GOTOWOŚĆ ZORZOWA 06-08.11.2025 | Prognozowana silna burza magnetyczna kategorii G3

Na 22. rocznicę super-rozbłysku szacownego na minimum X45, który zakończył okres intensywnej aktywności słonecznej na przełomie października i listopada 2003 roku, Dzienna Gwiazda znów wzięła się do pracy na jaką liczymy. 4 listopada doszło do pierwszych po ponad kwartalnej przerwie rozbłysków najwyższej energii, którym towarzyszyły koronalne wyrzuty masy. Zjawiska te nie będą miały znaczenia z perspektywy aktywności geomagnetycznej, ponieważ jedno z nich - rozbłysk klasy X1.8 wystąpiły przy północno-wschodniej krawędzi tarczy uwalniając wąski CME na wschód od linii Słońce-Ziemia, w drugie - rozbłysk klasy X1.1 - miał miejsce jeszcze za południowo-wschodnią krawędzią tarczy.

Sytuacja zmieniła się jednak 5 listopada. Ruch obrotowy Słońca przynosi sprawcę pierwszego od 19 czerwca rozbłysku klasy X - obszar aktywny 4274 - coraz bliżej geoefektywnego położenia na tarczy sprzyjając uwalnianiu przynajmniej częściowo emitowanych CME ku Ziemi. Z takim zjawiskiem mieliśmy do czynienia o godz. 11:19 UTC. Wówczas to nastąpiło maksimum rozbłysku klasy M7.4, któremu towarzyszył koronalny wyrzut masy typu full-halo o rozpiętości już na tyle szerokiej, by i nasza planeta mogła liczyć na uderzenie CME. Będzie to najpewniej bardziej uderzenie zachodniej flanki wyrzutu, niż głównej centralnej części, ponieważ pozycja obszaru 4274 jest jeszcze dość odległa od centrum tarczy, ale struktura full-halo jest na tyle ewidentna, że nie ma obawy o rozminięcie wyrzutu z Ziemią - jest to więc pierwsze od długiego czasu zjawisko geoefektywne, najpewniej tylko jedno z wielu jakie nas mogą czekać. Nic nie wskazuje na rychłe wygaszenie aktywności regionu 4274, a ponieważ z każdym dniem jego pozycja względem Ziemi się poprawia mamy poważne powody do ściskania kciuków za dobrą aurę by nadchodzące zorzowe emocje nie były okraszone typową dla listopada pochmurną pogodą.

  

Kolejno: rozbłyski klasy X1.8 (AR4274), X1.1 (krawędź SE), M7.4 (AR4274) - wszystkim towarzyszyły koronalne wyrzuty masy, w przypadku rozbłysku klasy M7.4 był to CME typu asymetrycznego full-halo mający składową wymierzoną w Ziemię. Credit: GOES-19.

  

Kolejno: CME typu asymetrycznego full-halo po rozbłysku klasy M7.4 z obszaru aktywnego 4274 z 5 listopada 2025 r. na pojedynczym kadrze z koronografu LASCO C3, CCOR-1 obserwującymi Słońce na linii Słońce-Ziemia oraz COR2A z sondy STEREO-A wyprzedzającej Ziemię i spoglądającej na linię Słońce-Ziemia z bocznej perspektywy - w tym przypadku kierunek erupcji ku Ziemi znajduje się na lewo od centralnie umieszczonego Słońca. Widoczna pełna otoczka uwolnionej materii wokół Słońca z perspektywy LASCO i CCOR-1 oznacza gwarancję uderzenia CME w Ziemię przynajmniej boczną częścią. Credit: SOHO/GOES/STEREO

O ile zaktualizowany model WSA-Enlil agencji SWPC w zrozumiały sposób przewiduje rozminięcie z Ziemią wyrzutów uwolnionych w rozbłyskach klasy X z 4 listopada, o tyle dla CME z rozbłysku klasy M7.4 prognozowane jest już wyraźne uderzenie zachodniej flanki spodziewane 07.11 około godz. 02:00 UTC (03:00 CET) jak zawsze z 6-godzinnym marginesem błędu plus minus. Prognozowany jest wzrost gęstości wiatru słonecznego do 50p/cm³ i prędkości z do 800 km/sek. W zależności od siły pola magnetycznego wiatru (Bt) jak zwykle mającej największą wagę spośród warunkach oraz stabilność i siły południowego odchylenia składowej Bz pola magnetycznego, warunki prognozowanego modelem mogą okazać się sprzyjające zaistnieniu wysokiej aktywności geomagnetycznej. Niewykluczone dodatkowo, że dzisiejszy CME niebawem otrzyma wsparcie w postaci kolejnych erupcji o coraz lepszym ukierunkowaniu względem Ziemi - pole magnetyczne obszaru 4274 to beta-gamma-delta, czyniące cały kompleks bardzo niestabilnym magnetycznie i zdolnym do emitowania kolejnych rozbłysków najwyższej energii.

