Widoczność ISS (czerwiec - lipiec 2024): przeloty w białe noce (2/2)

Rozpoczynamy drugi i jednocześnie ostatni okres widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach sezonu białych nocy. Gdy wchodzimy w pierwszy z takich okresów w kwietniu lub z początkiem maja wiemy zawsze, że wiosna staje się coraz bardziej zaawansowana, a przed nami najdłuższe dni, najkrótsze noce i coraz piękniejsze pogodowo tygodnie poprzedzające lato. Kiedy zaś wstępujemy w drugi okres przelotów ISS w białe noce nastroje nadal mogą nam dopisywać, choć nie da się ukryć, że są nieco odmienne - wiemy już wtedy, że przesilenie letnie za nami, dzień znów zaczyna się skracać, a klepsydra odmierzająca drugą połowę roku do przesilenia zimowego już przesypuje piach w tym na ogół mniej lubianym kierunku. Jednym zdaniem - przed nami ostatnia na kolejnych 10 miesięcy okazja by czerpać przyjemność z przelotów ISS w wydaniu najbardziej widowiskowym i rozbudowanym lepiej, niż jakikolwiek inny okres widoczności w ramach nocy astronomicznych. Co to za różnice i skąd one wynikają?

Podczas, gdy normalnie ISS powracając do widoczności porannej czy wieczornej nad Polską podziwiać możemy każdego dnia przez około 2 tygodnie, tak teraz wchodzimy w okres widoczności, który potrwa od 28 czerwca do aż 25 lipca. Niemal miesiąc nieprzerwanej widoczności, podobnie jak inne niżej opisane odmienne cechy tych przelotów, zawdzięczać będziemy właśnie okresowi białych nocy i braku nad Polską stanu nocy astronomicznej. Na ten czterotygodniowy okres dostrzegalności ISS z naszego kraju złoży się nie jak to zwykle bywa 20-25, ale około 60 okazji na ujrzenie Stacji.

To prawdziwa kumulacja przelotów i zwiększenie ich liczby o ponad 140% względem normalnych okresów, które przełoży się na znaczne dobowe zwiększenie częstotliwości widoczności ISS. Tym razem będziemy ją widzieć nie dwukrotnie, ale często aż czterokrotnie, a niekiedy nawet pięciokrotnie każdej doby. Wreszcie - niemal od razu zaczniemy od efektownych i jasnych przelotów, które w połowie tego okresu widoczności staną się najbardziej widowiskowymi w ciągu całego roku, przynosząc maksymalny blask Międzynarodowej Stacji Kosmicznej jaki możemy ujrzeć, do około -4,0 mag.

Właśnie z tego powodu, w każdym roku dwa okresy widoczności ISS stają się dla obserwatorów sztucznych obiektów szczególnie cenne i uwielbiane - te podczas sezonu białych nocy. Pierwszy taki okres już za nami, teraz wchodzimy w drugi i ostatni - na powtórkę takich okoliczności znów przyjdzie nam poczekać do drugiej połowy przyszłorocznej wiosny. Skąd tak odmienne cechy tych dwóch okresów widoczności?

Te okoliczności sprawiające, że okresy widoczności ISS w sezonie białych nocy są często tak wyczekiwane przez miłośników obserwacji sztucznych satelitów zawdzięczamy praktycznie nieustannie bliskiej obecności Słońca pod horyzontem - nawet w najgłębszym jego zanurzeniu, gdy już nie przekracza ono 18 stopni (zatem stan nocy astronomicznej nie zachodzi) z północnego horyzontu w tygodniach najbardziej okalających przesilenie letnie ➨ nie przestaje znikać złota łuna świadcząca o ciągłym towarzystwie Dziennej Gwiazdy wobec naszych szerokości geograficznych (zjawisko to widoczne jest głównie z pasa północnych województw, ale skutki tego stanu odczuwa w pewnym momencie nawet południowa Polska). To z kolei sprawia, że ISS znacznie częściej znajduje się w promieniach słonecznych przelatując nad Polską, będąc także pełniej z naszego punktu widzenia przez Słońce oświetlaną.

