Rozbłysk klasy X1.1 (19.10.14) i zachęta do obserwacji - obszar 2192 widoczny gołym okiem

Co było do przewidzenia, potężna grupa plam 2192 widoczna na tarczy od dwóch dni, wyemitowała w niedzielny poranek silny rozbłysk słoneczny klasy X1.1 będący pierwszym tej siły zjawiskiem po ziemskiej stronie Słońca od 10 września. Obszar aktywny produkujący to i serię poprzednich zjawisk, jest dostrzegalny bez użycia sprzętu optycznego.

Maksimum rozłysku klasy X1.1 w długości
fali 131 angstremów. (SDO)
Do zjawiska doszło o godz. 07:03 CEST. W skali emisji rentgenowskiej rozbłysk osiągnął maksimum w klasie X1.1 będąc siódmym pod względem energii zjawiskiem tego roku (TOP-10). Rozbłysk na osłonecznionej części Ziemi (głównie Azja i Australia) wywołał kilkunastominutowe blackouty fal radiowych wysokich częstotliwości poziomu R3. Z uwagi na dużą rozpiętość czasową (koniec zjawiska nastąpił dopiero o godz. 07:48 CEST, jest niewykluczone, że doszło do uwolnienia koronalnego wyrzutu masy (CME). Póki co (stan na godz. 14:10 CEST), z SOHO nie zostały jeszcze przesłane kompletne zdjęcia z dzisiejszego poranka - kiedy dane zostaną udostępnione, wpis zaktualizuję o potwierdzenie lub wykluczenie zaistnienia CME. Nawet jeśli jednak do wyrzutu doszło, z powodu położenia obszaru 2192 przy krawędzi tarczy, są nikłe szanse na choćby częściowe skierowanie CME ku Ziemi. Na korzystne położenie grupy 2192 na tarczy musimy poczekać do połowy nowego tygodnia, wówczas ruch obrotowy Słońca przyniesie ten obszar w rejony bliższe centrum tarczy i lepsze skierowanie na Ziemię. Wyjątkowo daję Wam tekst bez kompletu danych o rozbłysku, ale mam ku temu powody - raz, że - patrz tytuł kolejnego akapitu i dwa - mamy dziś dużo rozpogodzeń i może jeszcze dzisiaj niektórzy z Was się na to załapią.

Update 22:15 CEST: Komplet danych z koronografów SOHO wskazuje jednoznacznie, że do wyrzutu koronalnego nie doszło. Przy niekorzystnym jeszcze położeniu obszaru 2192 względem Ziemi nie jest to zatem dla nas duża strata.

Update 20.10 / 12:40 CEST: Nagranie ewolucji obszaru aktywnego 2192 z sondy SDO: LINK.

AR2192 dostrzegalny bez optyki

Już jakiś czas temu w bieżącym komentarzu na podstronie Solar Update informowałem o "potworze" wstępującym na tarczę i zmianach w aktywności słonecznej jakie może on przynieść. Obszar aktywny 2192 jest kolejnym w tym cyklu słonecznym regionem, który ze względu na imponujące rozmiary, jest dostrzegalny gołym okiem bez użycia sprzętu optycznego. Do jego ujrzenia poza pogodnym niebem wystarczy sama folia słoneczna ND-5. Przed kilkudziesięcioma minutami dokonałem obserwacji z użyciem lornetki 10x50 zaopatrzonej we wspomniany filtr i zwykłego aparatu kompaktowego - zachęcam do przyjrzenia się Słonku na własne oczy. Niesamowite, że w zaledwie dwie doby po wstąpieniu na tarczę, obszar ten jest już dostrzegalny przez sam filtr - w większości przypadków potrzeba zwykle korzystniejszego położenia danej grupy plam na tarczy bliżej jej centrum, aby obserwator mógł ją dostrzec bez użycia optyki - tym razem już teraz, kiedy obszar 2192 znajduje się jeszcze blisko krawędzi, jego dostrzeżenie jest przez sam filtr możliwe. Lornetka bardzo dobrze już ukazuje tę grupę, z doskonale uwypukloną plamą centralną i strefami półcienia otaczającymi główne plamy w grupie. Dobrze uwidacznia się też plama typu delta, czyniąca grupę 2192 zdolną do produkowania silnych rozbłysków klasy X w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Cała grupa liczy ponad 50 plam! Także obszar 2187 jest dostrzegalny przez lornetkę, ale dla gołego oka stanowi on zbyt małe rozmiary. Z kolei nawet zwykły kompakt "odziany" w filtr ND-5 na niedużym 10-krotnym powiększeniu optycznym dobrze rejestruje dwie wspomniane grupy, nie trudno więc sobie wyobrazić, jakich widoków dostarczą w najbliższych kilkunastu dniach lornetki czy teleskopy. Poniżej efekt szybkiego strzału z kompaktu w kierunku Słońca tuż przed dzisiejszym południem.

