczne wydarzenie. Niniejszym rozpoczyna się specjalna - główna relacja na żywo z odliczania do startu promu kosmicznego Atlantis w misji STS-132! Aktualne informacje co kilka chwil na Live-Blogu. Zachęcam do przyłączenia się w śledzeniu transmisji telewizji NASA oraz do pozostania na witrynie;)