NIEBO NAD NAMI (1): Stale piękniejąca Wenus

Rozpoczynamy Nowy - 2012 Rok. Choć nie ma on już wydźwięku astronomicznego jak zakończony kilkanaście godzin temu Rok Jana Heweliusza, to nie można rzec, że będzie to rok mniej astronomiczny. Wręcz przeciwnie - w ciągu najbliższych 12 miesięcy nad naszymi głowami będą działy się dosłownie nieziemskie spektakle! Nie wszystkie jednak nastąpią już w styczniu, dlatego na razie skupmy się na atrakcjach rozpoczynającego się właśnie miesiąca.


Styczeń to miesiąc nocy wciąż bliskich tym najdłuższym, jakie mieliśmy w ostatniej dekadzie grudnia. Czasu na obserwacje nieba gwiaździstego mamy pod dostatkiem choć dni od pewnego czasu już się wydłużają. I tak, w Nowy Rok Słońce wschodzi (dane dla Pomorza) dopiero o godz. 08:04, by zajść już o godz. 15:31. 31 stycznia pora wschodu przesuwa się do godz. 07:36, a zachodu do 16:22. Wysokość Słońca nad horyzontem podczas górowania wzrasta z 13 do 18 stopni kątowych.

Bezksiężycowe noce czekają na nas w drugiej połowie miesiąca. W Nowy Rok nasz satelita znajdzie się dokładnie w I kwadrze. Pierwsza tegoroczna pełnia nastąpi 9 stycznia, a III kwadra 16 stycznia. W nowiu Księżyc znajdzie się w dniu 23 stycznia i ponownie już w I kwadrze 31 stycznia.

Widoczność planet w styczniu

MERKURY - planetę możemy próbować dostrzec bardzo nisko nad południowo-wschodnim horyzontem tylko w kilku pierwszych porankach tego roku. Już 5 stycznia Merkury wschodzi na tyle krótko przed Słońcem, że odpowiednią wysokość osiągnie on dopiero po wschodzie Dziennej Gwiazdy.
WENUS - pierwszy miesiąc tego roku będzie bardzo dobrym czasem na obserwacje Gwiazdy Wieczornej. Trwająca od ostatnich dni listopada 2011 roku wieczorna widoczność stale się poprawia. Pierwszego tegorocznego wieczoru w momencie zachodu Słońca Wenus świecić będzie z jasnością -3,9 mag na wysokości 19 stopni kątowych i zajdzie dopiero ok. godz.19:00. 31 stycznia w momencie zachodu Słońca wysokość planety wzrasta do 27 stopni kątowych, a pora jej zachodu przesuwa się do kilku minut po godz. 20:00.
MARS - warunki widoczności wciąż się poprawią. Planeta zauważalnie zmierza do marcowej opozycji, jaka występuje co ponad dwa lata, ale warunki obserwacyjne jeszcze zdążą się poprawić do jej wystąpienia w tym roku. Na początku miesiąca Mars wschodzi kilkanaście minut przed godz. 22:00 i góruje ok. godz. 04:30 na wysokości ponad 40 stopni kątowych. Planeta przebywa na granicy gwiazdozbiorów Lwa i Panny, pod koniec stycznia wkroczy w rejon tego drugiego. 31 stycznia planeta wschodzi krótko po godz. 20:00 i góruje ok. 02:30. Rozmiar tarczki planety wynosi w styczniu 12 sekund kątowych.
JOWISZ - w porównaniu do poprzedniego miesiąca, warunki widoczności nie wiele się zmieniają. Jowisza możemy obserwować przez cały miesiąc przez pierwszą część nocy. Planeta góruje około godz. 19:00 osiągając wysokość 47 stopni kątowych. Od 1 do 31 stycznia rozmiar kątowy tarczy planety maleje z 43 do 39 sekund kątowych, a jasność z -2,4 do -2,2 mag. Obiekt jak zwykle możemy odnaleźć w rejonie gwiazdozbioru Barana.
SATURN - podobnie jak w przypadku Marsa, także i tu wciąż poprawia się widoczność szóstej z planet naszego Układu Słonecznego. W pierwszą noc tego roku Saturn wschodzi około godz. 01:30 i góruje 5 godzin później na wysokości 27 stopni kątowych. Obiekt odnajdziemy w gwiazdozbiorze Panny, nieopodal jej najjaśniejszej gwiazdy, Spiki. Od 1 do 31 stycznia rozmiar tarczy planety rośnie od 16 do 17 sekund kątowych (z 39 do 41 sekund z uwzględnieniem pierścieni ją otaczających).
URAN - planetę możemy obserwować w pierwszej połowie nocy. Uran przebywający w gwiazdozbiorze Ryb góruje już ok. godz. 17:00 na wysokości 34 stopni, jego jasność wynosi 5,8 mag, znajduje się więc na granicy dostrzegalności gołym okiem w dobrym miejscu obserwacyjnym.
NEPTUN - planetę teoretycznie możemy odnaleźć tylko w pierwszej dekadzie miesiąca, dość nisko nad południowo-zachodnim horyzontem, w gwiazdozbiorze Wodnika. Już po 10 stycznia warunki bardzo szybko będą się pogarszać i planeta zacznie niknąć na tle jasnej zorzy wieczornej po zachodzie Słońca. W styczniu jasność Neptuna wynosi niemal 8 mag, do jego dostrzeżenia lornetka stanowi więc sprzętowe minimum.

Ważniejsze zjawiska astronomiczne przypadające w styczniu,
widoczne z terenów Polski

- 02.01 - koniunkcja Księżyca z Jowiszem - zjawisko możliwe do obserwacji przez całą noc z 2 na 3 stycznia. Najlepsza widoczność około godz. 21:00 - wówczas dystans dzielący oba obiekty będzie najmniejszy i wyniesie około 4 stopnie kątowe.
- 04.01 - maksimum roju Kwadrantydów- pierwszy i już niezwykle aktywny rój meteorów w kalendarzowym roku. Tegoroczne prognozy informują o wskaźniku ZHR do 120 zjawisk. Ze względu na niedaleki od pierwszej w tym roku pełni Księżyc, warunki obserwacyjne będą niekorzystne. Do obserwacji roju najlepiej wybrać się w miejsce niezabudowane i niezaświetlone. Radiant roju odnajdziemy w pobliżu gwiazdozbioru Smoka, a pomiędzy Herkulesem i Wolarzem.
- 08.01 - pierwsza tegoroczna pełnia Księżyca.
- 16.01 - zbliżenie Księżyca do Spiki - nasz satelita będący w III kwadrze znajdzie się niemal w jednej linii ze Spicą i świecącym 6 stopni dalej Saturnem. Dystans pomiędzy Spicą, a Księżycem wyniesie około 2 stopni. Zjawisko widoczne na niebie porannym.
- 26.01 - Księżyc w pobliżu Wenus - zjawisko widoczne dobrze po godz. 17:00 na niebie zachodnim. Księżyc będący trzy doby po nowiu zbliży się do Gwiazdy Wieczornej na odległość 5 stopni kątowych. Do godz. 19:15 panować będzie dobra widoczność zjawiska, później oba obiekty będą już zbyt blisko horyzontu. O godz. 17:00 Księżyc świecić będzie na wysokości 26, a Wenus 22 stopni kątowych, mogą więc zaistnieć dobre warunki obserwacyjne światła popielatego.
- 30.01 - koniunkcja Księżyca z Jowiszem - po niecałej miesięcznej przerwie Srebrny Glob ponownie zbliży się do największej z planet na odległość 4 stopni kątowych. Najlepsza widoczność zjawiska od godz. 17:00.








Komentarze