Ten pierwszy skutek sprawia, że częstotliwość widocznych przelotów zauważalnie wzrasta, choć sama ich faktyczna liczba pozostaje taka sama, bo parametry orbity ISS czy jej prędkość nie ulegają tutaj zmianie (tyle, że normalnie  przy nocach astronomicznych większość tych okazji nam umyka, bo stacja znajduje się już w strefie nocy orbitalnej i widzieć ją możemy tylko do 2-3 godzin po zachodzie lub od 2-3 godzin przed wschodem). Ten drugi skutek z kolei sprawia, że znaczna większość przelotów staje się najjaśniejsza w całym roku. Znowu - nieustanna bliskość Słońca pod horyzontem przekłada się na dłuższy czas widoczności ISS w każdym przelocie - często Stacja nie wchodzi w ogóle w noc orbitalną będąc już nad wschodnim horyzontem, co powoduje, że faktyczne czasy widoczności bywają dłuższe od wyszczególnionych w poniższym zestawieniu, a samą ISS można śledzić praktycznie po sam horyzont, jeśli aura na to pozwala.

Ten okres widoczności ISS wiąże się jeszcze z jedną zmianą. Jak już wspominałem, stacja kosmiczna jest w białe noce oświetlania podczas znacznie większej liczby swoich przelotów nad Polską, w tygodniach najbliższych przesileniu letniemu właściwie podczas każdorazowej obecności nad naszym krajem, co objawia się najszerszym jaki tylko może wystąpić zakresem godzin poszczególnych przelotów - od pierwszych godzin po skryciu się Słońca pod horyzont po ostatnie etapy świtu. W kalendarzu ten proces wygląda odwrotnie. Początkowo dominują godziny poranne, jako że strefa widocznych przelotów, rozpatrując to globalnie, zawsze przesuwa się ze wschodu na zachód; im bliżej przesilenia letniego tym bardziej godziny obserwacji przelotów zaczynają się mieszać - wieczorne z porannymi plus takimi nawet w środku nocy (bo i wtedy Słońce jest niedaleko pod horyzontem), by w końcu dominujące stały się godziny wieczorne zwiastujące finał takiego okresu widoczności.

Jak zwykle przypomnę, zwłaszcza dla osób stawiających pierwsze kroki w tym temacie:

➪ podczas pierwszych w tym okresie przelotów występujących o godzinach porannych ISS przeważnie zaczyna się ukazywać dopiero na niebie wschodnim lub południowym (przemieszczając się niezmiennie na wschód) i z każdą chwilą przelotu zmniejszając elewację i pozostając w zasięgu nawet po sam wschodni bądź południowo-wschodni horyzont - jako, że w tych przelotach widzieć ją będziemy podczas wchodzenia w strefę dnia orbitalnego nie będzie ona gasnąć nad wschodem tak jak podczas przelotów wieczornych;

➪ z kolei podczas przelotów dostrzegalnych podczas widoczności "mieszanej" w połowie nocy jak i przelotów wieczornych wypatrywanie ISS rozpoczynamy tradycyjnie od nieba zachodniego lub południowo-zachodniego, na którym ISS zacznie się ukazywać nabierając z każdą chwilą jasności i wysokości nad horyzontem;

➪ zaś podczas przelotów wieczornych ISS wlatując nad Polskę znajduje się już w strefie dnia orbitalnego przebywając w zasięgu promieni słonecznych, zatem przy bezchmurnej pogodzie i dobrej przejrzystości powietrza może się ona uwidaczniać przy niższych od 10 stopni elewacjach nad zachodnim horyzontem (zatem nieco szybciej od podanych niżej czasów), ale z uwagi na niską wówczas jeszcze jasność, na ogół słabszą przejrzystość atmosfery i znikomą prędkość kątową względem obserwatora jej ujrzenie bywa w takich chwilach zdecydowanie trudniejsze.

Posiadacze telefonów z Androidem mogą się wspomóc w obserwacjach recenzowanymi dawniej na blogu aplikacjami ➨ ISS Detector tudzież bardziej rozbudowanym ➨ Heavens Above. Poniżej orientacyjny harmonogram dostrzegalnych przelotów z Pomorza; wszystkie godziny podane są według strefy CEST (czas środkowoeuropejski letni) obowiązujący aktualnie w Polsce.