 

Model WSA-Enlil prognozuje rozminięcie z Ziemią dwóch CME z 4 listopada i uderzenie zachodniej flanki CME z rozbłysku klasy M7.4 z 5 listopada w dniu 07.11 około godz. 02:00 UTC (03:00 CET) +/- 6 godzin. Spodziewany skok parametrów gęstości i prędkości jest bardzo wyraźny i jeśli okaże się trafny, oficjalna prognoza silnej burzy magnetycznej może zostać łatwo wypełniona, jeśli cechy Bt/Bz wewnątrz CME okażą się sprzyjające. Credit: SWPC

Jedynym czynnikiem, który burzy ten obiecująco rysujący się obraz jest najjaśniejsza i największa pełnia Księżyca w 2025 roku, która przypada właśnie dzisiaj. Oznacza to, że kilka następnych nocy będzie wiązało się z najtrudniejszymi warunkami obserwacyjnymi i najsilniejszym tłumieniem światła ewentualnych zórz polarnych nie tylko w listopadzie, ale wręcz w całym roku. Mimo to lepiej smucić się pełnią Księżyca, niż pełnym zachmurzeniem.

W mniej więcej porównywalnym czasie oczekujemy napływu strumienia wiatru słonecznego wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS) jaką obecnie widzimy w centrum tarczy. Nałożenie się tych czynników to gwarancja wielu zaburzeń w warunkach wiatru słonecznego i aktywności geomagnetycznej w najbliższych dniach.

Wskutek dzisiejszego zjawiska oraz przez fakt spodziewanej interakcji nadchodzącego CME ze zbliżającym się już dziś/jutro strumieniem CHHSS emitowanym bezpośrednio ku Ziemi agencja SWPC wystosowała prognozę silnej burzy magnetycznej kategorii G3 na 6 i 7 listopada z kontynuacją w kategorii G1 w sobotę 8 listopada. Prognoza ta w razie sprawdzenia się w praktyce oznaczałaby burzę o zasięgu zorzy polarnej obejmującym szerokości geograficzne Polski i krajów sąsiadujących. W związku z prognozowaną silną burzą magnetyczną na blogu zostaje wprowadzony stan gotowości zorzowej dla polskich obserwatorów na okres 07-08.11 z możliwością zarówno przedłużenia jak i podwyższenia prognozy, gdyby niebawem do dzisiejszego CME dołączyły kolejne erupcje. Szanse na taki przedłużony epizod wyższej aktywności słonecznej są niewątpliwie najwyższe od początku tego roku - miejmy nadzieję, że to tylko kolejny już w ostatnich miesiącach zwiastun nadchodzącego drugiego szczytu w tym cyklu słonecznym.

Ciąg dalszy nastąpi w kolejnych aktualizacjach.

AKTUALIZACJA 06.11  00:20 CET

BURZA G2: Wskutek docierającego powoli strumienia CHHSS, a konkretniej obszaru kompresji powolnego wiatru słonecznego przed szybszym (CIR) rozwinęła się umiarkowana burza magnetyczna kategorii G2. Siła pola magnetycznego (Bt) wzrosła w ostatnich godzinach z 7 do 17nT i wykazuje tendencję wzrostową, stabilnie południowy kierunek składowej Bz do -15nT czerpie cały dostępny potencjał sprzyjając rozwojowi zórz polarnych. Gęstość docierającego do Ziemi wiatru słonecznego wzrosła z <5 do ponad 15p/cm3 i powoli rośnie, prędkość wciąż niewielka, zwiększona z 370 do ledwie 390-400 km/sek. Obecna aktywność daje szanse na widoczność fotograficzną zjawiska z umiarkowanych szerokości geograficznych, w tym Polski, w obszarach z rozpogodzeniami, choć na dostrzegalność gołym okiem wobec obecności Księżyca w największej i najjaśniejszej pełni w roku jest wysoce wątpliwa. Utrzymanie aktualnych cech wiatru i pola magnetycznego może nasilić obecną burzę do kategorii G3. Obecny rozwój aktywności geomagnetycznej nie jest jeszcze tym, jakiego dopiero oczekujemy w związku z rozbłyskami z CME z obszaru aktywnego 4274, ale stanowi obiecujący wstęp do następnych nocy.

ROZBŁYSK KLASY M8.6 z CME (05.11): Jednocześnie o godz. 22:07 UTC doszło do kolejnego silnego rozbłysku klasy M8.6 w obszarze 4274. Zjawisko temu towarzyszył koronalny wyrzut masy, który ma szansę stać się drugim z kolei, jaki dziś został uwolniony co najmniej częściowo ku Ziemi, a gdyby okazał się szybki - być może z szansą na dogonienie poprzednika i uformowanie zjawiska CME-kanibala łączącego w sobie więcej, niż jedną erupcję. Wstępne zdjęcia ukazują pociemnienie koronalne zwiastujące solidną erupcję, ale bez zobrazowań koronograficznych na ten moment jest za wcześnie by cokolwiek powiedzieć o wielkości i trajektorii CME. Pierwsze dwa dotychczasowe zobrazowania z CCOR-1 dają jednak wysoką szansę na drugi wyrzut typu full-halo o korzystnym względem Ziemi ukierunkowaniu.

Autorski komentarz do bieżącej aktywności słonecznej - podstrona Solar Update

Warunki aktywności słonecznej i geomagnetycznej na żywo wraz z objaśnieniami nt. interpretacji danych - podstrona Pogoda kosmiczna

  f    t    yt   Bądź na bieżąco z tekstami, zapowiedziami, alarmami zorzowymi i wiele więcej - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku, obserwuj blog na Twitterze, subskrybuj materiały na kanale YouTube lub zapisz się do Newslettera.