Słońce ustrzelone na szybko ze zwykłego kompaktu SONY DSC-H20 na 10-krotnym powiększeniu optycznym.
Eksp. 1/1600 sek., F3.5 + filtr ND-5
To już niestety nie moje, ale z SDO - zbliżenie na obszar 2192 w świetle białym w wersji zwykłej i koloryzowanej.
(SDO)

W kolejnych dniach obserwujmy Słońce tak często jak tylko się da - rzadko mamy do czynienia z obszarami aktywnymi na tyle rozbudowanymi, by ich dostrzeżenie było możliwe przez sam filtr, bez lornetki czy teleskopu, dlatego zawsze przy takiej okazji zawsze gorąco Was do tego zachęcam. Przez następny tydzień, gdy ruch obrotowy Słońca będzie przynosić obszar 2192 coraz bliżej tarczy, będzie poprawiał się komfort obserwacji, jak i szansa na to, by emitowane przez ten obszar rozbłyski i wyrzuty koronalne, uwalniane były w naszym kierunku. Już teraz mamy niesamowitą atrakcję w postaci tak rozbudowanej powierzchniowo grupy plam, zatem trzymajmy kciuki by podczas jej wędrówki przez centrum tarczy, emitowała ona silne rozbłyski i wyrzuty koronalne dla podwyższenia szans na rozległe zorze polarne - zwłaszcza, że podczas jej najkorzystniejszego skierowania na Ziemię (23-27 października) Księżyc nie będzie rozświetlał nieba tak, jak podczas burzy magnetycznej kategorii G3 z 12 września.

Pamiętajmy też, zwłaszcza osoby początkujące o zachowaniu bezpieczeństwa obserwacji - jak ich dokonywać wspomniałem kiedyś w tym tekście.

Autorski komentarz do bieżącej aktywności słonecznej można śledzić w zakładce Solar Update.
Warunki aktywności słonecznej i zórz polarnych na żywo wraz z objaśnieniami w zakładce Pogoda kosmiczna.

Bądź na bieżąco ze zjawiskami astronomicznymi i zapleczem amatora astronomii - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku.

Komentarze

  1. Potwierdzam. Pięknie prezentowała się dziś rano grupa 2192 w skyluxie przy 70x, gołym okiem widoczna jako kropka przy krawędzi, prawie tak wyraźna jak Wenus podczas tranzytu. Najbliższy tydzień będzie obfitować w obserwacje słoneczne. Oby pogoda dopisywała tak jak dzisiaj w całym kraju.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No, w 70-ciu razach i 70 mm jakie daje Skylux to już w ogóle musiało być coś! Ja póki co zadowoliłem się 10-krotnym powiększeniem jakie dała lornetka. O ile grupa 2192 nie zacznie zanikać, to w kolejnych dniach ta "kropka" widziana gołym okiem będzie coraz wyraźniejsza, na razie patrzymy na nią pod niezbyt korzystnym jeszcze kątem. Ale już ją widać, dobry zwiastun :-)

      Usuń
  2. Dzisiaj wziąłem sobie zdjęcie rentgenowskie i lornetkę z przybliżeniem 20x50. Pierwszy raz zobaczyłem grupę plam gołym okiem, nie powiem bardzo ekscytujący widoki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To prawda, można poczuć dreszczyk emocji! Za kilkanaście/dziesiąt minut nowy tekst odnośnie obszaru 2192 bo jest trochę spraw wartych opisania. Tylko go trochę dopieszczę jeszcze... :-)

      Usuń

Prześlij komentarz

Zainteresował Ciebie wpis? Masz własne spostrzeżenia? Chcesz dołączyć do dyskusji lub rozpocząć nową? Śmiało! :-)
Jak możesz zostawić komentarz? - Instrukcja
Pamiętaj o Polityce komentarzy

W komentarzach możesz stosować podstawowe tagi HTML w znacznikach <> jak b, i, a href="link"