Przeloty ISS widoczne z Polski: czerwiec - lipiec 2024

Możesz przejść od razu do:
- Tydzień 1 (28.06-04.07.2024),
- Tydzień 2 (05.07-11.07.2024),
- Tydzień 3 (12.07-18.07.2024),
- Tydzień 4 (19.07-25.07.2024).

Tydzień 1 (28.06-04.07.2024)

28.cze -1,9 mag.

Początek - 03:02:22 10° SSW

Górowanie - 03:04:43 18° SSE

Wejście w cień / koniec - 03:07:05 10° ESE

29.cze -1,6 mag.

Początek - 02:15:31 11° SSE

Górowanie - 02:16:43 13° SE

Wejście w cień / koniec - 02:18:23 10° ESE

30.cze -2,7 mag.

Początek - 03:01:43 10° SW

Górowanie - 03:04:41 30° SSE

Wejście w cień / koniec - 03:07:39 10° E

01.lip -2,4 mag.

Początek - 02:14:54 16° SSW

Górowanie - 02:16:33 23° SSE

Wejście w cień / koniec - 02:18:16 10° E

02.lip -2,1 mag.

Początek - 01:27:02 17° SSE

Górowanie - 01:28:24 17° SSE

Wejście w cień / koniec - 01:30:42 10° ESE

02.lip -3,3 mag.

Początek - 03:00:26 10° WSW

Górowanie - 03:04:36 43° SSE

Wejście w cień / koniec - 03:07:49 10° E

03.lip -1,5 mag.

Początek - 00:40:05 12° SE

Górowanie - 00:41:05 12° SE

Wejście w cień / koniec - 00:41:49 10° ESE

03.lip -3,1 mag.

Początek - 02:13:58 15° SW

Górowanie - 02:16:21 36° SSE

Wejście w cień / koniec - 02:18:28 10° E

04.lip -2,8 mag.

Początek - 01:26:54 22° SSW

Górowanie - 01:28:06 29° SSE

Wejście w cień / koniec - 01:30:02 10° E

04.lip -3,6 mag.

Początek - 03:00:15 10° WSW

Górowanie - 03:04:29 53° S

Wejście w cień / koniec - 03:06:46 10° E

Tydzień 2 (05.07-11.07.2024)

05.lip -2,5 mag.

Początek - 00:41 :42 22° SSE

Górowanie - 00:41:50 22° SSE

Wejście w cień / koniec - 00:44:30 10° E

05.lip -3,6 mag.

Początek - 02:15:55 10° WSW

Górowanie - 02:18:09 49° S

Wejście w cień / koniec - 02:21:23 10° E

05.lip -2 mag.

Początek - 23:54:18 16° SE

Górowanie - 23:54:18 16° SE

Wejście w cień / koniec - 23:56:49 10° ESE

06.lip -3,4 mag.

Początek - 01:27:07 13° SW

Górowanie - 01:30:47 42° SSE

Wejście w cień / koniec - 01:33:58 10° E

06.lip -3,6 mag.

Początek - 03:03:46 10° W

Górowanie - 03:06:16 51° S

Wejście w cień / koniec - 03:10:31 10° ESE

06.lip -1,5 mag.

Początek - 23:07:40 11° ESE

Górowanie - 23:07:40 11° ESE

Wejście w cień / koniec - 23:08:43 10° ESE

07.lip -3,2 mag.

Początek - 00:40:15 17° SW

Górowanie - 00:42:24 35° SSE

Wejście w cień / koniec - 00:45:29 10° E

07.lip -3,7 mag.

Początek - 02:15:36 10° WSW

Górowanie - 02:19:51 53° S

Wejście w cień / koniec - 02:22:07 10° ESE

07.lip -2,9 mag.

Początek - 23:51:08 10° SW

Górowanie - 23:54:01 28° SSE

Wejście w cień / koniec - 23:57:55 10° E

08.lip -3,7 mag.

Początek - 01:27:09 10° WSW

Górowanie - 01:31:23 52° S

Wejście w cień / koniec - 01:34:40 10° E

08.lip -3,3 mag.

Początek - 03:04:43 10° W

Górowanie - 03:07:52 40° SSW

Wejście w cień / koniec - 03:10:02 10° SE

08.lip -2,5 mag.

Początek - 23:03:02 10° SSW

Górowanie - 23:06:38 21° SSE

Wejście w cień / koniec - 23:09:15 10° E

09.lip -3,6 mag.

Początek - 00:39:42 10° WSW

Górowanie - 00:43:56 48° S

Wejście w cień / koniec - 00:46:09 10° E

09.lip -3,6 mag.

Początek - 02:16:12 10° W

Górowanie - 02:19:25 47° S

Wejście w cień / koniec - 02:22:38 10° ESE

09.lip -2,1 mag.

Początek - 22:16:10 10° S

Górowanie - 22:18:16 16° SE

Wejście w cień / koniec - 22:21:23 10° ESE

09.lip -3,4 mag.

Początek - 23:51:17 10° WSW

Górowanie - 23:55:26 41° SSE

Wejście w cień / koniec - 23:58:36 10° E

10.lip -3,7 mag.

Początek - 01:28:40 10° W

Górowanie - 01:31:55 52° S

Wejście w cień / koniec - 01:34:10 10° ESE

10.lip -2,8 mag.

Początek - 03:05:24 10° W

Górowanie - 03:08:17 27° SSW

Wejście w cień / koniec - 03:10:09 10° SE

10.lip -3,2 mag.

Początek - 23:03:54 10° SW

Górowanie - 23:07:56 34° SSE

Wejście w cień / koniec - 23:10:59 10° E

11.lip -3,7 mag.

Początek - 00:40:07 10° WSW

Górowanie - 00:43:22 53° S

Wejście w cień / koniec - 00:46:38 10° ESE

11.lip -3,2 mag.

Początek - 02:17:44 10° W

Górowanie - 02:20:48 34° SSW

Wejście w cień / koniec - 02:23:51 10° SE

11.lip -2,8 mag.

Początek - 22:16:35 10° SW

Górowanie - 22:19:26 27° SSE

Wejście w cień / koniec - 22:22:17 10° E

11.lip -3,7 mag.

Początek - 23:52:33 10° WSW

Górowanie - 23:55:48 52° S

Wejście w cień / koniec - 23:58:03 10° E

Tydzień 3 (12.07-18.07.2024)

12.lip -3,4 mag.

Początek - 01:28:06 10° W

Górowanie - 01:32:16 41° SSW

Wejście w cień / koniec - 01:35:26 10° ESE

12.lip -2,2 mag.

Początek - 03:06:17 10° WSW

Górowanie - 03:08:25 16° SW

Wejście w cień / koniec - 03:10:34 10° S

12.lip -3,6 mag.

Początek - 23:04:59 10° WSW

Górowanie - 23:07:12 47° S

Wejście w cień / koniec - 23:10:25 10° E

13.lip -3,6 mag.

Początek - 00:40:28 10° W

Górowanie - 00:44:41 48° S

Wejście w cień / koniec - 00:47:55 10° ESE

13.lip -2,5 mag.

Początek - 02:17:21 10° W

Górowanie - 02:20:57 22° SSW

Wejście w cień / koniec - 02:21:40 20° S

13.lip -3,3 mag.

Początek - 22:16:27 10° SW

Górowanie - 22:19:35 40° SSE

Wejście w cień / koniec - 22:22:44 10° E

13.lip -3,7 mag.

Początek - 23:52:48 10° W

Górowanie - 23:55:03 52° S

Wejście w cień / koniec - 23:59:18 10° ESE

14.lip -2,9 mag.

Początek - 01:29:31 10° W

Górowanie - 01:32:25 28° SSW

Wejście w cień / koniec - 01:32:31 28° SSW

14.lip -3,7 mag.

Początek - 22:57:08 10° WSW

Górowanie - 23:00:23 53° S

Wejście w cień / koniec - 23:03:38 10° ESE

15.lip -3,2 mag.

Początek - 00:33:44 10° W

Górowanie - 00:36:49 35° SSW

Wejście w cień / koniec - 00:37:42 29° SSE

15.lip -3,6 mag.

Początek - 22:08:26 10° WSW

Górowanie - 22:11:41 51° S

Wejście w cień / koniec - 22:14:56 10° E

15.lip -3,4 mag.

Początek - 23:44:58 10° W

Górowanie - 23:48:09 42° SSW

Wejście w cień / koniec - 23:50:01 21° SE

16.lip -1,6 mag.

Początek - 01:22:05 10° WSW

Górowanie - 01:22:51 13° WSW

Wejście w cień / koniec - 01:22:51 13° WSW

16.lip -3,5 mag.

Początek - 22:56:13 10° W

Górowanie - 22:59:26 49° S

Wejście w cień / koniec - 23:02:28 11° ESE

17.lip -2,4 mag.

Początek - 00:33:03 10° W

Górowanie - 00:35:18 22° SW

Wejście w cień / koniec - 00:35:18 22° SW

17.lip -3,6 mag.

Początek - 22:07:26 10° W

Górowanie - 22:10:41 53° S

Wejście w cień / koniec - 22:13:56 10° ESE

17.lip -2,8 mag.

Początek - 23:44:07 10° W

Górowanie - 23:47:03 29° SSW

Wejście w cień / koniec - 23:47:49 26° S

18.lip -3,1 mag.

Początek - 22:55:14 10° W

Górowanie - 22:58:20 37° SSW

Wejście w cień / koniec - 23:00:23 18° SE

Tydzień 4 ( 19.07-25.07.2024)

19.lip -1,4 mag.

Początek - 00:32:46 10° WSW

Górowanie - 00:33:14 11° WSW

Wejście w cień / koniec - 00:33:14 11° WSW

19.lip -3,3 mag.

Początek - 22:06:21 10° W

Górowanie - 22:09:32 44° SSW

Wejście w cień / koniec - 22:12:43 10° ESE

19.lip -2,1 mag.

Początek - 23:43:23 10° WSW

Górowanie - 23:45:43 18° SSW

Wejście w cień / koniec - 23:45:49 18° SSW

20.lip -2,4 mag.

Początek - 22:54:15 10° W

Górowanie - 22:56:59 24° SSW

Wejście w cień / koniec - 22:58:25 18° S

21.lip -2,7 mag.

Początek - 22:05:13 10° W

Górowanie - 22:08:11 31° SSW

Wejście w cień / koniec - 22:11:02 11° SE

22.lip -1,6 mag.

Początek - 22:53:35 10° WSW

Górowanie - 22:55:24 14° SW

Wejście w cień / koniec - 22:56:30 12° SSW

23.lip -1,9 mag.

Początek - 22:04:10 10° WSW

Górowanie - 22:06:37 19° SSW

Wejście w cień / koniec - 22:09:03 10° SSE

25.lip -1,2 mag.

Początek - 22:04:02 10° SW

Górowanie - 22:04:46 11° SW

Wejście w cień / koniec - 22:05:31 10° SSW

Podane koordynaty będą się zawsze nieznacznie różnić w zależności od dokładnej lokalizacji obserwatora i nie dotyczą jednakowo wszystkich regionów Polski - różnice te nie są jednak znaczne i ograniczają się do kilkunastu-kilkudziesięciu sekund. Bardziej natomiast uwidaczniać się będą różnice w wysokości ISS nad horyzontem rzutujące jednocześnie na jasność maksymalną Stacji w konkretnym przelocie. Wraz z bardziej południową szerokością geograficzną rosnąć o odpowiednią ilość stopni będzie elewacja ISS jednocześnie z nieco wyższą od podanych wyżej jasności (przeważnie ujemnych) wyrażonych w magnitudo. Aby ustalić czasy dla swojej lokalizacji można posiłkować się poprzez ➨ Heavens Above lub choćby wspomniane wyżej aplikacje mogące dzięki sygnałowi GPS z urządzenia mobilnego obliczyć czasy przelotów maksymalnie dokładnie na ile będzie na to pozwalała precyzja samego urządzenia.

Sortowanie podanych przelotów według: data i jasność maksymalna wyrażona w mag., godzina początku przelotu lub momentu, od którego ISS stanie się oświetlona (przy przelotach porannych), elewacja wyrażona w stopniach nad horyzontem i azymut, następnie maksimum, również z elewacją i azymutem, na końcu moment zakończenia widoczności przelotu, elewacja i azymut.

  f    t    yt   Bądź na bieżąco z tekstami, zapowiedziami, alarmami zorzowymi i wiele więcej - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku, obserwuj blog na Twitterze, subskrybuj materiały na kanale YouTube lub zapisz się do Newslettera